شورای راهبردی آنلاین-رصد: بروکسل و لندن بدون همراهی واشنگتن در حال افزایش فشار بر مسکو هستند؛ دور جدیدی از تحریم‌ها را علیه روسیه تصویب کرده‌اند و «ناوگان شبح» این کشور را که مخفیانه نفت و گاز روسیه را مبادله می‌کند، هدف گرفته‌اند. هفدهمین بسته تحریمی اروپا علیه روسیه پس از آغاز جنگ اوکراین تحریم‌های جدیدی را نیز علیه شرکت‌ها و افراد اعمال می‌کند.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل اروپا گفت: فردریش مرتس، صدراعظم آلمان اخیرا اعلام کرد که متحدان غربی دیگر هیچ محدودیتی برای استفاده اوکراین از سلاح‌های دوربرد علیه اهداف نظامی روسیه، اعمال نمی‌کنند. به دنبال تصمیم کشورهای اروپایی این پرسش مطرح شده است که دلیل این تصمیم‌گیری در این مقطع چیست و چه پیامدهایی به دنبال خواهد داشت؟
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: در دوم ژوئن ۲۰۲۵، شورای اتحادیه اروپا با تصویب رسمی صندوق دفاعی جدیدی به ارزش ۱۵۰ میلیارد یورو، گامی بی‌سابقه در مسیر تقویت خوداتکایی نظامی اروپا برداشت. این تصمیم که پس از چند دهه بحث و تلاش نهادی در حوزه سیاست امنیتی مشترک اتخاذ شده، اکنون نه‌فقط به‌عنوان ابتکاری فنی یا بودجه‌ای بلکه به‌مثابه بازتاب تغییری پارادایمی در نگرش راهبردی اروپا نسبت به آینده امنیتی‌اش تلقی می‌شود.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: در حالی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، با فشار بر طرفین درگیر در جنگ اوکراین، تلاش داشت مذاکراتی برای پایان درگیری‌ها شکل دهد، عملیات تار عنکبوت به‌عنوان یک تحول غیرمنتظره، معادلات این جنگ را دگرگون کرد. این عملیات که به نابودی تعدادی از بمب‌افکن‌های راهبردی توپولف-22ام3 روسیه منجر شد، پرسش‌هایی درباره آینده مذاکرات، تشدید تنش‌ها و پیامدهای راهبردی آن بر سیاست خارجی روسیه و روابط با ناتو ایجاد کرده است.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک تحلیلگر ارشد مسائل غرب آسیا گفت: توافق آتش‌بس اخیر میان انصارالله یمن و آمریکا، با میانجی‌گری عمان به توقف حملات انصارالله به کشتی‌های غیراسرائیلی در دریای سرخ و تعلیق بمباران‌های آمریکا منجر شد. این توافق، پس از هفته‌ها درگیری سنگین، که طی آن، انصارالله با حملات موشکی و پهپادی، ناو هواپیمابر هری ترومن را هدف قرار داد و خسارات مالی بیش از یک میلیارد دلاری به آمریکا وارد کرد، نقطه عطفی در معادلات یمن به شمار می‌رود. موفقیت‌های نظامی انصارالله، از ساقط کردن پهپادهای ام‌کیو-۹ ریپر تا حمله موشکی به فرودگاه بن‌گوریون، که فعالیت آن را متوقف و میلیون‌ها صهیونیست را به پناهگاه‌ها فرستاد، جایگاه انصارالله را به‌عنوان بازیگری کلیدی در محور مقاومت تثبیت کرده است.
