نشست سه‌جانبه بین سران مصر، عراق و اردن هفته گذشته در امان پایتخت اردن برگزار شد. بر اساس خبرهای منتشرشده مسائل منطقه‌ای و موضوعاتی که به امنیت و ثبات در منطقه کمک می‌کند، در این نشست موردبحث و بررسی قرار گرفته است.

برگزاری این نشست با توجه به آنکه رخدادها و اتفاقات اخیر منطقه مانند قطعات یک پازل کاملاً به هم مرتبط هستند می‌تواند حائز اهمیت باشد. در این رابطه سفر اخیر مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق به واشنگتن و قراردادهایی که بین دو کشور منعقد شد و سرانجام سفر الکاظمی به امان پایتخت اردن و دیدار با ملک عبدالله دوم پادشاه این کشور و عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر در چارچوب یک سری رویکردهای جدید منطقه‌ای و جهانی قابل‌تجزیه و تحلیل است. رژیم صهیونیستی نیز اکنون به‌صورت آشکارا با امارات رابطه برقرار کرده و یک سری پروازهای مستقیم بین تل‌آویو و ابوظبی برقرار خواهد شد. احتمالاً در مرحله بعد هم نوبت بحرین است که روابطش با رژیم اسرائیل را عادی‌سازی کند. در این خصوص سفر مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا به منطقه در همین چارچوب قابل‌تحلیل و ارزیابی است. پمپئو طی روزهای گذشته به سودان، فلسطین اشغالی،‌ بحرین، امارات و پادشاهی عمان سفر کرد و در این راستا یک سری سناریوهای جدید در حال شکل‌گیری است. ازجمله اینکه یک خاورمیانه جدید بر اساس شاکله عربی-عبری-آمریکایی شکل بگیرد و عراق نیز در این نقشه راه باید از دایره اعتقادی خود خارج‌شده و وارد دایره عبری-عربی شود. به همین دلیل بعد از سفر مصطفی الکاظمی به آمریکا دفتر ایشان بیانیه‌ای منتشر کرد مبنی بر اینکه رابطه امارات و اسرائیل به ابوظبی بستگی دارد و ارتباطی به عراق ندارد. این موضع‌گیری خنثی در شرایط کنونی منطقه بسیار تامل برانگیز است

لذا به نظر می‌رسد سفر نخست‌وزیر عراق به اردن و دیدار با پادشاه اردن و رئیس‌جمهور مصر در چارچوب تلاش کشورهای عربی به‌ویژه اتحادیه عرب برای واردکردن عراق به دایره عربی- عبری است. هدف تلاش کشورهای عربی به‌خصوص عربستان، اردن و مصر این است که عراق را از حوزه اعتقادی به فضای ارتجاع عرب بکشانند و فاصله بین تهران و بغداد را به لحاظ سیاسی و اعتقادی افزایش دهند. حتی سفر اخیر وزیر خارجه عربستان به بغداد هم در این چارچوب قرار دارد. دراین‌بین عمده مشکل کشورهای عربی این است که عراق محکوم است که در یک دایره اعتقادی قرار بگیرد و این برای کشورهای عربی به دلیل رویکرد و نگاه عاطفی مردم عراق به ایران مشکل‌ساز شده است.

درنتیجه این تلاش‌ها بیشتر باهدف شکل‌گیری یک خاورمیانه جدید است که در آن عراق باید جایگاه خود را داشته باشد تا بتوانند یک کمربند و یک جبهه گسترده عربی-عبری-آمریکایی پیرامون ایران تشکیل دهند و جمهوری اسلامی را به اصطلاح منزوی سازند. همچنین ازجمله اهداف عمده‌شان این است که دروازه ورود ایران به عراق را مسدود کنند.

بنابراین دور از انتظار نیست که این تلاش‌ها و نگاه نخست‌وزیر عراق در آینده بغداد را به سمت دایره عربی نزدیک کند؛ اما مشاهده کردیم که روز جمعه نشستی در منزل هادی العامری، یکی از رهبران سیاسی عراق با حضور مصطفی الکاظمی و شخصیت‌های تأثیرگذار تشکیل شد که در آن اخطار جدی به نخست‌وزیر داده شد که اگر به آمریکا امتیازی بدهد در آینده توسط پارلمان عراق استیضاح خواهد شد.

در چنین شرایطی نخست‌وزیر عراق علیرغم گرایشی که به سمت کشورهای عربی و آمریکا دارد اما باید به دایره اعتقادی ملت عراق بازگردد.

درنهایت به نظر می‌رسد که طی دو ماه باقیمانده تا انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، این کشور به کشورهای عرب منطقه و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس فشار وارد بیاورد که با رژیم اسرائیل رابطه تنگاتنگی برقرار سازند. سفر پمپئو به کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس، اراضی اشغالی و سودان نیز با در نظر گرفتن همین اهداف صورت گرفته تا دونالد ترامپ بتواند از این موضوع به‌عنوان یک برگ برنده در انتخابات ریاست جمهوری بهره ببرد. ضمن اینکه آمریکا با توجه به شکست در تمدید تحریم تسلیحاتی ایران و همچنین ناکامی‌اش در همراه کردن متحدانش با فعال کردن مکانیسم ماشه اکنون تصمیم گرفته که کشورهای دوست ایران را از آن دور کند؛ بنابراین برگزاری این نشست سه‌جانبه را باید در راستای تلاش‌های آمریکا برای دور کردن عراق از ایران ارزیابی کرد.