جدیدترین مطالب
اشتباه محاسبات در روابط با همسایگان را جدی بگیریم
أحدث المقالات
پیامدهای تحولات افغانستان بر روابط قطر، عربستان و امارات با آمریکا
قطر
کریستین فونتنروز در یادداشتی که وبسایت اندیشکده آمریکایی شورای آتلانتیک آن را منتشر کرد؛ نوشت: در نگاه مقامات آمریکا، قطر بیشترین شناخت را از نحوه تفکر و دیدگاه رهبران طالبان دارد. در میان همه کشورهایی هم که با طالبان روابط جدیتری دارند – ازجمله قطر، ترکیه، روسیه، چین و پاکستان – آمریکا نزدیکترین کشور به قطر است. علاوه بر این، قطر نه خصومتی با آمریکا دارد و نه به دنبال گرفتن امتیازات ویژهای از این کشور است. این امر قطر را در جایگاه بسیار قوی قرار داده است.
اما ازآنجاییکه قطر بهعنوان یک کشور نزدیک به گروه طالبان محسوب میشود، طبیعتاً با اقدامات این گروه پیوند میخورد. این در حالی است که تاکنون، طالبان به وعدههای خود عمل نکرده است و تداوم این روند میتواند به اعتبار قطر ضربه جدی وارد کند. مقامات قطری میدانند که این امر میتواند به موقعیت قطر در واشنگتن خدشه وارد کند. همچنان که پس از قتل جمال خاشقچی روزنامهنگار منتقد سعودی، کنگره آمریکا ابوظبی را به خاطر روابط نزدیکش با عربستان سعودی سرزنش کرده بود.
در شرایط فعلی که فشار چندانی برای به رسمیت شناختن دولت طالبان وجود ندارد، قطر از تعامل با این گروه بر اساس توجیه مبارزه با تروریسم حمایت میکند که نشان از هوشمندی تصمیم گیران سیاست خارجی این کشور دارد. چراکه آنها بهخوبی میدانند اولویت اصلی آمریکا در افغانستان جلوگیری از تبدیلشدن این کشور به پناهگاهی امن برای تروریستهایی است که برای حمله به آمریکا و شرکایش در سراسر جهان برنامهریزی میکنند؛ بنابراین برای قطر، ایجاد هماهنگی با طالبان درزمینهٔ مبارزه با تروریسم یک اقدام هوشمندانه در راستای همراهی با سیاستهای واشنگتن است.
عربستان سعودی
پس از لغو دیدار برنامهریزیشده میان محمد بنسلمان و لوید آستین، وزیر دفاع ایالاتمتحده آمریکا، شاهزاده خالد بنسلمان، معاون وزیر دفاع عربستان سعودی با وزیر دفاع روسیه دیدار کرد که میتواند پیامی از سوی عربستان و روسیه برای آمریکا باشد تا مقامات واشنگتن دریابند که در روابط پرتنش آمریکا و روسیه، عربستان طرف هیچ کشوری را نمیگیرد. البته این اقدام چندان عجیبی نبود، چراکه در چند سال گذشته، عربستان از وابستگی عمیق خود به آمریکا عقبنشینی کرده است. اخیراً نیز سعودیها مذاکرات تنشزدا با ایران را آغاز کردهاند تا نشان دهند که آنها امنیت خود را بیچونوچرا به دست آمریکا نمیسپارند.
ماهیت خروج آمریکا از افغانستان باعث شد تا عربستان از این نگران شود که آمریکا در سراسر منطقه ازجمله در سوریه، لبنان، عراق و لیبی بهصورت غریزی و بدون آمادگی قبلی عمل میکند.
عربستان میخواهد آمریکا به اشتراک اطلاعات خود با ریاض درباره گروههای تروریستی مانند شبکه حقانی، داعش خراسان و القاعده ادامه دهد؛ اما وقتی قابلیتهای جمعآوری اطلاعات میدانی آمریکا از بین رود، عربستان سعودی بهاحتمالزیاد به پاکستان نزدیک خواهد شد. ریاض همچنین میخواهد به سازمان اطلاعات نظامی پاکستان (ISI) نزدیکتر شود، چراکه در این صورت نهتنها بر طالبان نفوذ خواهد داشت، بلکه میتواند بر دیگر گروههای مسلح غیردولتی نیز نظارت داشته باشد.
در صورت درخواست آمریکا، عربستان احتمالاً به افغانستان کمک خواهد کرد، اما ریاض بهصورت بلندمدت آن را نخواهد پذیرفت، مگر اینکه برنامهای استراتژیک برای تشکیل دولت افغانستان نشان داده شود که البته بر اساس تجربیات سوریه و لبنان چندان به آن خوشبین نیست.
درمجموع به نظر نمیرسد عربستان تمایل چندانی برای به رسمیت شناختن طالبان داشته باشد، زیرا انتظار دارند طالبان از احیای القاعده حمایت کنند، ضمن اینکه دولت جدید افغانستان نیز به قطر نزدیک است.
امارات
اماراتیها که از نحوه خروج آمریکا از افغانستان شگفتزده شده بودند، نگراناند که طالبان به دنبال دلیلی برای اقدام علیه امارات باشند، چراکه نیروهای ویژه خود را با مشارکت نیروهای آمریکایی در افغانستان مستقر کرده است. دولت امارات همچنین نگران احیای دیگر گروههای افراطی خشونتطلب در داخل افغانستان است که ممکن است امارات را به هدفی برای خود تبدیل کنند. بااینحال، امارات برای کسب دقیقترین اطلاعات در مورد این گروهها در آینده به آمریکا متکی نخواهد بود، چراکه احتمالاً سازمانهای دولتی و غیردولتی امارات و اسرائیل به همکاری میدانی در افغانستان روی خواهند آورد.
این احتمال هم وجود دارد که امارات از رابطه نزدیکتر با چین بهعنوان راهی برای نظارت بر تحولات میدانی افغانستان بهره گیرد. ضمن آنکه چین نیز درصدد است تا از ایجاد گروهکهای تروریستی در افغانستان جلوگیری کند تا بتواند دامنه اقدامات اقتصادی خود در سراسر افغانستان را گسترش دهد.
نیاز مشترک قطر، عربستان و امارات به ضمانت امنیتی آمریکا
احتمالاً آمریکا به قطر، عربستان سعودی، امارات و دیگر متحدان خود در خلیج (فارس) برای انجام عملیات ضد تروریستی در افغانستان نیاز داشته باشد. اگرچه آسیای مرکزی به افغانستان نزدیکتر است، اما ازآنجاییکه هرگونه عملیاتی از سوی آمریکا از پایگاههای متحدان خود در آسیای مرکزی منوط به تأیید روسیه است، برای واشنگتن چندان مطلوب نخواهد بود.
در همین حال شرکای آمریکا در خلیج (فارس) نیز باید به این نتیجه برسند که اقدامات آمریکا برای مقابله با خطر گروههای افراطی بالقوه که در افغانستان فعالیت میکنند، مؤثر است یا نه؟
اگرچه کشورهای خلیج (فارس) از اهداف ضد تروریسم آمریکا در افغانستان حمایت میکنند، اما این کشورها میخواهند امنیت آنها تضمین شود، اگر قرار است به سکویی برای پیشبرد اهداف آمریکا در افغانستان تبدیل شوند.
0 Comments