بازاندیشی در نگاه کلاسیک به استراتژی کلان
امی یونکورا، دانشمند فیزیک در تفسیری که اندیشکده آمریکایی رند منتشر کرد، نوشت: مشکل این است که بسیاری از چنین رویکردهایی برای مهندسی زمینی تابو بودهاند. گزارش آکادمی ملی علوم، مهندسی و پزشکی در سال 2021 و گزارشی از شورای روابط خارجی آمریکا بر نیاز به تحقیقات بیشتر و حاکمیت مرتبط در خصوص رویکردهای مهندسی زمین خورشیدی (به عنوان مثال، ذرات معلق در هوا استراتوسفر، بارورسازی ابرها یا نازک شدن ابرهای سیروس) تاکید کردهاند. این گزارشها رویکرد مهندسی زمین خورشیدی را که از آینههای فضایی در مقیاس بزرگ استفاده میکند، نادیده گرفته است.
آینههای فضایی تقریباً به بزرگی برزیل خواهند بود و میتوانند در نقطه لاگرانژ L1 بین زمین و خورشید قرار گیرند. در حالی که آنها همچنان به عنوان یک ایده غیرممکن و بیش از حد پرهزینه و همچون داستانهای علمی تخیلی نوشته میشوند، تجزیه و تحلیل دقیق آنها با توجه به پیشرفتهای فناوری فعلی در فناوری فضایی انجام نشده است.
ایدههای دیگر برای انعکاس نور خورشید برای خنک کردن سیاره شامل قرار دادن ابزارهایی در جو زمین با تأثیرات ثانویه بالقوه در مقیاس جهانی بر روی بیوسفر (زیستکره) است که از نظر افکار عمومی یک نگرانی عمده محسوب میشود. قرار دادن آینههای فضایی در فاصله 1.5 میلیون کیلومتری در فضا – هرچند خارج از بیوسفر زمین – میتواند ملاحظات حاکمیتی و ریسک دیگری در پی داشته باشد که باید با مزایای بالقوه سنجیده شود.
اندیشکده رند اخیراً بررسی فناوریهای مهندسی زمینی را با بحث در خصوص خطرات ژئوپلیتیک ناشی از اجرای مهندسی زمینی و مکانیسمهای قانونی موجود که مدیریت ریسکها در آن نادیده گرفته شده، انجام داده است. این بررسی شامل آینههای فضایی هم هست. با این حال، به دلیل پراکندگی تحقیقات منتشر شده، برآورد هزینه، آمادگی فنی و اثرات ثانویه بر مبنای ادبیاتی صورت گرفته که تا 15 سال قدمت دارد. یکی از مراجع این پژوهش، یک مطالعه امکانسنجی در سال 2006 است که تخمین زده بود ناوگانی از فضاپیماهای یک متری را میتوان در 25 سال توسعه داد و مستقر کرد. این ناوگان عمری 50 ساله و هزینهای چند تریلیون دلاری خواهد داشت.
اما خطرات احتمالی این اقدام چیست؟ از نظر امنیت ملی ایالات متحده، ژئومهندسی خورشیدی، به طور کلی یک مزیت محرک محسوب میشود، زیرا توانایی «تنظیم ترموستات»مانند را در اختیار قرار میدهد، امکان تجاریسازی این خدمت وجود دارد یا حتی هدف هرگونه عوارض جانبی منفی را میتوان به سمت دشمن نشانه رفت.
چین سرمایه گذاریهای قابل توجهی در فناوریهایی انجام داده است که میتواند برای مهندسی زمین (مثلاً اصلاح آب و هوا) مورد استفاده قرار گیرد و میخواهد در موقعیتی قرار گیرد که بتواند پیشرو باشد. حتی اگر ایالات متحده برنامهای برای اجرای آینههای فضایی یا گزینه مهندسی زمین خورشیدی نداشته باشد، تأثیرات سایر بازیگران با اجرای این گزینهها میتواند تأثیرات منفی بر روابط بینالمللی، اقتصاد و آب و هوای منطقهای ایالات متحده داشته باشد. کارشناسان موافق هستند که نگرانیهایی در خصوص مسلحسازی چنین فناوری و عدم قطعیت جدی در خصوص کارآیی و ایمنی بدون تحقیقات بیشتر وجود دارد.
