کرونا را می‌توان اتفاق یا حادثه‌ای قلمداد کرد که تقریباً در یک قرن اخیر در نظام بین‌الملل بی‌نظیر بوده است و کلا هیچ کشوری آمادگی چنین مسئله‌ای را نداشت. پیش‌تر بیماری‌هایی مانند سارس و ابولا شایع شده بود، اما این بیماری‌ها تنها در یک منطقه از دنیا رشد کرده و بعد هم به‌تدریج از بین رفتند. لذا در ابتدای امر مردم دنیا این‌گونه فکر می‌کردند که کووید ۱۹ نیز چیزی شبیه به همان بیماری‌هاست، اما به‌یک‌باره با توجه به اینکه این بیماری در چین گسترش یافت و آن‌ها آن را مانند بیماری‌های قبلی خیلی جدی نگرفته بودند در دنیا عالم‌گیر شد و همه‌جا از اروپا و خاورمیانه گرفته تا آمریکا و آمریکای لاتین را در برگرفت. یکی از مشکلاتی که هم‌زمان با شیوع این بیماری شاهد هستیم این است که کشورها وارد یک رقابت ژئوپلیتیک شدند و این رقابت باعث شد قدرت‌ها در عوض آنکه انرژی‌شان را صرف همکاری و کمک به یکدیگر کنند به دنبال مقصر باشند و به دنبال این باشند که اثبات کنند چه کشوری باعث شد این بیماری در سطح جهانی گسترش پیدا کند؛ مانند رقابتی که بین آمریکا و چین شاهد بودیم. اگر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا وارد چنین فضای رقابتی نشده بوده طبیعتاً این دو کشور می‌توانستند همکاری‌های بیشتری داشته باشند و تا حدی این بیماری را کنترل کنند.

در ابتدای امر که کشورها شناخت‌شان نسبت به این بیماری کمتر بود کمک‌هایی مانند دستگاه‌های تنفسی، مواد ضدعفونی و ماسک از سوی چین به سمت کشورهای دیگر حتی آمریکا ارسال شد، اما درمجموع هماهنگی خوبی را بین کشورها شاهد نبودیم.

یکی از مسائلی هم که به این ناهماهنگی دامن زد مسئله سازمان بهداشت جهانی بود. آمریکایی‌ها سازمان بهداشت جهانی را متهم کردند که در اختیار چین است؛ امری که توسط این سازمان رد شد. درواقع آنچه مسلم است عملکرد سازمان بهداشت جهانی در این رابطه تا حدودی ضعیف بود و نتوانست درست عمل کند.

به‌طورکلی رقابت ژئوپلیتیکی بین کشورها باعث شد که آن‌ها همکاری لازم را در توزیع دارو و تهیه واکسن نداشته باشند.

ضمن اینکه در این رقابت ژئوپلیتیکی هر کشوری سعی دارد که از بقیه جلوتر باشد. به این مفهوم که هر کشوری در تلاش است تا به‌عنوان نخستین تولیدکننده واکسن نامش ثبت شود و اطلاعات کاملی نیز در این رابطه به یکدیگر نمی‌دهند که این همان تشدید شدن جنبه ناسیونالیستی و نادیده گرفتن جهانی‌شدن در برخی کشورها است. در همین حال، برخی پیمان‌های بین‌المللی مانند سازمان‌ها و همگرایی‌های منطقه‌ای نیز با شیوع بیماری کرونا تضعیف‌شده‌اند. درواقع، مردم و دولت‌ها به این نتیجه می‌رسند که کرونا آزمایش بزرگی بود و جهانی‌شدن که زمانی در اقتصاد مؤثر بود و سرمایه‌ها را به‌راحتی از مرز‌ها عبور داد، حالا این سرمایه‌ها در کشور‌های مختلف و پشت مرز‌ها مانده‌اند و در زمان بحران نتوانست به داد مردم برسد و به‌سلامت آن‌ها کمک کند. درنتیجه این سؤال پیش می‌آید که همگرایی‌های منطقه‌ای و جهانی در زمان خطر کمک مؤثری می‌کند؟

دراین‌بین اطلاعات اشتباهی هم که از سوی رهبران برخی کشورهای دنیا مانند آمریکا، برزیل و حتی بلاروس ارائه شد، الگوبرداری‌های اشتباه را به همراه داشت و شیوع بیماری را تشدید ‌کرد.

بعضاً در نظام بین‌الملل و حتی در منطقه خودمان در سطح کشورهای منطقه‌ای نیز بر سر این بیماری جدل‌هایی صورت گرفت. به‌عنوان‌مثال بعضی از اعراب جنوب خلیج‌فارس با توجه به اینکه رابطه مثبتی با ایران ندارند بیماری کووید ۱۹ را نیز وارد این رقابت کردند؛ یعنی در بین مردم خودشان تبلیغ کردند که این بیماری از سوی ایران منتشرشده و یا اینکه جمهوری اسلامی عمداً این بیماری را به‌سوی کشورهای عربی گسترش داده است. این در حالی است که این اتهام زنی‌ها کاملاً اشتباه بود و اگر این کشورها به‌جای تمرکز بر چنین ادعاهایی، در سطح منطقه باهم یک همکاری را برای کنترل ویروس دنبال می‌کردند قطعاً امروز شاهد نتایج بهتری بودیم. درعین‌حال اقتصادهای کشورها نیز کمتر لطمه می‌خورد؛ به‌بیان‌دیگر کشورها می‌توانستند باهم بیشتر مبادله تجاری داشته باشند و از اثرات این بیماری بر اقتصادشان بکاهند.

البته این مسئله فقط مختص منطقه خاورمیانه نیست بلکه در کل جهان این رقابت‌ها حاکم است. این در حالی است که کشورها اگر به‌جای این رقابت‌ها وارد فاز همکاری می‌شدند هم تلفات کمتری می‌دادند و هم اقتصادشان کمتر ضربه می‌خورد.

لذا این بیماری علاوه بر صدمات بزرگی که بر اقتصاد جهانی زد باعث شد که کشورها یک سری سیاسی‌کاری‌ها داشته باشند. در خصوص تأثیر کرونا بر اقتصاد می‌توان گفت کووید ۱۹ حداقل یک دهه اقتصاد جهان را به رکود می‌برد. این در حالی است که به‌جای همکاری کشورها برای مقابله با کرونا ما شاهد یک سری رقابت‌ها و سیاسی‌کاری‌ها بوده و هستیم که این مسئله چه در سطح جهانی و چه در سطح منطقه‌ای باعث گسترش شیوع بیماری و آسیب‌پذیری بیشتر اقتصاد کشورها شده است. این فرایند تا حد زیادی جهانی‌شدن را زیر سؤال برده و ملی‌گرایی را تقویت کرده است.