شورای راهبردی آنلاین-رصد: بروکسل و لندن بدون همراهی واشنگتن در حال افزایش فشار بر مسکو هستند؛ دور جدیدی از تحریم‌ها را علیه روسیه تصویب کرده‌اند و «ناوگان شبح» این کشور را که مخفیانه نفت و گاز روسیه را مبادله می‌کند، هدف گرفته‌اند. هفدهمین بسته تحریمی اروپا علیه روسیه پس از آغاز جنگ اوکراین تحریم‌های جدیدی را نیز علیه شرکت‌ها و افراد اعمال می‌کند.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک کارشناس مسائل اروپا گفت: فردریش مرتس، صدراعظم آلمان اخیرا اعلام کرد که متحدان غربی دیگر هیچ محدودیتی برای استفاده اوکراین از سلاح‌های دوربرد علیه اهداف نظامی روسیه، اعمال نمی‌کنند. به دنبال تصمیم کشورهای اروپایی این پرسش مطرح شده است که دلیل این تصمیم‌گیری در این مقطع چیست و چه پیامدهایی به دنبال خواهد داشت؟
شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: در دوم ژوئن ۲۰۲۵، شورای اتحادیه اروپا با تصویب رسمی صندوق دفاعی جدیدی به ارزش ۱۵۰ میلیارد یورو، گامی بی‌سابقه در مسیر تقویت خوداتکایی نظامی اروپا برداشت. این تصمیم که پس از چند دهه بحث و تلاش نهادی در حوزه سیاست امنیتی مشترک اتخاذ شده، اکنون نه‌فقط به‌عنوان ابتکاری فنی یا بودجه‌ای بلکه به‌مثابه بازتاب تغییری پارادایمی در نگرش راهبردی اروپا نسبت به آینده امنیتی‌اش تلقی می‌شود.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: در حالی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، با فشار بر طرفین درگیر در جنگ اوکراین، تلاش داشت مذاکراتی برای پایان درگیری‌ها شکل دهد، عملیات تار عنکبوت به‌عنوان یک تحول غیرمنتظره، معادلات این جنگ را دگرگون کرد. این عملیات که به نابودی تعدادی از بمب‌افکن‌های راهبردی توپولف-22ام3 روسیه منجر شد، پرسش‌هایی درباره آینده مذاکرات، تشدید تنش‌ها و پیامدهای راهبردی آن بر سیاست خارجی روسیه و روابط با ناتو ایجاد کرده است.
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک تحلیلگر ارشد مسائل غرب آسیا گفت: توافق آتش‌بس اخیر میان انصارالله یمن و آمریکا، با میانجی‌گری عمان به توقف حملات انصارالله به کشتی‌های غیراسرائیلی در دریای سرخ و تعلیق بمباران‌های آمریکا منجر شد. این توافق، پس از هفته‌ها درگیری سنگین، که طی آن، انصارالله با حملات موشکی و پهپادی، ناو هواپیمابر هری ترومن را هدف قرار داد و خسارات مالی بیش از یک میلیارد دلاری به آمریکا وارد کرد، نقطه عطفی در معادلات یمن به شمار می‌رود. موفقیت‌های نظامی انصارالله، از ساقط کردن پهپادهای ام‌کیو-۹ ریپر تا حمله موشکی به فرودگاه بن‌گوریون، که فعالیت آن را متوقف و میلیون‌ها صهیونیست را به پناهگاه‌ها فرستاد، جایگاه انصارالله را به‌عنوان بازیگری کلیدی در محور مقاومت تثبیت کرده است.
با شروع تحولات بهار عربی در سال 2010، سیاست ترکیه در «تنش صفر با همسایگان»، جای خود را به سیاست حمایت از جریانات اخوانی معارض با حاکمان عرب منطقه داد که آثار آن در سوریه، مصر و لیبی نمایان شد؛ اما حضور مستقیم ترکیه در لیبی بسیار گسترده‌تر از سایر مناطق بوده و در ماه‌های اخیر نیز به یک صف‌بندی جدید در منطقه مدیترانه شرقی منجر شده است.
سابقه حضور ترکیه در لیبی به سال 1974 و دوران قذافی بازمی‌گردد؛ زمانی که وی از حمله ترکیه به قبرس شمالی حمایت کرد و پس‌ازآن بود که همکاری‌های اقتصادی میان دو کشور آغاز شد. این همکاری‌ها پس‌ازآن که ایالات‌متحده با لغو تحریم‌های لیبی موافقت کرد و قیمت نفت نیز روند صعودی یافت، رشد چشم‌گیری پیدا کرد. ارزش پروژه‌هایی که ترکیه در لیبی تا اوایل سال 2011 اجرا کرده بود به 20 میلیارد دلار می‌رسید که عمده این پروژه‌ها نیز در زمینه ساخت‌وساز بود.
ترکیه برای همکاری با ناتو در سرنگونی قذافی نیز انگیزه‌های ویژه‌ای داشت که از آن جمله می‌توان به بهره‌گیری از حضور جریانات اخوانی در لیبی اشاره کرد. حوادث سال‌های 2011 تا 2013 در مصر و سوریه، سبب تقویت همکاری‌های ترکیه با جریان اخوانی در لیبی شد. اخوان‌المسلمینِ لیبی در این دوران در کنار آنکارا و دوحه، سعی در تضعیف دولت بشار اسد در سوریه داشت. این ارتباطات از آن زمان تاکنون همچنان پابرجاست و ترکیه سیاست حمایت از جریانات معارض اخوانی در کشورهای عربی را متوقف نکرده است.
