بامداد بیرمق
تهران- ایرنا- یکی از تحلیلگران شبکه خبری سی ان ان هشدار داد که در صورتی که دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا به دلیل نقض حکم دادگاه در خصوص ممنوعیت اظهارنظر علنی و مصاحبه مطبوعاتی درباره شهود، دادستان، کارکنان دادگاه، هیات منصفه و خانواده قاضی، بازداشت و حبس شود، شورش سراسری در ایالات متحده به وقوع خواهد پیوست.
وبسایت شورای آتلانتیک آمریکا در گزارشی[1] نوشت: به لحاظ دیپلماتیک، همه رأیهای وتوی چین و روسیه در شورای امنیت سازمان ملل متحد بین سالهای 2007 تا 2017 مشترک بودهاند. قبل از سال 2007، این اتفاق تکرار نشده بود. «همگرایی خطرناک» آشکار در روابط چین و روسیه عمدتاً بهعنوان یک محور اقتدارگرا تلقی میشود که غرب و نظم جهانی فعلی را تهدید میکند.
پیوند چین و روسیه، دو پرسش را در جهان عرب به وجود میآورد که در این گزارش به آنها پرداختهشده است. نخست، آیا این همگرایی در کشورهای عربی خاورمیانه و شمال آفریقا نیز تکرار میشود؟ دوم، آیا برداشتها در مورد چین و روسیه توسط نخبگان منطقه و مردم خاورمیانه و شمال آفریقا مشترک است؟
ذهنیت مردم خاورمیانه از همگرایی چین و روسیه
جمهوری خلق چین در حال افزایش محبوبیت خود در سراسر خاورمیانه بوده و با توجه به اهداف استراتژیک منطقهای که دارد خود را بهعنوان یک شریک جایگزین برای سایر قدرتهای بزرگ تعریف میکند. اگرچه در تحلیلها، چین بهعنوان جایگزین آمریکا مطرح میشود اما روسیه نیز میتواند مدنظر باشد. طبق آخرین نظرسنجی در جامعه اعراب که در زمان شیوع ویروس کووید – 19 انجامشده است، محبوبیت چین در الجزایر 65 درصد و در اردن 34 درصد است (نمودار 1). بااینکه دیدگاههای مختلفی نسبت به چین وجود دارد، جمهوری خلق چین بهطور متوسط 17 امتیاز بیشتر از روسیه دارد. این شکاف در کشورهایی که در مناطق نزدیک به عملیات های روسیه در سوریه و لیبی قرار دارند، بیشترین فاصله را دارد (اردن با 19 امتیاز و لیبی با 34 امتیاز). چین سیاست بسیار محدودتری را در این مناطق اعمال کرده است و احتمالاً آسیب کمتری هم میبیند.
نمودار شماره 1
تمایز دیدگاههای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا در مورد روسیه و چین توسط سایر نظرسنجیها نیز تأیید میشود. حتی قبل از مداخله نظامی روسیه در سوریه، نظرسنجی دانشگاه مریلند از سال 2008 و 2010 نشان میدهد که تعداد کسانی که چین را به روسیه در یک دنیای فرضی با یک ابرقدرت جدید ترجیح میدهند (نمودار 2) افزایش پیداکرده است. بین سالهای 2015 و 2018، اکثر شرکتکنندگان در نظرسنجی، سیاستهای روسیه را منفی دانستند، درحالیکه با اختلاف بسیار زیاد از چین حمایت کردهاند. بررسی نظرسنجیهای دانشگاه مریلند در برخی کشورها بهویژه در عربستان سعودی، مصر، ایران، ترکیه و امارات متحده عربی نشان میدهد که نظرات آنها تا حد زیادی مشترک هستند، این موضوع بیانگر آن است که مردم منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا بین تعامل با روسیه و چین تمایز قائل میشوند.
نمودار شماره 2
نمودار شماره 3
نمودار شماره 4
بهطور متوسط، ترجیح چین به روسیه بیشتر به دیدگاهها درباره روابط اقتصادی مربوط است. در نظرسنجی دیگری در سراسر جهان عرب، چین بهطور متوسط 11 امتیاز بالاتر از روسیه دارد (نمودار 5). همچنین در میان پاسخدهندگانی که میخواهند کمکهای خارجی افزایش یابد، چین بهطور متوسط 11 امتیاز بالاتر از روسیه است (نمودار 6).
نمودار شماره 5
نمودار شماره 6
این موضوع به نگرشها درباره رهبری نیز تسری مییابد. طبق نظرسنجیهای مرکز پیو (Pew)، در قبل از سال 2018، مردم منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا به رهبری رئیسجمهور پوتین در امور جهانی نسبت به متوسط جهانی اطمینان کمتری داشتند. بااینحال، آنها در سالهای 2018 و 2019 نسبت به سالهای گذشته و متوسط جهانی اعتماد بیشتری نسبت به پوتین داشتند.
آیا نخبگان و مردم منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا در مورد چین و روسیه همنظر هستند؟
یک نظرسنجی در سال 2018 که توسط سازمان نظرسنجی ناما (NAMA) مستقر در امان انجام شد، نشان داد که نخبگان اردن بسیار بیشتر از عموم مردم ترجیح میدهند که کشورشان با کشورهای غیرعربی یا مسلمان تعامل داشته باشد. نخبگان، روسیه را بهعنوان پنجمین متحد کشور خود انتخاب کردند، درحالیکه چین و روسیه در میان هشت متحد برتر موردعلاقه مردم نبودند. هجوم عظیم پناهندگان سوری که بین 660،000 تا 1.5 میلیون نفر است، ترس از رقابت برای منابع و فرصتها را در اردنیهای آسیبپذیر افزایش داده است. باوجوداین، حمایت پادشاه عبدالله از حضور قوی روسیه در خاورمیانه و تصویب قانون استفاده از واکسن اسپوتنیک روسی در اردن، موجب افزایش روابط اردن با روسیه میشود.
با مراجعه به جوانان عرب مشخص شد که نظرات آنها در مورد اهمیت روزافزون روسیه بهعنوان یک متحد باسیاستهای رهبران منطقه مطابقت دارد. آنچه قابلتوجه است اینکه جوانان عرب باوجود ظهور چین بهعنوان یک موضوع گفتگوی اصلی برای منطقه، در بیشتر دهه گذشته چین را بهعنوان یکی از پنج متحد برتر شناسایی نکردهاند. طبق نظرسنجیهای سال 2020، 48 درصد از مردم امارات و 53 درصد از سعودیها احساس میکنند روابط با چین چندان مهم نیست.
[1] این گزارش بخشی از یک همکاری راهبردی است که توسط شورای آتلانتیک (واشنگتن دی سی)، مرکز سیاستهای امارات (ابوظبی) و موسسه مطالعات امنیت ملی (تلآویو) انجام شده است.
0 Comments