جدیدترین مطالب

آیا مقدمات صلح پایدار در قفقاز فراهم می شود؟

آیا مقدمات صلح پایدار در قفقاز فراهم می شود؟

رسول اسماعیل زاده دوزال در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با توجه به تحلیل ها و گزارش ها و موضع گیری های اخیر پیش بینی می شود در صورتی که دو کشور با یک توافق منطقی و مبتنی بر اصول بین المللی و لحاظ منافع همه کشورهای درون قفقازی و همسایگان قفقاز مانع ورود و دخالت قدرت های بیگانه شوند، این توافق پایدار بستر مناسبی برای صلح دائمی در قفقاز خواهد بود.

ادامه تظاهرات سراسری حمایت از غزه در جهان

تظاهرکنندگان اردنی که سفارت رژیم صهیونیستی در اردن را برای اعلام حمایت از مردم مظلوم غزه محاصره کرده اند، شعار می‌دهند: نه سفارت می‌خواهیم و نه سفیر… برو بیرون‌ ای خوک.

ادامه تظاهرات سراسری حمایت از غزه در جهان

تظاهرکنندگان اردنی که سفارت رژیم صهیونیستی در اردن را برای اعلام حمایت از مردم مظلوم غزه محاصره کرده اند، شعار می‌دهند: نه سفارت می‌خواهیم و نه سفیر… برو بیرون‌ ای خوک.

Loading

أحدث المقالات

Loading

اهداف و پیامدهای کنفرانس بغداد

۱۴۰۰/۰۶/۱۳ | خبر تاپ, سیاسی, یادداشت

شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: شنبه 6 شهریور ماه، کشور عراق میزبان برگزاری یکی از نشست‌های مهم منطقه‌ای با عنوان «کنفرانس بغداد برای همکاری و شراکت» بود. میهمانان شرکت‌کننده در این نشست یک روزه شامل مقامات عالیرتبه‌ای از کشورهای مؤثر عربی و غیرعربی بودند. کنفرانس بغداد از دو منظر حائز اهمیت بالا بود: نخست سطح و چینش شرکت‌کنندگان که به طور دوجانبه یا سه‌جانبه و در مواردی متعدد اختلافات عمیقی باهم دارند، دوم، اهدافی که از این نشست در سه سطح داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی پیگیری می‌شد. برسام محمدی – تحلیلگر مسائل بین‌الملل

اعضای شرکت‌کننده

امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه، عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور مصر، ملک عبدالله دوم پادشاه اردن، شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر، صباح خالدالصباح نخست وزیر کویت، محمد بن راشد آل مکتوم امیر دبی، امیرعبداللهیان وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران، داوود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه و فیصل بن فرحان وزیر خارجه عربستان سعودی اعضای دولتی شرکت کننده در این اجلاس بودند. علاوه بر اینها، احمد ابوالغیط دبیرکل اتحادیه عرب و همچنین سفرای کشورهای آمریکا، انگلیس، روسیه و چین در عراق نیز در این نشست حضور داشتند.

با اینکه دولت عراق و حتی رئیس جمهور فرانسه تلاش‌های زیادی انجام داده بودند تا ایران، ترکیه و عربستان در سطح سران در این نشست شرکت کنند، ولی این سه کشور بنا به دلایلی ترجیح دادند، وزرای خارجه‌شان را راهی بغداد کنند. ضمن اینکه دولت آمریکا نیز طی صحبتی که با دولت عراق داشت قول داده بود سطح حضورش در نشست بغداد بالاتر باشد، در نهایت به حضور در سطح سفیر بسنده کرد.

اعضای دائم شورای امنیت و کشورهای عضو گروه 20 نیز به این نشست دعوت شده بودند. سوریه که یکی از کشورهای مهم عربی و منطقه است به خاطر اینکه بازگشت آن به اتحادیه عرب همچنان دارای مورد است، به نشست بغداد دعوت نشده بود. اگرچه حضور برخی کشورها در سطح پایین تر و عدم شرکت برخی کشورهای دیگر خللی در برپایی نشست بغداد ایجاد نکرد، اما تا حد زیادی از اثرگذاری آن کاست.

 

اهداف و برنامه‌ها

دولت عراق که میزبان و متولی اصلی برگزاری کنفرانس بغداد بود مشخصاً 3 هدف اصلی را به شرح زیر دنبال می‌کرد:

