دکتر لزلی وینجاموری، مدیر «برنامه ایالات‌متحده و قاره آمریکا» در یادداشتی که در اندیشکده چتم هاوس منتشر شد، نوشت: طالبان پیروز شده و غرب نتوانسته آن را شکست دهد، هزینه این جنگ در ابعاد مختلف بسیار زیاد بوده است، تردید، نگرانی‌های بشردوستانه و خطرات امنیتی که به خارج از مرزهای افغانستان کشیده می‌شود، ادامه دارد.

جنگ در افغانستان به‌احتمال‌زیاد بر دیدگاه آمریکا در خصوص نقش این کشور در جهان، به‌ویژه وقتی مسئله به استفاده از نیروی نظامی مربوط باشد، تأثیری ماندگار خواهد داشت. رئیس‌جمهور جو بایدن در یک سخنرانی تاریخی، پایان دوره‌ای از سیاست خارجی آمریکا را اعلام کرد که بر «بازسازی سایر کشورها که اصولا با اتکا بر عملیات نظامی طراحی شده» مبتنی بود.

این بدان معناست که جنگ‌های انتخابی دیگر وجود نخواهد داشت، دولت‌سازی انجام نخواهد شد و نیروی نظامی آمریکا فقط درجایی به‌صف خواهد شد که در آنجا هدف قابل‌دستیابی و منافع حیاتی آمریکا درخطر باشد. حقوق بشر اهمیت دارد، اما برای دستیابی به آن از نیروی نظامی استفاده نخواهد شد.

تزویر آمریکا در عرصه حقوق بشر

دوران پس از 11 سپتامبر باوجود به همراه داشتن دستاوردهای حقوق بشری، مملو از شیوه‌های ضد حقوق بشری به رهبری آمریکا ازجمله شکنجه، زندان گوانتانامو و ابوغریب است که همگی تزویر آمریکا در عرصه حقوق بشر را افشا می‌کند. حمله به عراق نیز برنامه ارتقای دموکراسی را آن‌قدر خدشه‌دار کرد که باراک اوباما در زمان ریاست جمهوری در ابتدا تمایلی نداشت از دموکراسی به‌عنوان یک ارزش اصلی در سیاست خارجی آمریکا یاد کند.

اما به‌سختی می‌توان تصور کرد که آمریکا صرفاً بر اساس اصول واقع‌گرایانه هدایت شود، یا اینکه باقی کشورهای جهان، حتی متحدان آمریکا در ناتو، احساس کنند که ملزم هستند، از رهبری آمریکا بر این اساس پیروی کنند. درحالی‌که آمریکا نقش جهانی خود را بازنویسی می‌کند، باید ارزش‌ها را همچنان در نظر داشته باشد. بایدن تصریح کرده است که قصد انجام این کار را دارد اما نیروی نظامی ابزار نادرستی برای تحقق حقوق بشر است.

دولت آمریکا باید از اولین نشست اجلاس دموکراسی استفاده کند تا نشان دهد که شرکایش را جدی می‌گیرد. تدوین یک دستور کار اصولی و البته واقع‌بینانه برای تقویت جوامع باز و ارزش‌های لیبرال، نه‌تنها در داخل، بلکه در خارج از مرزهای آمریکا امری ضروری است. این کار را نمی‌توان و نباید به‌تنهایی انجام داد.