تشدید وضعیت اقتصادی-اجتماعی افغانستان که به‌دنبال توقف کمک‌های مالی و فنی از سوی امدادگران عمدتا غربی به‌وجود آمده، موجب نگرانی روسیه است. افغانستان در آستانه فروپاشی اقتصادی قرار دارد و این مسئله، به صدا درآمدن زنگ هشدار درباره وقوع بی‌ثباتی و بحران انسانی واقعی در افغانستان است که جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ازسرگیری فعالیت موسسات دولتی و بانک‌ها نامعلوم است. افزایش قیمت کالاهای اساسی، غذا و سوخت در کابل و دیگر شهرهای بزرگ، موجب نارضایتی از سیاست‌های طالبان شده و مسکو در حال بررسی امکان انتقال کمک‌های بشردوستانه روسیه به کابل بوده و امیدوار است حامیان مالی و کشور‌های کمک‌کننده، در بهبود اوضاع اقتصادی این کشور سهیم باشند.

روسیه مدعی است به مانند گذشته از استقرار افغانستان به‌عنوان یک کشور مستقل و از نظر اقتصادی به خوبی سازماندهی شده حمایت می‌کند. خروج آشفته کشورهای غربی از افغانستان، ممکن است بر وضعیت رفاهی کل کشور تاثیر منفی بگذارد. کشورهای غربی در مورد اشکال حضور و انجام امور خود در افغانستان، به دور از اختیارات شورای امنیت سازمان ملل تصمیم گرفته و هیچ‌گاه به این شورا و جامعه بین‌المللی گزارشی ارائه نکرده‌اند. مسئولیت اصلی این اقدام و نیز «میراثی» که برای جنبش طالبان بجا گذاشته‌اند، برعهده آن‌هاست. مسکو از جامعه بین‌المللی می‌خواهد که اقدامات موثری را برای جلوگیری از بروز بحران انسانی در افغانستان انجام دهند. به باور روسیه نمایندگان جنبش طالبان گام‌هایی را برای تشکیل یک سیستم سیاسی جدید در این کشور بر می‌دارند و مسکو از تشکیل زودهنگام یک دولت ائتلافی فراگیر با مشارکت همه نیروهای قومی-سیاسی افغانستان از جمله اقلیت‌های ملی حمایت می‌کند.

روسیه نگران است تروریست‌ها و افراط گرایان با پوشش پناهجو به کشورهای منطقه و کشورهای آسیای مرکزی نفوذ پیدا کنند. احتمال نفوذ عناصر تروریستی و افراطگرایان به خاک کشورهای همسایه افغانستان، به‌ویژه آسیای مرکزی موجب نگرانی است. آن‌ها می‌توانند تحت پوشش شعارهای بشردوستانه و درخواست کمک به پناهندگان و غیره نفوذ کنند. در روزهای اخیر پس از آن که اخباری مبنی بر اینکه پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) تلاش می‌کند کشورهای همسایه افغانستان را برای گشودن مرزهای خود با این کشور به‌منظور پذیرفتن مهاجران متقاعد کند، مسکو نسبت به این موضوع واکنش نشان داد که اگر ناتو برنامه‌ای برای گشودن مرزهای افغانستان با کشورهای همسایه را به اجرا در آورد، اروپا از این مسئله آسیب خواهد دید.

روسیه که به سیاست‌های آمریکا و غرب انتقاد دارد بر این باور است آمریکا و غرب، علی‌رغم خروج شتابزده از افغانستان، همچنان مسئولیت اصلی آنچه در این کشور اتفاق می‌افتد را بر عهده دارند. به باور مسکو، کشورهای غربی 20 سال است که اقدامات لجام گسیخته در این کشور انجام داده‌اند، در حالی که باید از دستورات شورای امنیت پیروی می‌کردند. آن‌ها به تمام معنا به افغانستان «بدهکار» هستند. جهان شاهد بود ناتو به رهبری آمریکا در آنجا چه کرده و نتایج اقداماتش چه دستاوردی داشت.

از نگاه مسکو، جامعه بین‌المللی و در وهله اول امدادگران غربی افغانستان باید به مردم این کشور کمک‌های موثر ارائه دهند تا جریان مهاجرت را کاهش داده یا کاملا متوقف کنند. مسکو وضعیت پیش آمده در افغانستان را غفلت و دست کم گرفتن وضعیت واقعی این کشور و این امر را تا حدی نتیجه بی‌کفایتی سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا و انگلیس و سایر کشورهای ناتو می‌داند که به‌طور کافی و به شکل هدفمند به جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات نپرداخته‌اند.

به اعتقاد مسکو در میان آمریکایی‌ها عده‌ای وجود دارند که از این جنگ سود بردند، بنابراین آن‌ها نگران اینکه جهان درباره آمریکا چه فکر می‌کند، نیستند. برای این دسته از افراد، جنگ 20 ساله به یک معدن طلا تبدیل شده است. آمریکا بیش از یک تریلیون دلار از هزینه مالیات دهندگان را مستقیما برای جنگ هزینه کرده است. اگر هزینه‌های غیر مستقیم نیز در نظر گرفته شود، تقریبا این رقم دو برابر خواهد شد. از جمله، نظامیان آمریکا که میلیاردها دلار پول ارتش افغانستان از طریق آن‌ها گردش پیدا می‌کرد. فقط حدود 90 میلیارد دلار برای آموزش کارکنان آن هزینه شده و پیمانکاران خصوصی سودهای کلانی دریافت کردند.

