أحدث المقالات
تایوان کانون اصلی تقابل نظامی احتمالی آمریکا و چین
پسازاینکه در سال 1949 کمونیستها به رهبری مائو موفق شدند کنترل سرزمین اصلی چین را به عهده گیرند، دولت جمهوری چین به ریاست چیان کایشک دولت در تبعید را در جزیره تایوان تشکیل داد و شهر تایپه را بهعنوان پایتخت دولت اعلام کرد. لذا از آن زمان کمونیستها بر سرزمین اصلی چین و در پکن و حزب ناسیونالیستهای چین در تایوان حکومت میکند. حاکمان تایوان با خطاب کردن خود بهعنوان نماینده قانونی مردم چین، مدعی حاکمیت بر تمام سرزمین چین و بخشهایی از مغولستان هستند. دولت تایوان تا سال 1971 عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل بود و بهعنوان نماینده قانونی مردم چین توسط دولتهای غربی به رسمیت شناختهشده بود.
به دنبال حل منازعه چین کمونیست و آمریکا در دوران ریاست جمهوری نیکسون و وزارت خارجه هنری کیسینجر، آمریکا دولت کمونیست چین را بهعنوان نماینده قانونی مردم چین به رسمیت شناخت و متعهد شد که با تایوان روابط سیاسی برقرار نکند و در مقابل چین نیز متعهد به حل مسالمتآمیز مسئله تایوان شد. علیرغم این توافق در سالهای اخیر و بهموازات شدت گرفتن تنش میان آمریکا و چین، مسئله تایوان در این تنش بسیار برجسته شده است.
در کنار گسترش روابط سیاسی آمریکا با تایوان در زمان ریاست جمهوری ترامپ، دولت ترامپ در سال 2020، قرارداد فروش تسلیحات 1.8 میلیارد دلاری به تایوان را به تصویب رساند. علاوه بر این در اوت 2021 دولت بایدن 750 میلیون دلار تسلیحات به تایوان فروخت. همچنین گفته میشود که از نوامبر 2020، دولت آمریکا با اعزام نیروهای ویژه خود، به آموزش ارتش تایوان در عرصه دفاعی و دریایی میپردازد تا توان دفاعی جمعیت 24 میلیونی تایوان در مقابل چین را افزایش دهد. در کنار اقدامات یادشده آمریکا بهصورت مداوم بر تعهد خود برای دفاع از تایوان تأکید کرده و نسبت به رفتارهای عملی چین در اطراف تایوان بهشدت حساس بوده است.
در واکنش به رفتارهای یادشده، پکن نیز همواره تایوان را بخشی جداشده از سرزمین چین دانسته است که برای بازپسگیری آن آماده توسل به گزینه نظامی نیز هست. به این خاطر در مقابل اقدامات آمریکا، دولت چین نیز همواره تلاش کرده به طرق مختلف نشان دهد که قلمرو تایوان، قلمرو چین به شمار میرود. یکی از مهمترین اقدامات چین که بیانگر تهاجمی شدن رویکرد آن در قبال تایوان است در اوایل اکتبر سال جاری رخ داد. روز اول اکتبر که مصادف با هفتاد و دومین سالگرد تأسیس دولت کمونیستی چین بود،38 هواپیمای جنگی چین به سمت جنوب غربی تایوان پرواز کردند. در 2 اکتبر 39 پرواز و در 3 اکتبر 16 پرواز دیگر انجام شد. در روز 4 اکتبر این پروازها به اوج خود رسید و به 52 پرواز رسید که تمامی این پروازها در منطقه پدافند هوایی تایوان انجام شد. انجام حدود 150 سورتی پرواز در طی 4 روز بیانگر حساسیت شدید چین و تهاجمی شدن رویکرد پکن در قبال سیاستهای حمایتی آمریکا از تایوان است. آمریکا در واکنش اقدام چین را زورگویی نظامی – سیاسی دانست و بر حمایت دوباره خود از تایوان تأکید کرد.
در ادامه این تنش، در 15 مهر سال جاری یک زیردریایی هستهای آمریکا با یک شیء ناشناخته برخورد کرد و تعدادی از کارکنان زیردریایی دچار جراحت سطحی شدهاند. شاید در نگاه اول چنین به نظر رسد که دولت چین در واکنش به حمایتهای اخیر آمریکا از تایوان و نیز مخالفت واشنگتن با پرواز جنگندههای چینی تلاش کرده به زیردریایی آمریکا آسیب برساند؛ اما مسئله فراتر از این است و بهموازات شدت گرفتن رقابت چین و آمریکا باید انتظار حوادثی ازایندست در تایوان و دریای جنوبی چین را داشت.
واقعیت این است که تایوان نماد و شاخص رقابت یا خصومت آمریکا و چین است. اگر دولت چین موفق شود تایوان را به خاک خود ضمیمه کند در آن صورت مقدمات تسلط این کشور بر دریای جنوبی چین و اخراج آمریکا از منطقه فراهم میشود؛ اما اگر ایالاتمتحده موفق به حفظ تایوان و حتی معرفی آن بهعنوان یک دولت مستقل شود، باید پکن را بازنده این رقابت یا خصومت اعلام کرد. به این خاطر مسئله تایوان برای آمریکا نماد موفقیت یا شکست این کشور در مهار چین است. هرچند برخی معتقدند که در صورت برخورد نظامی تایوان و چین، آمریکا همانند هنگکنگ تایوان را رها خواهد کرد اما باید گفت موضوع تایوان کاملاً متمایز از هنگکنگ است و اهمیتی بسیار بیشتر برای واشنگتن در مقابل چین دارد.
تایوان جزیرهای بسیار بزرگتر از موقعیت سرزمینی هنگ کنگ است که در دریای شرقی چین قرار دارد و تسلط چین بر آن نهتنها سبب تأمین امنیت نسبی این کشور در مرزهای دریای شرقی خود میشود بلکه میتواند به تسلط کامل چین بر دریای جنوبی چین نیز منجر گردد. درحالیکه هنگکنگ جزیرهای نسبتاً چسبیده به سرزمین چین بود و اساساً بخشی از دریای سرزمینی چین به شمار میرفت که هیچ کشور ثالثی نمیتوانست اقدام متفاوتی انجام دهد؛ اما تایوان چنین نیست و اساساً دور بودن نسبی آن از خاک چین سبب شد که حزب کمونیست چین در روزها و سالهای نخست تأسیس نتواند بر این جزیره مسلط شود.
لذا موقعیت ژئوپلیتیکی تایوان سبب شده که آمریکا از دست دادن تایوان را مصادف با از دست دادن نفوذ خود در شرق و دریای جنوبی چین بداند. به این خاطر باید تایوان را نقطه آغازین درگیری احتمالی دو قدرت بزرگ آمریکا و چین دانست که به نظر میرسد رقابت آنها برای کسب جایگاه برتر اجتنابناپذیر است.
0 Comments