معادلات پیچیده اسرا
رئیس جمهور ترکیه در سخنرانی به همین مناسبت اعلام کرد «کشف گاز طبیعی که در دریای سیاه انجام دادیم، اولین نتیجه تلاشهای مداوم ما بود. ترکیه برای ثبات در مناطق دریای اژه، مدیترانه شرقی و دریای سیاه تلاش میکند. ما قصد داریم گاز طبیعی را با استخراج از ده حلقه چاه دریای سیاه از سال 2023 در خدمت شهروندان خود قرار دهیم. کاوشهایی که ما در دریای مدیترانه انجام دادیم در چارچوب حاکمیت ما بود، بنابراین ما به اجازه کسی نیاز نداریم. این کشتی اکتشافی نمادی از دیدگاه جدید ترکیه در حوزه انرژی است.
اکتشافات گاز طبیعی در شرق مدیترانه در دهه گذشته، این منطقه را به منبع انرژی جایگزین برای اروپا تبدیل کرده است، اما اختلافات بین همسایگان در منطقه بر سر حقوق منابع را نیز آشکارتر کرده است. از سرگیری حفاریها در حالی صورت میگیرد که دوباره تنشها بین ترکیه و یونان تشدید شده است، اردوغان آتن را به استقرار تسلیحات در جزایر دریای اژه که از وضعیت منطقه غیرنظامی برخوردار هستند، متهم میکند و آتن این اتهامات را رد کرد.
اردوغان با توجه به اکتشافات ترکیه در منطقه دریای سیاه، حملات خود را علیه کسانی که او را به ماجراجویی و اتلاف منابع مالی متهم میکنند را تشدید و آتن را متهم میکند که نمیخواهد مشکلات بین دو کشور حل شود. مقصد سکوی حفاری ترکیه همچنان مخفی مانده و در آینده نزدیک مشخص خواهد شد که «اردوغان» تا چه حد میخواهد تنش در شرق مدیترانه را افزایش دهد و همچنین تا چه اندازه میخواهد محدودیتهای ناتو و غرب را آزمایش کند.
سخنان وزیر دفاع ترکیه اندکی پیش از خروج سکوی حفاری شناور ترکیه برای حفاری در دریای مدیترانه، بسیار تهدیدآمیز تلقی میشود. او در اقدامی کنایه آمیز بار دیگر جزیره غیر مسکونی «کاستلوریزو» در یونان را هدف آماج حملات لفظی خود قرار داد. او چندی قبل نیز گفته بود هرگونه اقدام احتمالی علیه یونان «دفاع از خود» خواهد بود و در صورت عدم رعایت یونان، اقدام پیشگیرانه انجام خواهد داد. او درخواست آنکارا مبنی بر غیرنظامی کردن جزایر مورد اختلاف در شرق دریای اژه را مجددا گفته بود، آیا این حق دفاع از خود را ایجاد نمیکند؟ آیا استقرار سلاح تهدیدی برای کشور ما نیست؟
طرف یونانی سناریوهای زیر را در مورد منطقه فعالیت کشتی «عبدالحمید خان» تحت بررسی قرار داده است: 1- منطقه واقع بین قبرس و ترکیه در نقطه نصف النهار سیم. 2- منطقه واقع در خلیج کارپاس واقع در شمال قبرس. 3- منطقه جنوب شرقی قبرس. یونان مدعی است هرگونه فعالیت در سه منطقه مورد نظر، نقض حاکمیت و حقوق حاکمیتی جمهوری قبرس ارزیابی میشود. سناریوی چهارمی نیز وجود دارد که کشتی حفاری به منطقهای که کشتی اکتشافی «عروج رئیس» در تابستان 2020 در اطراف جزایر کاستلوریزو، کارپالثوس، روردوس و کرت فعالیت داشت وارد شود که بدترین سناریو برای طرف یونانی ارزیابی میشود و میتواند تنش بین دو کشور را افزایش دهد.
