جدیدترین مطالب
یک گام تا تشکیل کشور فلسطین ؟!
أحدث المقالات
طرح 5 کشوری کارتر برای سوریه
جیمی کارتر در این مقاله که در روزنامه نیویورک تایمز چاپ شد، نوشت: من، بشار اسد رئیس جمهور سوریه را از زمانی که در لندن دانشجو بود، میشناسم و از زمانی که رئیس جمهور شد، ساعات بسیاری را صرف مذاکره با او کردهام.
این مذاکرات نیز به درخواست دولت آمریکا و در موارد بسیاری که سفیران ما به علت مناقشه دیپلماتیک از دمشق فراخوانده میشدند، صورت گرفت.
سیاست بشار اسد و پدر او «حافظ» این بود که در دوره تیرگی روابط، با هیچ یک از مقامات سفارت آمریکا صحبت نمیکردند، اما با من گفتگو میکردند.
من دریافتم تقریبا برای بشار اسد غیرممکن بود که نظرش را تغییر دهد و زمانیکه تحت فشار قرار داشت، قطعاً چنین کاری نمیکرد.
پیش از آغاز ناآرامی (سوریه) در ماه مارس سال 2011 میلادی، این کشور نمونه خوبی از روابط صلح آمیز بین قومیتها و مذاهب مختلف از جمله اعراب، کردها، ارمنی ها و آشوری های مسیحی، یهودیان، اهل تسنن، علویها و شیعیان بود.
خاندان اسد نیز از سال 1970 میلادی بر سوریه حکومت کرده بود و به آرامش نسبی حاکم بین گروه ها و قومیتهای مختلف در سوریه افتخار میکرد. زمانی که تظاهرکنندگان در سوریه، اصلاحات نظام سیاسی این کشور را خواستار شدند، بشار اسد، این را تلاش غیرقانونی و انقلابی برای براندازی نظام خود تصور کرد و تصمیم گرفت با توسل به زور اعتراض ها را سرکوب کند.
دلایل پیچیده بسیاری نیز باعث شد نیروهای مسلح سوریه، اکثر مسیحیان، یهودیان، شیعیان، علوی ها و سایر گروه ها که بیم داشتند سنیهای تندرو قدرت را تصاحب کنند، از بشار اسد حمایت کنند. البته احتمال براندازی بشار اسد بسیار اندک بود.
«مرکز کارتر» از اوایل دهه 1980 میلادی، عمیقاً در سوریه فعال بوده است. ما نیز برای حفظ فرصت دستیابی به راهکار سیاسی برای درگیری های سوریه، نظر خود را با مقامات بلند پایه واشنگتن در میان گذاشتیم. با وجود اعتراضهای مکرر و مخفیانه ما، اوایل موضع آمریکا این بود که نخستین گام برای حل و فصل مناقشه، باید برکناری بشار اسد از قدرت باشد.
کسانی که بشار اسد را میشناختند، میدانستند این مطالبه بی ثمر است، اما این درخواست بیش از چهار سال است که ادامه دارد. در واقع، پیش شرط ما (آمریکا) برای صلح، امری غیرممکن است.
کوفی عنان، دبیر کل پیشین سازمان ملل و اخضر ابراهیمی، وزیر امور خارجه پیشین الجزایر به عنوان فرستاده ویژه سازمان ملل برای پایان دادن به درگیریها در سوریه تلاش کردند، اما اختلافات آمریکا، روسیه و سایر کشورها بر سر وضعیت بشار اسد در طول روند صلح باعث شد آنها تلاش را بیثمر بدانند و رها کنند.
در ماه مه سال 2015 میلادی، گروهی از رهبران دنیا مشهور به ریش سفیدان به مسکو سفر کردند و ما با میخائیل گورباچوف رهبر شوروی سابق، «پریماکوف» نخست وزیر سابق، سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه و همچنین نمایندگان اندیشکده ها، از جمله کارشناسان مرکز کارنگی در مسکو، بحث های مفصلی داشتیم.
