شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: این مسئله که تفاهم بین طالبان و آمریکا منجر به آتشبس یا تفاهم با دولت مرکزی افغانستان خواهد شد یا خیر هنوز در ابهام قرار دارد.
پیرمحمد ملازهی - کارشناس مسائل افغانستان
دور نهم نشست طالبان و آمریکا درباره صلح افغانستان در شهر دوحه، پایتخت قطر اخیرا برگزار شد و پس از آن مذاکرات بین طالبان و آمریکا وارد مرحله جدیدی شده است؛ شبکه خبری الجزیره گزارش داده که نمایندگان آمریکا و طالبان بر روی ایجاد یک دولت موقت برای یک دوره ۱۴ ماهه در افغانستان توافق کردهاند. همچنین در مرحله فعلی آمریکا و طالبان به این نتیجه رسیدهاند که طالبان را در قدرت سهیم کنند. از محورهای دیگر مورد تفاهم آمریکا و طالبان این است که طالبان تعهد کردند که افغانستان محلی برای رشد تروریستهای رادیکال قرار نگیرد تا منافع آمریکا و متحدان آن را مورد حمله قرار دهند.
از سوی دیگر آمریکاییها پذیرفتهاند که طالبان در قدرت شریک شده و در سازوکارهای دمکراتیک مشارکت داشته باشند. باید توجه داشت که طالبان و آمریکاییها هر دو به این توافق نیاز دارند زیرا در این شرایط، طالبان میتواند در قدرت مشارکت داشته باشد و آمریکاییها نیز میتوانند بخشی از نیروهایشان را در پایگاهها نگه دارند.
درواقع طالبان و واشنگتن به تفاهم دست یافتهاند و اکنون بحث بر سر نشست بینالافغانی است. ولی این مسئله که چنین تفاهمی منجر به آتشبس یا تفاهم با دولت مرکزی افغانستان خواهد شد یا خیر هنوز در ابهام قرار دارد.
البته بعید به نظر میرسد که دولت مرکزی چنین تفاهمی و بحث تشکیل دولت موقت را بپذیرد. مگر اینکه طالبان در مرحله بعدی حاضر شوند که با دولت مرکزی وارد مذاکره شوند و آمریکا نیز کمک کند که دور بعدی مذاکرات بین طالبان و دولت کابل برگزار شود. در این صورت ممکن است یک راه حل بینالافغانی حاصل شود.
در خصوص دولت موقت نیز باید توجه داشت که بحث در این رابطه از مدتها پیش مطرح شده بود؛ زیرا دولتی که اکنون روی کار است دوره قانونیاش پایان یافته و بر اساس حکم دیوان عالی کشور در حال ادامه کار است. به عبارت دیگر بعضا در داخل افغانستان قانونی بودن دولت کنونی را زیر سوال می برند
از طرف دیگر اگرچه خبر تفاهم طالبان و آمریکا بر سر دولت موقت منتشر شده اما مشخص نیست که آیا توافق کاملی در این خصوص حاصل شده است یا خیر. چراکه تشکیل دولت موقت خواست همه گروهها بوده و حتی نامزدهای انتخاباتی نیز این مسئله را مطرح کردهاند. منتها بحثی که وجود دارد این است که دولت موقت را چه کسی رهبری کند. درواقع طالبان به دنبال آن هستند که دولت موقت را خودشان به دست بگیرند و برای آن نامزد معرفی کنند. این در حالی است که باقی گروههای سیاسی، اجتماعی و حتی دولت کرزی به این مسئله اینطور نگاه نمیکنند.
بنابراین اصل قضیه یعنی بحث تشکیل دولت موقت صحیح است اما اینکه این دولت چه کیفیت و ترکیبی داشته باشد محل مناقشه و بحث است و به نظر نمیرسد به سادگی عملیاتی شود. نکته دیگری که در این رابطه اهمیت دارد این است که طالبان اساسا دولت کنونی را به رسمیت نمیشناسند و به همین دلیل بحث انتخابات نیز زیر سوال رفته است. لذا اکنون این بحث مطرح است که ابتدا صلح با طالبان در اولویت باشد یا برگزاری انتخابات.
این در حالی است که زمان پیشبینی شده برای برگزاری انتخابات، ششم مهر است و زمانی تا برگزاری آن باقی نمانده است. درواقع در این فاصله کوتاه خیلی سخت است که بتوانند تصمیم بگیرند که انتخابات برگزار شود یا خیر. از سوی دیگر دولت افغانستان مصمم است تحت هر شرایطی انتخابات برگزار شود و در این زمینه تمام تدابیر لازم را نیز اتخاذ کردهاند. بنابراین اگر قرار است توافقی بین آمریکا و طالبان بر سر دولت موقت صورت بگیرد، این مسئله باید در کابل نیز مطرح شود و دولت مرکزی، گروههای سیاسی و اجتماعی و احزاب جهادی نیز با آن موافقت کنند. در غیر این صورت امکانپذیر نیست که به تنهایی آمریکا و طالبان با دور زدن مردم و دولت افغانستان چنین پروژهای را به پیش ببرند.
البته همانطور که اشاره شد آنچه مشخص است واکنش دولت کابل به این موضوع یعنی تشکیل دولت موقت بدون دخالت آنها بدون شک منفی است. زیرا دولت کابل از قبل تاکید داشت که انتخابات برگزار شود و طبق آن جلو بروند نه اینکه دولت موقتی تشکیل شود که معلوم نیست چه زمانی میتواند انتخابات برگزار کند. لذا دولت مرکزی افغانستان زیر بار این مسئله نخواهد رفت مگر آنکه اتفاقات دیگری بیفتد که قابل پیشبینی نباشد.
0 Comments