منطقه فعالیت کشتی مذکور قرار است توسط رئیس جمهور ترکیه اعلام شود. سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه با استناد به صدور مجوز توسط دولت بخش ترک نشین قبرس بر این باور است فعالیت ترکیه کاملا قانونی است و آنکارا به ادعاهای فاقد مبنای حقوقی طرف یونانی و بخش یونانی نشین قبرس اهمیت نمیدهد. وی ادعای وجود مناطق مورد مناقشه را رد کرد و آنرا به «مواضع حداکثری» یونان مرتبط نمود. از نگاه آنکارا منطقهای وجود ندارد که مورد مناقشه باشد و یونان حقوق بینالمللی و کنوانسیونهای لوزان و پاریس را نقض میکند.
مقامات ترکیه درپی آغاز بکار این کشتی حملات خود علیه آتن را تشدید کردهاند. ترکیه مدعی است اظهارات نخست وزیر یونان مبنی بر اینکه ترکیه در حال «احیای تخیلات تجدیدنظر طلبانه نو عثمانی» است، ادعایی است که برای پوشش سیاستهای غیر قانونی یونان بیان میکند. این آنها هستند که با سیاستهای حداکثری خود در شرق مدیترانه، صلح و ثبات منطقه را تهدید میکنند. او مدعی است که یک جزیره با مساحت 10 کیلومتر مربع که 2 کیلومتر از آناتولی و 580 کیلومتر از سرزمین اصلی یونان فاصله دارد، دارای فلات قاره با وسعت 40 هزار کیلومتر مربع است. ادعای اینکه جزیره کاستلوریزو دارای منطقه دریایی 4 هزار برابر بیشتر از مساحت خود میباشد، خلاف حقوق بینالمللی است. یونان که تا چندی پیش نمیتوانست بدهی خود را به قرض دهندگان پرداخت کند، بودجه تسلیحاتی خود را پنج برابر افزایش داده و به تمامی جهان نشان داد که یونان اهداف صلح آمیز نداشته و در شرق مدیترانه سیاست تهاجمی خود را دنبال میکند.
آغاز فعالیت چهارمین کشتی حفاری ترکیه و اعزام آن به مدیترانه برای دولت محافظهکار آتن کاملا قابل انتظار بود. در بهار گذشته در محافل دولتی آتن این ارزیابی وجود داشت که فعالیت چهارمین کشتی حفاری شرکت نفت ترکیه (TPAO) پس از 15 ژوئیه آغاز خواهد شد و تعیین تاریخ دقیق آن به حل برخی مسائل فنی بستگی داشت. در این مورد بهنظر میرسد که ترکیه بهدنبال یک کشتی کوچکتر کمکی برای همراهی این کشتی حفاری است، در حالی که مانند دفعات گذشته، در یافتن کادر علمی متخصص نیز با مشکل مواجه است.
البته سئوال اینجاست که کشتی حفاری در چه منطقهای حرکت خواهد کرد. بر اساس سناریوی خوشبینانه، «عبدالحمید خان» به آبهای جنوبی ترکیه و در محدوده فلات قاره شناخته شده این کشور اعزام خواهد شد. به نقل از منابع یونانی، سناریوی استقرار کشتی حفاری در نیمه شمالی بلوک 6 منطقه انحصاری اقتصادی قبرس را بسیار قوی میدانند. بخش جنوبی بلوک 6 توسط کنسرسیوم ENI/TOTAL در حال حفاری است. سومین و بدترین سناریو این است که «عبدالحمید خان» به منطقه شرق مدیترانه و اژه که کشتی تحقیقاتی «عروج رئیس» در تابستان 2020 در آنجا فعالیت میکرد، وارد شود تا در نقاطی که مدعی است احتمال وجود میدان گاز طبیعی در این مناطق را نشان میدهد، حفاری کند.
0 Comments