  • پیگیری اهداف و برنامه‌های اقتصادی در رأس اهداف و برنامه‌های دولت عراق از برگزاری کنفرانس بغداد بود. این همان نکته راهبردی است که «نزار الخیرالله» قائم مقام وزیر امور خارجه عراق و رئیس کمیته تدارکات کنفرانس منطقه‌ای بغداد بر آن تأکید داشته است. الخیرالله در دیدار با مسئولان رسانه‌های خارجی که برای پوشش اخبار این کنفرانس به بغداد سفر کرده بودند تأکید داشت «کنفرانس بغداد بیش از هر چیز اهداف اقتصادی را دنبال می‌کند و به مسائل اختلافی نمی‌پردازد. کشور‌های دعوت‌شده به این کنفرانس تجارب خوبی در عرصه اقتصاد و صنایع و سرمایه‌گذاری دارند و عراق در پی جلب سرمایه در بخش کشاورزی و صنعت است. عراق بزرگ‌ترین فرصت‌های سرمایه‌گذاری در منطقه را دارد و مشارکت کشور‌های منطقه در این کنفرانس بیش از هرچیز موجب تقویت شراکت‌های اقتصادی با عراق می‌شود و برای همین این کنفرانس “کنفرانس بغداد برای همکاری و شراکت” نامیده شده است». عراق می‌کوشد که پل‌های ارتباطی میان کشورهای منطقه برقرار کند تا ثبات و شکوفایی اقتصادی خود را محقق سازد.
  • رفع منازعات و اختلافات منطقه ای؛ با اینکه سخنگوی کنفرانس بغداد اعلام کرده بود، این نشست به مسائل اختلافی نخواهد پرداخت، اما صرف طرح این موضوع نتوانست مانع بحث و گفتگوهای سیاسی شود. نگاهی به محتوای سخنرانی شرکت‌کنندگان در این نشست نشان داد که بدون توجه به سازوکارهای تحقق ثبات امنیتی و سیاسی نمی‌توان به اهداف و چشم‌اندازهای اقتصادی دست یافت. عراق خود را یکی از کشورها مهم و محوری در منطقه می‌داند که به ویژه در یک سال گذشته و پس از روی کار آمدن مصطفی الکاظمی که سیاست درهای باز (انتفاح منطقه‌ای) را اتخاذ کرده است، اقدامات زیادی را برای نیل به امنیت و ثبات درونی که ارتباط تنگاتنگی با امنیت و ثبات منطقه‌ای دارد انجام داده است. کمااینکه الکاظمی از برگزاری چنین نشست‌های اهداف سیاسی داخلی را نیز از طریق افزایش وجهه و وزن سیاسی خود در آستانه انتخابات پارلمانی دنبال می‌کند. البته باید تأکید داشت سیاست درهای باز مسبوق به سابقه بوده و در دوره حیدرالعبادی و عادل عبدالمهدی هم مورد توجه بغداد بود. از نظر بغداد، روابط متعادل با همه کشور‌ها و موقعیت ویژه جغرافیایی عراق سبب می‌شود که این کشور مهره‌ای تاثیرگذار در مذاکرات و نقطه تلاقی منافع منطقه‌ای باشد. ناگفته نماند که با توجه به موقعیت خاص جغرافیایی، عراق در مقاطع مختلف به یکی از کانون‌های اصلی منازعات در منطقه تبدیل شده است. اینکه در ماه‌های گذشته دولت عراق و شخص الکاظمی تلاش‌های چشمگیری برای پیشبرد گفتگوهای ریاض – تهران انجام داده‌ است، نشان می‌دهد که دولتمردان عراقی به خوبی این واقعیت را درک کرده‌اند که بدون رفع منازعات منطقه‌ای که ترکش‌ها و پس لرزه‌های آن در عراق هم احساس می‌شود، نمی‌توان به ثبات و امنیت که لازمه عبور عراق از شرایط دشوار کنونی در عرصه اقتصاد و معیشت و بهبود خدمات اجتماعی است دست یافت.
  • بغداد در گذشته‌های دور از اثرگذاری، اهمیت و وزن خاصی در منطقه و جهان اسلام برخوردار بود، به طوری که یک سر تحولات مهم جهان اسلام و جوامع عربی در 14 قرن گذشته به بغداد برمی‌گشت. علیرغم این جایگاه و عظمت در گذشته، در یک سده اخیر، بغداد تأثیرگذار به یک بغداد تأثیرپذیر تبدیل شده و در مقاطعی ضمن حذف عراق از معادلات منطقه، عملاً این کشور باستانی به محل کشمکش و آوردگاه بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای تبدیل شده است. از این نظرگاه کنفرانس بغداد را می‌توان تلاشی برای احیای شکوه و عظمت گذشته و جایگاه سابق عراق دانست. از نظر دولتمردان عراقی دستیابی به این هدف و کسب نوعی رهبری در جهان عرب ممکن نیست جز مگر اینکه سازوکاری اندیشیده شود که از طریق آن هم اختلافات منازعه‌برانگیز بازیگران منطقه و فرامنطقه در منطقه که پای آن به عراق هم کشیده شده است، از بین برود و هم این کشور جایگاه سیاسی عربی خود را باز یابد. کنفرانس اخیر بغداد یکی از سازوکارهای مهم عراق در این باره است. مصطفی الکاظمی در این نشست ضمن اشاره به این موضوع تأکید کرد «ما در مقابل ملت متعهد هستیم که عراق را به جایگاه خود در ایفای نقشی پیشگام برگردانیم».

 

نکته پایانی

کنفرانس بغداد در چهارچوب ارتقای نقش و اثرگذاری عراق در معادلات منطقه و جهان عرب برگزار شد. اگرچه برخی از کارشناسان و تحلیلگران بر این باورند که نشست بغداد بی‌اثر و فاقد هرگونه دستاورد سیاسی، امنیتی و غیره بود، اما گمانه‌زنی در مورد آثار و نتایج این نشست زود است. عمق و دامنه اختلافات، تنش‌ها و منازعات منطقه‌ای به اندازه‌ای است که در قالب یک کنفرانس و گردهمایی منطقه‌ای حل و فصل نمی‌شود، اما برگزاری چنین نشست‌هایی قطعاً می‌تواند به گشوده شدن فضای همزیستی مسالمت‌آمیز و فرصت‌سازی برای حل و فصل اختلافات منطقه‌ای کمک کند.

0 Comments

یک دیدگاه بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *