غزه، اوکراین و جایگاه تخریبشده اروپاییها در افکار عمومی
فرانسیس فوکویاما، در مقالهای که مجله “فارن آفرز” آن را منتشر کرد، نوشت: درحالیکه مردم و جامعه مدنی گرجستان به شدت در رویای پیوستن این کشور به ساختارهای یورو- آتلانتیک به سر میبرند، چنانچه تحرکی از سوی غرب درحمایت از این رویکرد به عمل نیاید، گرجستان از حوزه نفوذ غرب دور خواهد ماند و به طور کامل در کمپ روسیه خواهد آمد.
درواقع، از آنجایی که ایالات متحده و متحدانش در ناتو بر جنگ اوکراین متمرکز شدهاند، تلاشهای روسیه برای وارد کردن کشور دیگری به مدار خود تا حد زیادی مورد توجه قرار نگرفته است. مانند بسیاری از کشورهایی که زمانی بخشی از اتحاد جماهیر شوروی بودند، گرجستان دارای جمعیتی است که عمدتاً طرفدار پیوستن به اتحادیه اروپا و ناتو هستند، این جهت گیری تنها در سالهای پس از تهاجم مسکو به این کشور در سال 2008 تقویت شده است که باعث شد روسیه 20 درصد از قلمرو آن سرزمین را اشغال کند. با این حال، رهبران فعلی گرجستان نه تنها در حمایت از اوکراین در مبارزه خود علیه تجاوز روسیه شکست خوردهاند، بلکه آنها تلاشهای تبلیغات ضدغربی را افزایش دادهاند، و ازتحریمهای غرب و محدودیتهای تجاری علیه روسیه حمایت نکرده و از سرکوبهای روسی علیه جامعه مدنی پر جنب و جوش گرجستان الگوبرداری کردهاند. در ماه مارس، آنها حتی تلاش کردند قانونی را تصویب کنند که سازمانهای جامعه مدنی طرفدار غرب و دمکراتیک را به عنوان “عامل نفوذ خارجی” معرفی کند.
رویاهای شکستخورده
درحالیکه دو دهه پیش، گرجستان الگویی برای چگونگی گذار جمهوریهای شوروی سابق به دموکراسی به نظر میرسید، اما با ظهور حزب رویای گرجستان در سال 2012 و به دست گرفتن قدرت در این کشور که دقیقاً با تلاش مسکو برای بازگرداندن گرجستان و اوکراین به حوزه نفوذ خود همزمان شده است، این وضعیت تا حد زیادی تغییر کرد. این تلاشها برای اولین بار در سال 2008، زمانی که گرجستان و اوکراین با تلاش برای پیوستن به اتحادیه اروپا و ناتو، خود را با غرب همسو میکردند، قوت گرفت. برای مسکو، این تحرکات یک تهدید مستقیم بود و تصمیم گرفت به هر قیمتی جلوی آنها را بگیرد. دولت روسیه همراه با تهاجم خود به گرجستان در سال 2008 و شرق اوکراین در سال 2014، حزب رویای گرجستان را به عنوان پنجه خود در تفلیس پرورش داد. سپس، در سال 2022، حمله تمام عیار خود را به اوکراین آغاز کرد. اما بیش از یک سال جنگ در اوکراین ، طرح مسکو نتیجه معکوس داشته است. به جای یک پیروزی سریع و قاطع، که در آن کیف به طور قطع به دامان روسیه کشیده شود، برعکس اوکراین به شدت به سوی غرب خزید و هیچ پایانی برای جنگ پیش چشم نیست. در همین حال، فنلاند به ناتو پیوسته است و سوئد نیز در حال برنامه ریزی برای پیروی از آن است، و اوکراین و مولداوی برای عضویت سریع در اتحادیه اروپا درخواست کرده اند.
رهبران اروپایی نگران لفاظیها و سیاستهای فزاینده ضدغربی رویای گرجستان بوده اند. اگرچه درقانون اساسی گرجستان تعهد به پیوستن به اتحادیه اروپا و ناتو قید شده است، اما رویای گرجستان تلاش کرده است تا درخواستهای عضویت این کشور را به نهادهای غربی لغو کند. در سال 2022، زمانی که اتحادیه اروپا در حال تصمیم گیری برای اعطای وضعیت نامزدی به گرجستان بود، مقامات این کشور نیکا گوارامیا، مدیر عامل یک رسانه مستقل درگرجستان را به دلیل اختلاس و سوء استفاده از موقعیت خود در یک کانال تلویزیونی محبوب زندانی کردند، اقدامی که نقض قوانین اتحادیه اروپا است. سازمان هایی از جمله عفو بینالملل این اتهامات را با انگیزه سیاسی خوانده اند. این اقدام عملاً به نامزدی این کشور در اتحادیه اروپا، حداقل در کوتاه مدت، پایان داد. علاوه بر این، دولت رویای گرجستان، ساکاشویلی رئیس جمهور پیشین را به طور غیابی به سوء استفاده از قدرت محکوم کرد و پس از بازگشت وی به گرجستان در سال 2021، او را دستگیر کرد. رفتار با رئیس جمهور سابق گرجستان تلاش دیگری از سوی رویای گرجستان برای تضعیف حاکمیت قانون و در نتیجه آسیب رساندن به شانس گرجستان برای ادغام با غرب است.
دولت تفلیس تحت کنترل حزب رویای گرجستان بیشتر به مسکو نزدیک شده است. پس از حمله به اوکراین، در فوریه 2022، گرجستان از حمایت از تحریمهای غرب علیه مسکو خودداری کرد و در واقع به خود میبالد که فرصتهای جدیدی برای افزایش صادرات به روسیه میبیند. سرویسهای اطلاعاتی اوکراین علنا دولت گرجستان را به مذاکره با مسکو برای قاچاق کالاهای غیرنظامی و نظامی غربی به روسیه متهم کردهاند. و واردات گرجستان از اتحادیه اروپا پس از تهاجم روسیه به اوکراین به طرز چشمگیری افزایش یافته است و این ظن را تقویت میکند که ازگرجستان به عنوان مجرایی برای دور زدن تحریمها استفاده میشود.
ایالات متحده و متحدان اروپایی آن باید از لغزش بیشتر گرجستان به سمت اردوگاه روسیه جلوگیری کنند. تا زمانی که ایوانیشویلی و حزبش بر گرجستان حکومت کنند، عضویت در اتحادیه اروپا غیرقابل تصور است. اما هرگونه تلاش غرب برای تنبیه حزب رویای گرجستان با قطع امید این کشور برای عضویت نهایی در اتحادیه اروپا تنها به سود ایوانیشویلی خواهد بود، زیرا او تلاش کرده است با نقض حاکمیت قانون، مانع از پیوستن به اتحادیه اروپا شود.
دولت گرجستان با توجه به اعتراضات گسترده علیه قانون “عامل خارجی”، که در اوایل مارس 2023 برای تبعید و دستگیری بسیاری از منتقدان حزب حاکم تصویب شد، فعلاً این قانون را کنار گذاشته است. اما میتواند آن را در هر زمانی دوباره بازتعریف کند، دولت احتمالاً محاسبه کرده است که میتواند به آرامی مخالفان را از پا درآورد و راه خود را طی کند. لیکن جامعه مدنی گرجستان به شدت در رویای پیوستن این کشور به یورو-آتلانتیک و مقاومت در برابر مسکو می باشد.
0 Comments