همچنین ملاحظات جدیدی وجود دارد که از فضا به عنوان یک دامنه رقابتی و جنگی یاد میکند. هنجارهای فضایی هنوز در حال ایجاد و تدوین هستند و تنش بین قدرتهای بزرگ فضایی میتواند بر امکانسنجی ژئوپلیتیکی اجرای پروژهای به بزرگی آینههای فضایی تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، آیا این پروژه توسط یک دولت به تنهایی یا ائتلافی از دولتها یا بازیگران غیردولتی انجام میشود؟
اما برخی از مزایای چنین ایدهای چیست؟ جذابیت فنآوریهای مهندسی زمین خورشیدی به طور کلی ایدهای است که گزینه مناسبی برای توقف و جلوگیری از افزایش دما در حالی ارائه شود که تلاشهای کاهش انتشار گازهای گلخانهای ادامه دارد. علاوه بر این، برخی از کارشناسان، آینههای فضایی را دارای هدفی دوگانه و یک منبع جدید بالقوه انرژی تجدیدپذیر (یعنی انرژی خورشیدی مبتنی بر فضا) میدانند. آنها همچنین آینههای فضایی را گزینهای با بازار تجاری احتمالی برای تعمیرات و نگهداری در نظر میگیرند.
علاوه بر ایدههای تثبیت شده در خصوص خطرات و منافع، این ملاحظات میتوانند با توجه به مفاهیم و فناوریهای جدیدی که اخیراً توسعه یافتهاند، تغییر کنند. یکی از مفاهیم مهندسی زمینی شبیه آینههای فضایی متعلق به یک گروه تحقیقاتی MIT است که مجموعهای از حبابهای انعکاسی را پیشنهاد دادهاند که میتوانند در فضا جمع شوند و قابل حرکت باشند. از نظر قابلیتهای فضایی عمومی، هزینه پرتاب فضایی لازم برای پیادهسازی آینههای فضایی در مقیاس بزرگ را میتوان با یک قابلیت پرتاب ارزانتر و قابل استفاده مجدد مانند استارشیپ اسپیس ایکس بهطور چشمگیری بهبود بخشید. همچنین پیشرفتهای مهندسی مانند آینههای شش ضلعی تاشو که اخیراً به عنوان بخشی از تلسکوپ فضایی جیمز وب به فضا پرتاب شدهاند، قابل تامل است به طوری که یک آینه 6.5 متری را میتوان برای پرتاب، سبک و فشرده ساخت.
خطرات و مزایای این ایده هنوز در سطح نظری است و جزئیات زیادی وجود دارد که شایسته نگاهی دقیقتر برای کمک به تصمیمگیرندگان برای ارزیابی این فناوریها و آماده شدن برای سناریویی هستند که در آن کشور یا نهاد دیگری از آنها استفاده میکند.
اولین ملاحظه این است که ممکن است نیاز به درک به روزی از امکان سنجی رویکردهای مختلف برای اجرای آینههای فضایی با توجه به فناوری و زیرساخت امروزی، اثربخشی و هزینه چرخه عمر وجود داشته باشد. دومین ملاحظه و حوزهای که باید در خصوص آن تحقیقات بیشتری صورت گیرد، حوزه خطرات مرتبط است. این شامل ارزیابی خطرات زیست محیطی و تفاوت آنها با سایر رویکردهای مهندسی زمین خورشیدی؛ خطرات سامانههای مبتنی بر فضا در یک محیط فضایی مورد مناقشه تحت حاکمیت فضایی موجود و خطرات ناشی از فعالیت بازیگران مختلف در اجرای رویکرد آینههای فضایی است.
0 Comments