أحدث المقالات
ریشهیابی تنشهای اخیر بین ترکیه و فرانسه
تنش موجود در روابط آنکارا و پاریس که بهویژه در خصوص تحولات داخلی لیبی، وضعیت حادی را طی میکند، با اعلام خبر روزنامه صباح پیرامون دستگیری شبکه جاسوسی فرانسوی در ترکیه به سمت وخیمتر شدن شتاب گرفت
هفته گذشته مقامات امنیتی ترکیه چهار نفر از شهروندان این کشور را که مظنون به جاسوسی در بین محافل مذهبی و اجتماعی ترکیه برای فرانسه بودهاند دستگیر و خبر آنهم توسط یک روزنامه طرفدار دولت ترکیه منتشر گردید.
بر پایه گزارش روزنامه صباح ترکیه، یکی از عوامل سابق سرویس امنیتی سرکنسولگری فرانسه در شهر استانبول به نام «متین اوزدمیر» با مراجعه به پلیس ترکیه اعتراف مینماید که اطلاعاتی را بنا به درخواست سرویس اطلاعات خارجی فرانسه موسوم به «DGSE» جمعآوری میکرده است. به گفته این فرد، اطلاعات مربوط به ۱۲۰ نفر ازجمله افراد مختلفی در طیفهای گوناگون و ترکتبار را جمعآوری و در ازای دریافت حقوق ماهیانه و قول الحاق به «یگان خارجی Legion Etrangere -» ارتش فرانسه که مخصوص بهکارگیری غیر فرانسویها و اتباع خارجی در ارتش فرانسه است در اختیار «DGSE » گذاشته است.
ظاهراً علت رجوع «متین ازدمیر» به مسئولین ترکیه و اعترافاتش، به خاطر اختلافاتی بوده است که با مأمورین اطلاعاتی فرانسه پیدا کرده بود.
گفته میشود گروه دستگیرشده به جرم جاسوسی برای فرانسه در آیندهای که هنوز تاریخ آن مشخص نشده محاکمه خواهد شد.
فرانسه و ترکیه بهعنوان دو همپیمان در سازمان آتلانتیک شمالی ناتو، پس از حادثه دریایی مدیترانه در هفته قبل شدیداً یکدیگر را موردحمله و اتهام قرار میدهند. پاریس رفتار ناوچههای متعلق به نیروی دریایی ترکیه را «رفتار و حرکات تهاجمی» علیه ناوگان فرانسه در مدیترانه قلمداد میکند. درحالیکه آنکارا ضمن رد این اتهامات، ناو فرانسوی را به «انجام مانور خطرناک» در مدیترانه متهم میسازد. متعاقب این اتفاقات و تحرکات نظامی دو کشور عضو ناتو، این سازمان برای روشن شدن ابعاد مختلف حادثه، دستور بررسی آن را داده است.
تحولات یادشده در شرایطی رخ میدهد که پاریس و آنکارا در موضوع لیبی با تنشهای شدیدی روبرو هستند. ترکیه با حمایت از دولت وحدت ملی «GNA» در لیبی که توسط سازمان ملل متحد به رسمیت شناختهشده، باعث گردیده تا تحولات نظامی در لیبی به نفع این گروه چرخش پیدا کند؛ و درنتیجه آن دولت مصر بااحساس خطر از پیش رویهای طرفداران اخوان المسلمین در تریپولی، آمادگی خود را برای حضور نظامی در لیبی اعلام نماید.
از سوی دیگر فرانسه بهعنوان یکی از پنج عضو دائم شورای امنیت، متهم است که از نیروهای معارض در لیبی تحت هدایت ژنرال خلیفه حفتر مستقر در شرق لیبی، پشتیبانی میکند. پاریس با اصرار بر این سیاست خود، همواره در مخالفت با حضور ترکیه در لیبی نیز تأکید میکند.
به هر صورت به نظر نمیرسد که هدف اصلی فرانسه در طراحی و نفوذ در مجامع دینی و اجتماعی ترکیه توسط شبکه خبرچینان خود، کسب اطلاعات نظامی و سیاسی ترکیه بوده باشد چراکه این هدف از طریق حضور هر دو کشور در جمع اعضای ناتو میتواند تأمین شود. لیکن فرانسویها به دلیل حساسیت حضور مسلمانان کشورهای مختلف در کشورشان، همواره درصدد هستند تا با رصد تحولات جوامع دینی و مذهبی و فعالیتهای مسلمانان و مساجد در فرانسه و ارتباط آنها با کشور اصلیشان، بتواند وضعیت را برای خود تبیین نموده و تصویر روشنی از حضور مسلمانان داشته باشند.
