خاویر سولانا در مقاله‌ای که در وب‌سایت اندیشکده آمریکایی بروکینگز منتشر شد، نوشت: در اواخر ماه ژوئن، 25 سال پس از آخرین میزبانی مادرید از نشست سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)، پایتخت اسپانیا بار دیگر میزبان فصل جدیدی در امنیت اروپا بود. گردهمایی مادرید باید به اروپایی‌ها کمک کند تا مسئولیت‌های خود در قبال امنیت قاره را به عهده بگیرند. این بهترین و ضروری‌ترین کمکی است که اروپا می‌تواند در آینده ناتو داشته باشد.

شرایط ژئوپلیتیک امروز بسیار متفاوت از دو دهه پایانی قرن پیش است. در اجلاس مادرید در سال 1997، ناتو از سه کشور سابق پیمان ورشو، جمهوری چک، مجارستان و لهستان دعوت کرد تا به آن ملحق شوند. علاوه بر این، پس از تأسیس شورای ناتو- روسیه، اروپا به چشم‌انداز نزدیکی بی‌سابقه به کرملین امیدوار شد. اگرچه امروز، از آن امیدواری دیگر چیز زیادی باقی نمانده است.

ناتو نشان داده است که برای امنیت اروپا حیاتی بوده و بهترین تضمین برای حفظ امنیت ملی تعداد فزاینده‌ای از کشورهاست. یکی از مهم‌ترین پیامدهای جنگ در اوکراین، درخواست فنلاند و سوئد برای پیوستن به ناتو بوده است. به دنبال تصمیم اخیر شهروندان دانمارکی برای پیوستن به سیاست دفاعی اتحادیه اروپا، نهادهایی که اساس امنیت اروپا را تشکیل می‌دهند، به‌طور فزاینده‌ای همسو خواهند شد.

امروز، کمتر کسی شک دارد که اروپایی‌ها باید بیشتر از گذشته به اتحاد و امنیت اروپا کمک کرده و ظرفیت رهبری خود در بحران‌های امنیتی آینده را توسعه دهند؛ بنابراین سؤال این است که اروپا چگونه می‌تواند به بهترین نحو در مأموریت‌های ناتو مشارکت کند؟

یک اروپای قوی برای احیای پیوند امنیتی فرا آتلانتیک ضروری است. رویدادهای ماه‌های اخیر نشان داد که اتحادیه اروپا می‌تواند به تهدیدات امنیتی به شیوه‌ای هماهنگ و قوی پاسخ دهد. همچنانکه اتخاذ تحریم‌های گسترده علیه روسیه، تأمین هزینه‌های ارسال تسلیحات به اوکراین و ایده کاهش شدید وابستگی اروپا به انرژی روسیه تا چند سال پیش غیرقابل‌تصور بود.

واکنش اروپا به تهاجم روسیه به اوکراین، پس از اقداماتی که این قاره برای کاهش پیامدهای اقتصادی کووید-19 اتخاذ کرد، نشان داد که اروپا در مواجهه با مشکلات قوی‌تر شده است. اگرچه تجاوزات ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، اتحاد اروپا را آسان‌تر کرده است، اما با توجه به برخی از هزینه‌های اقتصادی اقدامات تقابلی اروپا، ادامه جاه‌طلبی رهبران آن قابل‌توجه است.

بنای پیشبرد برنامه یکپارچگی دفاعی اروپا از قبل وجود داشته است. پیشرفت این برنامه در 20 سال گذشته در سیاست‌های مشترک امنیتی و دفاعی، تجربه مأموریت‌های غیرنظامی و نظامی اتحادیه اروپا، عملکرد آژانس دفاعی اروپا و تصویب قطب نمای استراتژیک، اروپا را در موقعیت مطلوبی برای مقابله با چالش‌ها قرار داده است.

تمایل مردم و نهادهای اتحادیه اروپا برای تأمین مالی پروژه‌های مشترک برای تقویت بخش دفاعی اروپا، اولین قدم ضروری است. تغییر سیاست دولت جدید آلمان برای دو برابر کردن هزینه‌های دفاعی در سال 2022 نشان‌دهنده یک فرصت تاریخی برای تأمین مالی پروژه‌ها با همراهی دیگر شرکای اروپایی است. ضمن آنکه آلمان در این مسیر تنها نیست. جنگ در اوکراین باعث شده است که کشورهای عضو اتحادیه اروپا افزایش بی‌سابقه‌ هزینه‌های دفاعی به مبلغ 200 میلیارد یورو طی چهار سال آینده را اعلام کنند. این تعهدات در تضاد با سیاست‌های قبلی اروپا در این حوزه است. طی 20 سال گذشته، میزان افزایش هزینه‌های دفاعی کشورهای عضو اتحادیه اروپا سه برابر کمتر از ایالات‌متحده، 15 برابر کمتر از روسیه و 30 برابر کمتر از چین بوده است.

اختصاص 500 میلیون یورو برای تجهیزات دفاعی مشترک اروپا

هزینه‌های دفاعی مشترک کارآمدتر از اقدامات ملی است و به تقویت پایگاه صنعتی و فناوری اروپا کمک می‌کند. تعهد اخیر کمیسیون اروپا برای تخصیص 500 میلیون یورو برای تجهیزات دفاعی مشترک نشان می‌دهد که اروپا در مسیر درستی حرکت می‌کند.

در حال حاضر تأمین 60 درصد از توان نظامی اروپا به خارج از مرزها متکی است. در این شرایط، باید از افزایش وابستگی اروپا به صنایع تسلیحاتی دیگر کشورها جلوگیری کرد، زیرا این امر تلاش‌ها برای دستیابی به استقلال راهبردی بیشتر اروپا را تضعیف می‌کند. درحالی‌که اروپا باید سرمایه‌گذاری در یک صنعت دفاعی کاملاً اروپایی را تشویق کند، اتحادیه دفاع اروپایی نباید وابستگی‌های داخلی جدیدی ایجاد کند که تنها به نفع صنایع ملی چند کشور خاص باشد.

توسعه سیاست دفاعی مشترک اتحادیه اروپا مستلزم تقسیم مسئولیت‌های مرتبط با امنیت اروپا نیست، چراکه مسئولیت‌های سازمان‌هایی که پایه‌های پیوند امنیتی فراآتلانتیک را تشکیل می‌دهند به همان شکل باقی خواهد ماند. آنچه مهم است این‌که با تمام ظرفیت‌های موجود، آن مسئولیت‌ها بر عهده گرفته شوند.

والتر لیپمن، مفسر آمریکایی، گفته است که اتحادها مانند زنجیر هستند: آن‌ها نمی‌توانند با حلقه‌های ضعیف قوی باشند. این بهترین راه برای توصیف چالش سیاسی پیش روی روابط فرا آتلانتیک است. تنها اراده سیاسی اروپایی‌ها و رهبران آن‌ها می‌تواند امنیت این قاره را تقویت کند.