جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
ریشه نگرانیها در مورد تأثیر برگزیت بر آینده اتحادیه اروپا
سیاست خارجی بریتانیا پس از برگزیت در اروپا بر همکاری با آلمان و فرانسه با تمرکز بر سیاست خارجی، دفاعی و امنیتی اتحادیه اروپا میباشد. این همکاری در شکلی حداکثری، در قالب شرکت در فرایند گفتگو و تصمیمسازی و در شکلی حداقلی، همراهی گفتمانی با تصمیمات کلان امنیتی و سیاسی اتحادیه اروپایی در قبال بازیگرانی مانند روسیه، آمریکا، چین و ایران بوده است.
در خارج از اروپا نیز اولویتهای بریتانیا، نزدیکی به آمریکا به عنوان همکار استراتژیک به خصوص در محورهای سیاسی و امنیتی، برطرف کردن نگرانی کشورهای خلیج فارس از نفوذ ایران و در عین تأکید و تلاش برای حفظ برجام است. علاوه بر این، بریتانیا در خاورمیانه به تعهدات مقابله با چالشهای جهانی مانند تروریسم و خطر اشاعه تسلیحات، مهاجرت و پناهجویی به شکل اعلامی پایبند بوده است. این رویکردها نیز در قالب همان نگاه و سیاست اتحادیهای پیگیری میشد و الان در همان چارچوب قابل درک است.
حال سوال اینجاست که علیرغم این همسویی سیاسی و امنیتی، ریشه نگرانیهای عمده درباره تاثیر برگزیت بر آینده اتحادیه اروپایی از کجا نشات میگیرد؟
به نظر میرسد شرایط پیشرو از این جهت برای نخبگان اروپایی نگران کننده باشد که برگزیت تضعیف هویت اتحادیه اروپا و قدرت اجتماعی آن را به دنبال خواهد داشت. برگزیت اگرچه نه به عنوان تنها متغیر، بلکه به عنوان یکی از عوامل اصلی افول قدرت اجتماعی اتحادیه اروپایی و در نتیجه تضعیف هویت آن در نگاه شهروندان اروپایی و دولتها و شهروندان غیراروپایی تلقی میشود. اثبات این ادعا، بر اساس سه استدلال قابل طرح است:
1) بدبینی فزاینده شهروندان اروپایی به کارآمدی اتحادیه در درون اروپا و در نتیجه بیمیلی به سهیم کردن توانایی ملیشان در عرصه اقتصادی و دیگر منابع حیاتی با باقی کشورهای اتحادیه اولین استدلال در این زمینه است. تشدید این مسئله در زمان طرح دلایل و مناظرههای ملی درباره ناکارآمدی اتحادیه برای افزایش اعتبار اقتصاد ملی از جمله بریتانیا قابل توجه بود.
2) همزمان با طرح نهایی برگزیت، مشکل حفظ اعتبار بینالمللی اتحادیه در وضع یا حفظ یک سیاست منسجم در حل و فصل مسائل جهانی مانند پناهجویی، بحران پاندومی کرونا در کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت مورد توجه اروپاییان و جهانیان قرار گرفت. امری که بر تضعیف هویت این اتحادیه و کاهش قدرت اجتماعی آن تاثیر عمیقی بر جای گذاشته است. این گونه مسائل در سالهای آینده به اشکال مختلف و در دیگر نهادهای سیاسی فعال اتحادیه امکان بروز و ظهور جدی دارد.
3) یکی از محورهای جدی مطالبه برای برگزیت اشاره به تشدید بی میلی در حفظ و ارتقای عملکرد نهادها و رژیمهای فعال بینالمللی با محوریت اروپایی از سوی سیاستگذاران بریتانیایی و در نتیجه فاصله گرفتن از ارزشهای اساسی مانند همکاری در حل موضوعات زیست محیطی، مواد مخدر، مهاجرت، کنترل تسلیحات و… بود. این مسئله در برخی دیگر از کشورهای اروپایی نیز شنیده میشود. آنچه میتواند این مطالبات را به تاخیر بیاندازد، کارآمدی نهادی اتحادیه اروپایی در بخشهای مختلف سیاسی، اقتصادی، دفاعی – امنیتی و در نهایت مسائل بینالمللی است.
نکته قابل توجه در تضعیف هویت اروپایی و در نتیجه کاهش قدرت اجتماعی اتحادیه اروپایی این است که عمده ادبیات موجود درباره سناریوهای آینده نظم و نظام بینالملل در حالتی برای این اتحادیه جایگاه و نقش قابل توجه در نظر گرفته که این اتحادیه بتواند ویژگی اجتماعی قدرت خویش را در کنار قدرت مادی خود یعنی داشتن حداقل سهم فعلی از اقتصاد جهانی به علاوه توانمندی نظامی- امنیتی داشته باشد. این مسئله بعد از نهایی شدن برگزیت چشم انداز روشنی ندارد و محل تردید نخبگان فکری و علمی اروپایی قرار گرفته است.
به نظر میرسد احیای انسجام هویتی اتحادیه اروپایی بعد از برگزیت بیش از هر چیزی نیازمند رهبران اروپاگرا است. رهبران اروپاگرایی که علاوه بر اصل قرار دادن هویت اروپایی در کنشگری خود، با تأکید بر شرایط فعلی این اتحادیه که با زوال هویتی و تضعیف قدرت اجتماعی مواجه است، همراهی داخلی و بینالمللی در حل مسائل این اتحادیه را نسبت به مسائل ملی در اولویت قرار دهند. البته نباید از یک متغیر بیرونی در این ارتباط یعنی آمریکا به عنوان شریک استراتژیک اروپا غافل شد. به هر میزان که رئیس جمهوری با باور یا عدم باور به کارآمدی سیاسی، اقتصادی و امنیتی اروپای متحد در کاخ سفید مستقر شود، زوال و تضعیف اتحادیه میتواند با تاخیر یا تسریع انجام شود.
0 Comments