از طرفی از آغاز دوران جنگ سرد و شاید هم از پیش از آن، رسم متداول در موضوع جاسوسی در دنیا، همواره کشورهایی را شامل میشده است که با یکدیگر در تعارض یا دشمنی قرار داشته و هدف جاسوسی کشور دیگر واقع میشدند؛ اما اتفاقی که در روابط ترکیه و فرانسه رخ داده است نشان میدهد در دوران پسا جنگ سرد، امر جاسوسی و نفوذ در بین کشورهای همپیمان و عضو یک مجموعه نظامی نیز امکانپذیر، متداول و در حال رایج شدن است.
بنابراین با استناد به این فرض که کسب اطلاعات به مفهوم کسب قدرت بیشتر است، لذا هیچ کشوری قصد محروم شدن از این امکانات را نخواهد داشت.
برخی محافل داخلی فرانسه از فقدان کارایی لازم در بخش اطلاعات خارجی DGSE این کشور ابراز نگرانی کرده و آن را ناشی از ناتوانی این سرویس قلمداد میکنند. طرفداران این فرضیه برای اثبات ادعای خود، فراوانی عملیات تروریستی گروه داعش و برخی دیگر از گروههای سلفی تندرو در سالهای اخیر در فرانسه را شاهد مدعای خود مینامند.
تحرکات و اقدامات ترکیه در قبال فرانسه فضایی توأم از فشار را در داخل فرانسه ایجاد نموده و قلمها و صداهای بسیاری را علیه ترکیه به حرکت درآورده است و مطالباتی از مسئولین دولت فرانسه در قبال رفتار ترکها مطرح میگردد، ازجمله این مطالب موضوع تغییر موضع فرانسه در اتحادیه اروپایی برای پایان بخشیدن به درخواست عضویت ترکیه در اتحادیه اروپایی، دیده میشود. همچنین تعطیل نمودن بزرگترین مسجد فرانسه در شهر تولوز به نام مسجد «النور» که تحت نفوذ اخوان المسلمین و طبیعتاً موردحمایت ترکیه هم است، درخواست شده است. از طرفی موضوع حساس روابط ترکیه و یونان و مطرحشدن حمایت فرانسه از یکپارچگی قبرس و قرار گرفتن در کنار مواضع یونان، از سوی مخالفین تندرو روابط پاریس و آنکارا مطرح میگردد.
از طرفی برخی کارشناسان غربی، رفتارهای ترکیه در حوزه دریای مدیترانه و کشورهای همجوارش را تا حدودی در تأمین منافع این کشور مؤثر تلقی نموده و ناکامیهای ژنرال حفتر، علیرغم تسلیحات فراوانی که در اختیارش قرارگرفته و تسلط نیروهای GNA در کسب پیروزیهای اخیر در لیبی را بیارتباط با این رفتارها نمیدانند. همین دیدگاه معتقد است که ترکیه با امضای توافقنامهای با روسیه در تحولات سوریه امکان مانور بیشتری برای خود در شمال افریقا به دست آورده، ضمن آنکه پس از شروع حملات اخیر آنکارا علیه مواضع کردها در عراق، میتوان تصور کرد که ممکن است موضوع «پ ک ک PKK -» با احتساب منافع عراقیها، در شرف تحول باشد.
سخن پایانی:
اگرچه نمی توان به سادگی از کنار تنش در روابط پاریس – آنکارا بهعنوان دو عضو پیمان آتلانتیک شمالی ناتو و تبعات آن گذشت، لیکن در مورد شدت و میزان جدیت آن نیز نباید دچار افراط شد.
موضوع نفتکش قبرسی که در کوران بحران و درگیریهای سوریه، نفت آن کشور را با توافق داعش و به نفع جناحهایی در ترکیه صادر میکرد و حواشی و جنجالهای پر سروصدای آن علیه یونان، هنوز از خاطرهها دور نشده است و لذا تصور اینکه افزایش تنشها در روابط آنکارا و پاریس و سروصداهای فراوان پیرامون آن بتواند، روند دسترسی به اهداف ترکیه در لیبی را تسری نماید، نمیتواند دور از ذهن قرار گیرد، ضمن آنکه اصل عدم درگیری با روسها در دو جبهه سوریه و لیبی مهمترین خط قرمز موردتوجه آنکاراست که عبور از آن در شرایط فعلی برای ترکیه، قابلتصور هم نیست.
0 Comments