أحدث المقالات
آمریکا در حرف و عمل از اسرائیل میخواهد که پس از حمله ایران، خویشتنداری کند/ تلآویو احتیاط را در دستور کار دارد
بنیامین فریدمن، مدیر اندیشکده اولویت های دفاعی در واشنگتن، می گوید که اسراییلی ها خواهان درگیر شدن در یک رویارویی تلافی جویانه در برابر ایران نیستند، بنابراین ممکن است فضایی برای احتیاط وجود داشته باشد. ممکن است بگویند پاسخ می دهیم اما سپس در همان سطحی عمل کنند که سالها علیه ایران عمل کرده اند، مثل هدف گرفتن افسران سپاه پاسداران و ترور دانشمندان هسته ای ایران.
سفیر ایران در رم مواضع تهران درباره تحولات منطقه را درگفتگوبا شبکه دولتی ایتالیا تبیین کرد
لندن–ایرنا – سفیر ایران در «رُم» در گفتگو با شبکه ۳ تلویزیون دولتی ایتالیا (Tg۳) ضمن تبیین مواضع کشورمان پیرامون تحولات جاری منطقه، تصریح کرد که اقدامات تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی و ناتوانایی نهادهای بینالمللی برای جلوگیری از گسترش دامنه درگیریها، بیم آن را به وجود آورده است که منطقه در آستانه تحولات غیرقابل پیش بینی قرار گیرد.
ایران – ترکیه؛ ضرورت بهبود روابط
به نظر میرسد در سفر اردوغان به تهران و قبل از توافق هستهای، مقامات دو کشور یک چشمانداز میانمدت 30 میلیارد دلاری را در مبادلات بین خود ترسیم کرده بودند که یکی از اهداف سفر نخستوزیر اجرایی کردن این توافق بهویژه در دوران پساتحریم است. بعد از رفع تحریمها همکاری با جمهوری اسلامی ایران میتواند بدون دغدغه و مشکل خاصی صورت پذیرد هر چند که ترکیه در دوران تحریم نیز از جمله کشورهایی بود که بهره لازم اقتصادی را همچون دوران جنگ تحمیلی برد.
در یکی دو سال اخیر با شدت گرفتن درگیریها در سوریه و نزدیکی ایران به روسیه برای جلوگیری از سقوط بشار اسد که اتفاقا این وضعیت با همراهی و همکاری گسترده مثلث ترکیه، قطر و عربستان پیش آمد، روابط سیاسی دو کشور ایران و ترکیه رو به سردی گراییده بود.
با همه این احوال جمهوری اسلامی ایران توسعه روابط با همسایه مهم خود در غرب کشور را پراهمیت تلقی میکند و سفر داود اوغلو نخستوزیر ترکیه را به فال نیک خواهد گرفت. پتانسیلها و ظرفیتهای بزرگی در هر دو کشور وجود دارد که اگر به درستی از آنها استفاده شود نهتنها تا 30 میلیارد دلار، بلکه بیش از این رقم نیز سطح مبادلات را میتوان افزایش داد. دو کشور نباید صرفا به فعالیتهای تجاری عمق بخشند، بلکه سرمایهگذاری در دو کشور و نیز فعالیتهای مشترک نهتنها در ایران و ترکیه بلکه در کشورهای همسایه توسط بخش خصوصی و با حمایتهای دو دولت میتواند رابطه اقتصادی دو کشور را به نحو مطلوبی ارتقا دهد.
ایران و ترکیه باید به جای رقابتهای ژئوپولیتیکی که اتفاقا سوءظنها و بدگمانیها را افزایش میدهد، به سوی همکاری مشترک در همه زمینهها اقدام کنند. این همکاریها علاوهبر ادامه در کشورهای ذیربط میتواند در مناطق دیگر ازجمله شام، آسیای مرکزی، قفقاز و حتی افغانستان انجام پذیرد. دولت ترکیه میتواند در بخش انرژی جمهوری اسلامی ایران سرمایهگذاری کند و بهره آزاد نیز ببرد. دو کشور میتوانند در جهت شکلدهی یک همگرایی منطقهای بر محور انرژی کار کنند. در مرحله اول کشور عراق را که از کشورهای مهم از نظر ذخایر انرژی است میتوانند به جمع خود اضافه کنند. سپس کشورهای دیگر صاحب انرژی در منطقه را به این مجموعه بیفزایند. مگر اتحادیه اروپایی در سال 1958 میلادی گردهمایی اولیه خود را با حضور چند کشور محدود و با توجه به زغال و فولاد شکل نداد و امروز بهعنوان بزرگترین همگرایی منطقهای، صلح و صفا و توسعه را برای اروپاییان به ارمغان نیاورده است؟
ترکیه حد واسط شرق و غرب و یک مرکز مهم انتقال انرژی به اروپاست. ایران و عراق در درجه اول و کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز در درجه دوم بهعنوان مراکز مهم تولید و استخراج انرژی میتوانند در یک همکاری وسیع به فعالیت بپردازند. بهانهای به نام انرژی میتواند ظرفیتهای بزرگتری را عرضه کند که به همکاریهای بیشتر تحت عنوان یک همگرایی منجر شده، صلح و ثبات را به منطقه برگردانده و آن را تثبیت کند. ترکیه اگر میخواهد به وضعیت شکوفا و روشن سالهای اولیه حاکمیت حزب عدالت و توسعه برگردد باید در سیاستهای منطقهای خود تغییراتی به عمل آورد.