درواقع ترکیه شبکه‌ای از اسلام‌گرایان اخوانی را در کشورهای عربی مانند لیبی در خدمت پیشبرد منافع ژئوپلیتیک خود قرار داده است. بااین‌حال اخوان‌المسلمین در لیبی از محبوبیت چندانی برخوردار نبود و این جنگ ناتو علیه قذافی بود که سبب شد بخشی از جریان اخوان در لیبی به قدرت برسند. این موضوع در کنار روابط عمیق تاریخی ترکیه با غرب لیبی، انگیزه ترکیه برای حضور درصحنه لیبی را تقویت کرد.
در 2 ژانویه ۲۰۲۰ بود که مجلس ترکیه با ۳۲۵ رأی در مقابل 184 رأی، حضور ارتش این کشور در لیبی را تصویب کرد. اردوغان همچنین به‌تازگی در 12 دسامبر 2020 لایحه تمدید حضور ترکیه در لیبی تا 18 ماه دیگر را به مجلس برده است. ترکیه و قطر از دولت وفاق ملی به رهبری فائز السراج و متحدان اخوانی او در طرابلس حمایت می‌کنند که با نیروهای ژنرال خلیفه حفتر که تحت حمایت مصر، امارات، اردن و روسیه قرار دارد و مناطق وسیعی از شرق لیبی به‌خصوص هلال نفتی سرت – جفرا را در اختیار دارند، در تقابل‌اند.
یکی از ابعاد اصلی حضور ترکیه در لیبی، دستیابی به منابع انرژی است. در 27 نوامبر 2019 ترکیه یک توافق‌نامه دریایی با دولت وفاق ملی به امضا رساند که بر اساس آن قرار است به‌اندازه 16 مایل دریایی، یک دالان از جنوب غرب ترکیه به شمال شرق لیبی به‌عنوان یک «منطقه انحصاری اقتصادی» ایجاد شود. درواقع ترکیه سعی دارد با دور زدن یونان و ایجاد یک مرزی آبی در شرق مدیترانه، سهمی از ذخایر عظیم نفت و گاز منطقه را به خود اختصاص دهد. در مقابل، یونان نیز برای ممانعت از اجرای این قرارداد، یک توافق‌نامه ترسیم مرزهای دریایی با ایتالیا به امضا رسانده است.
اما در میان اهداف چندگانه ترکیه از حضور در لیبی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
درصحنه میدانی نیز، تلاش‌های آنکارا برای خارج ساختن نیروهای حفتر از هلال نفتی کرت-جفرا، هشدار جدی قاهره را در پی داشته است؛ السیسی اعلام کرده این منطقه عمق راهبردی و خط قرمز مصر محسوب می‌شود. در ماه‌های اخیر نیز ارتش مصر مانورهای نظامی گسترده‌ای در مرز با لیبی انجام داده که آخرین آن مانور «حسم ۲۰۲۰» در جولای سال جاری بود. بااین‌حال تحولات میدانی، نشان از آن دارد که حضور مؤثر مصر درصحنه لیبی تااندازه‌ای معادله قدرت در این کشور را متوازن کرده و آنکارا و قاهره قصدی برای رویارویی مستقیم با یکدیگر ندارند. همچنین ترکیه می‌کوشد برای توجیه حضور نظامی خود در لیبی، آن را به درخواست دولت وفاق ملی که ازنظر بین‌المللی به رسمیت شناخته‌شده، مرتبط کند، اما کشورهای اروپایی به ویژه فرانسه و سایر همسایگان عرب با اقدامات ترکیه در لیبی به‌شدت مخالف‌اند. ازاین‌رو ترکیه حاضر به پرداخت هزینه‌های سنگین در لیبی نیست و تلاش می‌کند با استفاده از اهرم حضور نظامی، زمینه را برای مذاکرات سیاسی در خصوص منافع سیاسی و اقتصادی به‌ویژه تقسیم سهم منابع انرژی مدیترانه شرقی مهیا سازد.
گروه طراحی سمیر
0 Comments