در زمان حضور نیروهای آمریکایی، تعداد حملات تروریستی در افغانستان به‌طور تصاعدی افزایش یافت. القاعده، داعش، جنبش اسلامی ترکستان شرقی و دیگر گروه‌های تروریستی که خاک افغانستان را به‌عنوان پایگاه انتقال فعالیت‌های خود به کشورهای آسیای مرکزی، سین کیانگ چین، شمال ایران و به سمت هند در نظر می‌گیرند، وضعیت افغانستان را برای خود مناسب می‌بینند. آمریکا به جای مبارزه با قاچاق مواد مخدر در دو دهه مدیریت نظامی سیاسی در افغانستان، طرح ایجاد آزمایشگاه مواد مخدر در مقیاس جهانی را اجرا کرد و در نتیجه تولید مواد مخدر در افغانستان 40 برابر افزایش یافت.

روسیه از طریق شورای امنیت، نهادهای امنیتی-اجرایی، سرویس‌های ویژه و نهادهای نظامی، تماس‌ها با نزدیکترین دولت‌ها به افغانستان، در درجه اول با تاجیکستان و ازبکستان و همچنین با چین، ایران، هند و پاکستان را تشدید کرد. مسکو به‌طور فعال از پتانسیل سازمان پیمان امنیت دسته جمعی و سازمان همکاری شانگهای استفاده کرد.

مسکو در درجه اول بر تلاش‌های سیاسی و دیپلماتیک در افغانستان تمرکز می‌کند و همراه با شرکای خود، به‌دنبال راه‌هایی برای ایجاد گفتگوی بین الافغانی و حل مسالمت‌آمیز مشکلات در این کشور است. مسکو به نقش هماهنگ کننده سازمان ملل در تلاش‌های بین‌المللی برای حل وفصل بحران افغانستان اهمیت زیادی می‌دهد. حتی گفته می‌شود اسلام آباد و مسکو همکاری‌هایی را در چارچوب «گروه چهار بعلاوه یک» در مورد افغانستان ایجاد کرده و گفتگوهایی نیز از طریق سرویس‌های ویژه برقرار شده است.

پوتین رئیس جمهور روسیه برای آینده سیاسی افغانستان تحت سلطه طالبان «تحمیل هرچیزی از خارج» را غیرممکن می‌داند. از نظر او به مدت بیست سال، سربازان آمریکایی در این سرزمین حضور داشتند و تلاش کردند تا افرادی را که در آنجا زندگی می‌کنند متمدن کرده و هنجارها و استانداردهای زندگی خود را در آنجا برقرار کنند که نتیجه یک فاجعه بود. روسیه تاکنون در قبال طالبان موضعی نسبتاً آشتی‌جویانه و مسالمت‌آمیز اتخاذ کرده‌ و خواستار «گفت وگوی ملی» برای تشکیل دولت است، اما مسکو هنوز طالبان را یک گروه «تروریستی» می‌داند. گرچه روسیه سال‌ها با آن‌ها گفت وگو داشته اما قصد ندارد طالبان را فعلا در افغانستان به‌رسمیت بشناسد.

ولادیمیر جباروف معاون اول کمیته بین‌الملل شورای فدراسیون صریحا ترکیب دولت جدید افغانستان را نگران‌کننده و بنیادگرایانه می‌داند. روسیه تائید می‌کند که تماس‌های این کشور از طریق سفارت آن‌ها در کابل انجام می‌شود و این تماس‌ها را برای تامین امنیت دیپلمات‌ها و سایر مسائل فنی ضروری می‌داند و فعلا هیچ مذاکره دیگری برنامه‌ریزی نکرده است. روسیه مانند بسیاری از سایر کشورها اقدامات دولت افغانستان را برای تشکیل یک سیستم سیاسی جدید در این کشور زیر نظر دارد. روسیه خواستار تشکیل دولت ائتلافی فراگیر و با حضور همه نیروهای سیاسی و قومی در افغانستان بوده و پیش‌بینی می‌شود به‌رسمیت شناختن رسمی حکومت جدید بعد از اتمام این روند، موضوعیت پیدا کند.

پس از اینکه خبر ارسال دعوتنامه از سوی طالبان برای ایران، روسیه، قطر، پاکستان، چین و ترکیه جهت شرکت در مراسم معرفی اعضای دولت طالبان -که متعاقبا منتفی گردید- مطرح شد، روسیه اعلام کرد تاکنون هیچ تصمیمی‌ برای به‌رسمیت شناختن طالبان گرفته نشده است، اما تحولات را به‌دقت زیر نظر دارد و در تلاش است تا بفهمد وعده‌های طالبان چقدر با اقدامات آینده آن‌ها همخوانی خواهد داشت. برای روسیه مهم است نظام حکومتی طالبان هم در کلیت نظام و هم اشخاصی که در آن منصب خواهند داشت چگونه خواهد بود. شواهد نشان می‌دهد مسکو با طالبان از طریق سفارت روسیه در کابل روابط کاری برقرار کرده اما قصد مذاکره با دولت جدید اعلام شده توسط طالبان را ندارد.