جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
هزینههای سیاسی وحقوقی لغو برجام
اعتبار حقوقی مستحکم «برجام»
برجام یک برنامه عمل اجرایی برای اعتمادسازی و شفافسازی در برنامه هستهای کشورمان است که سال گذشته مورد توافق ایران و 6 کشور بزرگ جهان قرار گرفت.
ایران به عنوان یک طرف این توافق، یکسری تعهدات و محدودیتهایی را در زمینه فعالیتهای هستهایاش پذیرفت و در ازای آن امتیازاتی از جمله لغو تحریمهای بانکی و مالی را به دست آورد.
این در حالی است که شورای امنیت سازمان ملل با صدور قطعنامه 2231 که در تأیید برنامه جامع اقدام مشترک صادر کرد، محتوای برجام را به صورت یک قطعنامه لازمالاجرای سازمان ملل درآورد. بی اعتبار کردن حقوقی برجام و از دور خارج کردن آن منوط به تصویب یک قطعنامه دیگر است که باید به تأیید 5 عضو ثابت شورای امنیت سازمان ملل به همراه 4 عضو غیر دائم آن برسد.
بنابراین صرف خروج امریکای دوره ترامپ از برجام یا هر تصمیم دیگری برای نقض آن، نمیتواند به لحاظ حقوقی به اعتبار آن لطمه بزند و از این منظر وجه حقوقی نقض برجام از سوی امریکا مبهم نیست. اما دولت جدید امریکا به عنوان طرف اصلی توافق و مدعی شفافسازی فعالیت های هستهای ایران ممکن است از منظر اجرایی مشکلاتی را در روند عملیاتی کردن برجام ایجاد کند.
این کشور یکسری تحریمهایی را علیه ایران به اجرا گذاشته که به موجب قطعنامه 2231 موظف به لغو آنها بوده است که جزو تعهدات حقوقی امریکا به حساب میآید اما اگر رئیس جمهوری جدید امریکا نخواهد برجام را اجرایی کند، از نظر حقوقی لطمهای به برجام وارد نمیشود اما مشکلاتی درحوزه اجرایی به وجود میآید که برای آن مشکلات، ضمانت اجرایی خاصی تعبیه نشده است. یعنی نهایتاً ایران تصمیم به بازگشت به نقطه قبل از برجام بگیرد و فعالیتهای پیش از توافق را از سر گیرد.
بازگشت به این شرایط هم مستلزم هزینههایی برای کشورمان است زیرا در آن صورت 5 کشور غیر از امریکا هنوز به برجام متعهد هستند و همین مسأله میتواند دشواریهایی را بر سر اجرای برجام به وجود آورد. یعنی ایران بر سر یک دوراهی قرار میگیرد که اگر عمل متقابل انجام دهد، آن 5 کشور هم در برابر ایران قرار میگیرند و اگر هم متعهد به اجرای برجام باقی بماند، با نقض عهد امریکا و در نتیجه یک وضعیت پیچیده سیاسی و فنی روبهرو میشود.
اما نکتهای که نباید از آن غافل شد، آن است که هر دولتی که از یک توافق شفاف و اعتمادساز خارج میشود، باید هزینههای سیاسی آن را هم متقبل شود. برجام نیز یک سند حقوقی الزامآور است که همه طرفها ملزم به رعایت حقوقی آن هستند اما در صورت تصمیمگیری یک کشور برای خروج یکجانبه از آن، باید خود را برای هزینههای سنگین این خروج آماده کند. هزینههایی که به نظر میرسد در دوره ریاست جمهوری ترامپ و موضعی که اروپا در حمایت از برجام دارد، شرایط دشواری را برای کشور خاطی رقم بزند. بویژه که این سوی توافق یعنی ایران تاکنون به همه تعهداتش در چارچوب برجام پایبند بوده است.
بازنشر مطلب به معنای رد یا تایید آن از سوی پایگاه اینترنتی شورای راهبردی روابط خارجی نیست.
0 Comments