بازاندیشی در نگاه کلاسیک به استراتژی کلان
آنچه روسیه نمیخواهد آن است که اوکراین عضو ناتو شود یا ناتو در اوکراین حضور داشته باشد. آنچه روسیه میخواهد، تعهد ناتو است که سامانههای تسلیحات تهاجمی را در اوکراین نصب نخواهد کرد. مذاکرات گذشته نشان داد که ناتو آماده اجرای این تعهد نیست.
انگیزه بقای ناتو با انحلال پیمان ورشو در سال 1991 از میان رفته است. از زمانی که ناتو وعده داد در صورت انحلال پیمان ورشو به سمت شرق گسترش نخواهد یافت، تاکنون 14 کشور در شرق اروپا به آن ملحق شدند.
پوتین مدعی است که ناتو بیشازحد به مرزهای روسیه نزدیک شده است. او میخواهد مطمئن شود که اوکراین به عضویت پیمان آتلانتیک شمال در نیاید و خواهان تضمینی محکم از سوی واشنگتن است.
پرسش اصلی این است که این بحران تا چه حد به امنیت روسیه مرتبط و جمعآوری مجدد اعضای بلوک سابق شوروی تا چه حد مدنظر روسیه است؟
پوتین طی سخنانی در سال 2005 گفت: «فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بزرگترین فاجعه ژئوپلیتیک قرن بیستم بوده است». پوتین بارها اعلام کرده است که مردم اوکراین و روسیه «یک ملت واحد» هستند و در اینکه آیا اوکراین یک کشور واقعی است، تردید کرده است.
حمله به اوکراین، نهتنها حمله به متحد ایالاتمتحده، بلکه تهدیدی علیه سایر متحدان آمریکاست. این نکته برای کشورهای اروپای شرقی که به قدرت و عزم ایالاتمتحده اعتماد بستهاند، اهمیت زیادی دارد.
اگرچه آمریکا و غرب، روسیه را در صورت حمله به اوکراین به اعمال تحریمهای جدید تهدید کردهاند، لیکن تحریمهای اعمالشده غرب پس از اشغال کریمه، کرملین را از رویکرد تهاجمی منصرف نکرده است. علاوه بر این، اگرچه تحریمهای اعمالشده توسط دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق آمریکا بر سر پروژه احداث خط لوله نورد استریم 2، توسط بایدن کمرنگ شد و اعلام کرد که تحریمهای ایالاتمتحده درنهایت موقتی هستند؛ اما اکنون وی تهدید میکند که تحریمها علیه روسیه باید واقعی، گزنده و دائمی باشند و روسیه باید به یک کشور منزوی تبدیل شود.
آیا هدف روسیه فراتر از بستن «درهای باز» ناتو به روی اوکراین است و میخواهد ایالاتمتحده را از اروپا به عقب براند؟
دسامبر 2021 مصادف با سیامین سالگرد انحلال اتحاد جماهیر شوروی بود، زمانی که روسیه موقعیت مسلط خود را در شرق اروپا از دست داد. پوتین میخواهد همان داروی تلخی را که روسیه در دهه 1990 نوشید به ایالاتمتحده بچشاند. او معتقد است که ایالاتمتحده در حال حاضر در همان مخمصهای قرار دارد که روسیه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی قرار داشت: «تضعیف در داخل و عقبنشینی در خارج».
ایالاتمتحده و ناتو، روسیه را در دهه 1990 مجبور کردند که بقایای ارتش شوروی را از پایگاههای خود در اروپای شرقی، آلمان و کشورهای بالتیک خارج کند. ازنظر روسیه، دردسرهای داخلی آمریکا پس از چهار سال ریاست جمهوری دونالد ترامپ و شکاف با متحدان غربی و سپس خروج سریع نیروهای آمریکا و ناتو از افغانستان، همه نشانه ضعف این قدرت جهانی است. پوتین امیدواراست اگر روسیه بهاندازه کافی فشار بیاورد، شاید مسکو بتواند یک توافق امنیتی جدید با ناتو و اروپا منعقد کند تا از یک درگیری بیپایان جلوگیری شود.
طی چند ماه گذشته، پوتین دولت بایدن را درگیر بازیهای تاکتیکی بیپایان کرده است که ایالاتمتحده را در حالت تدافعی قرار میدهد. روسیه 100 هزار نیرو به مرزهای اوکراین گسیل داده، تنش را افزایش داده و ضمانتهای محکم درخواست میکند که اوکراین و دیگر جمهوریهای سابق شوروی نتوانند به عضویت ناتو درآیند.
مقامات کرملین نهتنها مشروعیت موقعیت آمریکا در اروپا را به چالش کشیدهاند، بلکه سؤالاتی را در مورد پایگاههای آمریکا در ژاپن و نقش آن در منطقه آسیا و اقیانوسیه مطرح کرده و بازی پیچیدهای را آغاز کردهاند. آنها همچنین اعلام نمودهاند که ممکن است موشکهای مافوق صوت خود را به حیات خلوت آمریکا در کوبا و ونزوئلا گسیل دهند تا بحران کارائیب در دهه 1960 را احیا کنند.
درحالیکه اوضاع در اوکراین وخیم است، ممکن است وخیمتر نیز بشود. روسیه آماده تهاجم است و ضمانتهای محکمی از واشنگتن میخواهد که ناتو به سمت شرق پیشروی نکند. ایالاتمتحده و متحدانش نیز در ناتو در حال بررسیاند که با حمله احتمالی روسیه به اوکراین، آن کشور را مجبور به پرداخت هزینههای سنگین کنند.
0 Comments