آنها شراکت دیرینه روسیه با بشار اسد و همچنین تهدید بزرگ داعش برای روسیه که حدود 14 درصد جمعیت آن را اهل تسنن تشکیل دادهاند، یادآور شدند. من بعداً از پوتین رئیس جمهور روسیه درباره حمایت او از بشار اسد و همچنین دو جلسهای که وی همان سال با نمایندگان گروههای سیاسی سوریه برگزار کرده بود، پرسیدم. پوتین گفت پیشرفت ها اندک بوده است و به اعتقاد او، تنها راه واقعی برای پایان دادن به درگیریهای سوریه این است که آمریکا و روسیه در کنار ایران، ترکیه و عربستان، پیشنهاد جامعی را برای صلح تدوین کنند. پوتین معتقد بود همه گروهها در سوریه غیر از داعش، تقریباً هر طرحی را که این پنج کشور از آن حمایت کنند، خواهند پذیرفت؛ زیرا ایران و روسیه از بشار اسد و سه کشور دیگر نیز از مخالفان (دولت سوریه) پشتیبانی میکنند. من نیز با موافقت پوتین، این پیشنهاد را با واشنگتن در میان گذاشتم.
مرکز جیمی کارتر در سه سال اخیر با گروههای مختلف سیاسی سوریه، رهبران گروههای مخالف دولت سوریه و دیپلماتهای سازمان ملل و اروپا همکاری کرده است تا راهی برای پایان دادن به مناقشهها بیابد. این تلاشها نیز بر پایه پژوهشها و اطلاعاتی است که مرکز کارتر درباره فاجعه سوریه گردآوری کرده است. این اطلاعات، موقعیت گروههای مختلف در سوریه را فاش میکند و نشان میدهد هیچ یک از گروههای درگیر در سوریه، توان موفقیت نظامی را ندارند.
تصمیم اخیر روسیه برای حمایت از بشار اسد با استفاده از حملات هوایی و استفاده از نیروی نظامی به تشدید درگیری ها منجر شده است و احتمالاً افزایش ورود پناهجویان سوری به کشورهای همسایه و اروپا را به همراه خواهد داشت. این اقدام روسیه باعث شد لزوم انتخاب بین فرآیند سیاسی که رژیم بشار اسد در آن نقش خواهد داشت و یا ادامه جنگ که باعث میشود داعش به تهدید بزرگتری برای دنیا تبدیل شود، روشن شود. اکنون که گزینهها روشن است، پنج کشوری که به آنها اشاره شد (آمریکا، روسیه، ایران، ترکیه و عربستان) میتوانند پیشنهاد یکپارچه ای تدوین کنند، اما اختلافات آنها ادامه دارد.
ایران چند ماه پیش، طرح کلی چهار مرحلهای را متشکل از آتش بس، تشکیل دولت وحدت ملی، اصلاحات قانون اساسی و برگزاری انتخابات پیشنهاد کرد. با همکاری شورای امنیت سازمان ملل و بهره گرفتن از پیشنهاد پنج کشور، میتوان سازوکاری برای تحقق این اهداف در سوریه پیدا کرد. البته مشارکت روسیه و ایران ضروری است. تنها امتیازی که بشار اسد در طول چهار سال جنگ سوریه واگذار کرد، کنار گذاشتن تسلیحات شیمیایی بود و این کار را نیز به علت فشارها از جانب روسیه و ایران انجام داد.
به همین شکل، بشار اسد حاضر نیست با پذیرش امتیازهای تحمیل شده از سوی غرب به جنگ پایان دهد، اما اگر هم پیمانان او چنین درخواستی کنند، وی احتمالاً خواهد پذیرفت و سپس تلاشهای متمرکز را برای ریشه کردن تهدید داعش آغاز کرد. بنابراین، جنگجویان سوری نیستند که باید امتیاز دهند، بلکه کشورهایی که خواستار صلح هستند، اما با یکدیگر همکاری نمیکنند، باید امتیاز بدهند.
0 Comments