أحدث المقالات
اهمیت راهبردی گسترش همکاریها با همسایگان
کشورهای همسایه در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از جایگاه ویژهای برخوردار هستند. 15 کشور همسایه همراه با هند و چین، با توجه به امکانات و ظرفیتهایی که در عرصههای اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و غیره از آن برخوردارند، میتوانند «حوزههای محکم و مطمئنی» برای کشور در زمینه رونق اقتصادی، بهبود ترازهای تجاری، توسعه بازرگانی، جذب سرمایهگذاری خارجی و همچنین عبور از سیاستهای تحریمی آمریکا و اروپا باشند. مطمئناً نگاه به کشورهای همسایه و روسیه و چین «مهمترین اولویت سیاست خارجی» خواهد بود.
دولت جدید کمتر از چهل روز دیگر کار خود را شروع خواهد نمود. بااینکه در عرصه داخلی مسائل و موضوعات مهمی در پیش روی دولت جدید قرار دارد، اما بهواسطه شرایط خاص منطقهای و بینالمللی خاصی که کشور با آن مواجه است، سیاست خارجی و اولویتهای آن نیز حائز اهمیت اساسی است.
بر اساس اسناد بالادستی، چهار گروه از کشورها در روابط و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران دارای اولویت هستند:
۱- گروه اول شامل «همسایگان» هستند که درمجموع 15 کشور همسایه را در برمیگیرد.
۲- گروه دوم «کشورهاى مسلمان» هستند. فرقی نمیکند این کشور مسلمان در همسایگی ایران باشد یا در مناطق و قارههای دیگر دنیا.
۳- کشورهاى درحالتوسعه یا «جهان سوم» اولویت سوم روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران را تشکیل میدهند.
۴- اولویت چهارم و آخر کشورهایى را شامل میشود که بهنوعی یکى از «نیازهاى سیاسى، اقتصادى، اجتماعى و یا نظامى» ایران را برطرف میسازند.
همچنان که ملاحظه میشود بر اساس اسناد بالادستی، کشورهای همسایه اعم از مسلمان و غیرمسلمان باید در صدر روابط خارجی ایران قرار داشته باشند.
بااینکه برخی توسعه همکاریهای منطقهای را جایگزین مناسب و مؤثری برای مصونسازی کشور در مقابل پیامدها و آثار منفی سیاستهای تحریمی میدانند، اما این تمام ماجرا نبوده و تنها بخش کوچکی از یک پازل و معادله بزرگ را تشکیل میدهد. موضوع همسایگان و اولویتبخشی به آنها را نباید به مسئله تحریمهای آمریکا تقلیل دارد. موضوع فراتر از اینهاست. 1- قرار گرفتن در یک حوزه تمدنی و دینی مشترک؛ 2- اشتراکات فرهنگی و تاریخی، اقتصادی و تجاری؛ 3- در معرض تهدیدات مشترک اقتصادی، نظامی و امنیتی بودن از طرف قدرتهای بیگانه، سه گزاره مهمی هستند که ضرورت «تعمیق روابط خارجی» با کشورهای همسایه را ایجاب میسازد. این مهم بهخصوص در شرایط کنونی حائز اهمیت راهبردی است.
در این راستا اگر از منظر اقتصادی، تجاری و بازرگانی به موضوع نگریسته شود، 2+15 یعنی کشورهای همسایه بعلاوه هند و چین بهصورت بالقوه و بالفعل یک بازار بسیار بزرگ اقتصادی محسوب میشوند که اگر با برنامهریزی دقیق و اهتمام جدی به آنها توجه شود، قطعاً فرصتهای منحصربهفردی در سایر زمینهها هم در پیش روی ایران قرار داده میشود. البته جمهوری اسلامی ایران نیز بهعنوان یک کشور بزرگ و قدرتمند متقابلاً همین مزیت را برای همسایگان خود دارد.
بر اساس پژوهشهای مؤسسه مطالعات بازرگانی، مجموع صادرات و واردات سالانه 15 کشور همسایه ایران، با 600 میلیون نفر جمعیت، حدود 1200 میلیارد دلار است. این در حالی است که هماکنون سهم مبادلات تجاری ایران از این بازار بزرگ 30 الی 40 میلیارد دلار در سال است! که این امر ظرفیت بالای همکاری تجاری اقتصادی بین ایران و همسایگان را نشان می دهد.
جمعبندی
شرایط امروز منطقه و بینالملل و بدعهدیهای مکرر کشورهای اروپایی و آمریکا ازیکطرف و ضرورت تأمین حداکثری منافع ملی، بیش از هر زمان دیگری ایجاب میکند که تقویت رابطه با کشورهای همسایه بهطور خاص و سیاست نگاه به شرق (روسیه، چین و هند) بهطور عام، در دستور کار دستگاه دیپلماسی در دولت جدید قرار گیرد.
0 Comments