منافع ملی دیگران برای دولتمردان باید مورد توجه قرار گیرد. همینطور که منافع ملی ترکیه برای همسایگان باید مهم باشد. اگر به وضعیت امروز منطقه توجه کنیم در خواهیم یافت داعش در عراق تا نزدیکی مرزهای جمهوری اسلامی ایران نفوذ کرده بود و دولت عراق و اقلیم کردستان از ایران تقاضای کمک کردند. آیا دولت ترکیه انتظار داشت که جمهوری اسلامی ایران منافع ملی و امنیت سرزمینش را نادیده گرفته و اجازه دهد دشمنان خارجی تا مرزهای کشور نفوذ کنند؟
مردم ایران انتظار دارند ترکیه ضمن طرد بنیادگراها، از همدلی و همراهی با بعضی از کشورهای منطقه که منافعشان در حمایت از این گروههای بنیادگراست دوری جوید. عمق استراتژیکی که داود اوغلو در خاورمیانه و شمال آفریقا در جستجوی آن است آینده روشنی ندارد و امروز کشورهای مدنظر از شام تا شمال آفریقا بهویژه کشور شاخص منطقه یعنی مصر به این سیاستها ظنین شدهاند. این عمق استراتژیک در کشورهای جنوبی خلیجفارس بهویژه عربستان و قطر نیز یافت نمیشود هرچند که میتوان با این کشورها روابط خوب و براساس منافع متقابل برقرار کرد. همراهی استراتژیک با این کشورها دوام نخواهد آورد، زیرا ترکیه و عربستان از دو رویکرد متفاوت پیروی میکنند. اندیشه و تفکر مردم ترکیه از ترک گرفته تا علوی و کرد با تفکر کشورهای عرب جنوبی خلیج فارس متفاوت است و حداکثر دولت ترکیه با توجه به رویکرد مردم خود میتواند یک رویکرد اخوانی داشته باشد.
در حالی که دولتهای جنوبی خلیج فارس به خاطر تمایل مردمان شان به گروه اخوانالمسلمین به شدت با این گروه مخالفند و با آن مبارزه میکنند. از گروههای تکفیری نیز در خارج از مرزهای خود استفاده ابزاری میکنند. در واقع هرچند در کویت، عربستان و امارات بنیادگراهای تکفیری همچون داعش و القاعده فعال شدهاند ولی دولتمردان این کشورها به خوبی میدانند که تمایل مردم بیشتر به سمت اخوانالمسلمین است.
عمق استراتژیک مورد نظر ترکیه اگر در گذشته برایش زمینهای در خاورمیانه و شمال آفریقا فراهم شده بود، ولی با شکست خیزشهای عربی و بههمریختگی گسترده در منطقه شانس موفقیت نخواهد داشت. اتفاقا عمق استراتژیک باید جای خود را به همکاری استراتژیک با بعضی کشورهای منطقه و با اولویت همسایگانی همچون ایران، عراق و بعضی کشورهای حوزه قفقاز بدهد.
امید است سفر نخستوزیر ترکیه به ایران مقدمهای باشد برای رفع سوءتفاهمات و همکاریهای موجود در زمینههای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بین دو کشور که بتوانند با کمک یکدیگر بر مشکلات پیش آمده در منطقه غلبه کنند.
بازنشر یادداشت به معنای رد یا تایید نظرات نویسنده از سوی پایگاه اینترنتی شورای راهبردی روابط خارجی نیست. |
منبع:
فرجیراد, عبدالرضا. “ایران ـ ترکیه ضرورت بهبود روابط.” روزنامه فرهیختگان, 16 اسفند 1394: 1.
0 Comments