وب‌سایت شورای آتلانتیک آمریکا (Council Atlantic) در یادداشتی نوشت: عبدالفتاح السیسی پس از انتخابات ریاست جمهوری مصر در سال 2014، از ژنرال خلیفه حفتر رئیس ارتش ملی لیبی (LNA) پشتیبانی کامل نظامی، لجستیکی و اطلاعاتی انجام داد و وی را کاندیدایی ایده آل برای برقراری ثبات در لیبی و محافظت از منافع استراتژیک مصر در این کشور می‌دانست. بااین‌حال، شکست حفتر در کارزار نظامی در 2019-2020 استراتژی مصر را مختل کرده و قاهره را مجبور کرد هم‌زمان با حمایت از یک‌راه حل سیاسی، در برنامه‌های خود و کاهش حمایت از حفتر تجدیدنظر کند.

احیای روابط دیپلماتیک اخیر قاهره با دولت وحدت ملی طرابلس دقیقاً نشان‌دهنده تلاش سیسی برای تجدید ارزیابی استراتژی خود برای جلوگیری از تشدید درگیری‌های نظامی است. مصر به‌خوبی می‌داند که امنیت ملی و ثبات داخلی آن به‌طور اجتناب‌ناپذیری با سرنوشت لیبی درهم‌آمیخته است. این‌یکی از دلایلی است که مصر در ژوئن 2020 خط قرمز خود را در مورد پیشروی شبه‌نظامیان غربی به سمت مرزهای خود اعلام کرد و بلافاصله آتش‌بس پیشنهادی دولت توافق ملی را در اوت 2020 پذیرفت و از تلاش‌های مأموریت پشتیبانی سازمان ملل در لیبی برای ازسرگیری گفتگوی ملی بین جناح‌های رقیب حمایت کرد. مصر از آتش‌بس امضاشده در ژنو در 23 اکتبر سال 2020 نیز حمایت کرد.

در حال حاضر، به نظر می‌رسد دولت مصر تمایل خود برای حمایت از عبدالحمید دبیبه، نخست‌وزیر جدید لیبی را با پیشنهاد بازگشایی سفارت مصر در طرابلس و همچنین امضای چندین تفاهم‌نامه در بخش‌های اساسی – ازجمله انرژی، ارتباطات، زیرساخت‌ها، سرمایه‌گذاری‌ها و حمل‌ونقل — در جریان سفر نخست‌وزیر مصر به پایتخت لیبی در ماه آوریل، نشان داده است. بازدید نماینده ویژه آمریکا در لیبی از قاهره در ماه می زمینه را برای سطوح جدید همکاری بین مصر و ایالات‌متحده در لیبی فراهم کرده است.

بنابراین، بدیهی است که محورهای سیاست مصر در لیبی در حال انطباق با تحولات میدانی هستند و پیامدهای گسترده‌تری در منطقه دارند. در این مرحله، برای مصر بسیار حیاتی است که بااحتیاط از استراتژی عربستان و امارات فاصله بگیرد تا یک نقش مستقل و تسهیل‌کننده صلح را در پرونده لیبی در نظر بگیرد. درعین‌حال، به نفع قاهره است که اعتدال بیشتری در سطح بین‌المللی نشان دهد تا از بروز تنش‌های احتمالی با دولت جدید ایالات‌متحده جلوگیری کند.

به‌علاوه، تعدیل روابط با ترکیه در سطح منطقه‌ای برای ارزیابی امکان مصالحه مناسب با آنکارا ضروری است. در این سناریوی جدید، ستون استراتژی قاهره ساماندهی بخش امنیتی در لیبی است. به نظر می‌رسد که قاهره در تلاش است تا برای خلیفه حفتر و افراد حلقه وی نقشی در نیروهای مسلح آینده – که از طریق ساماندهی بخش امنیتی ایجاد می‌شود – پیدا کند، چراکه به حاشیه رفتن حفتر می‌تواند منجر به تقویت خطرناک گروه‌های مسلح همسو با ترکیه در لیبی و افزایش نفوذ شبه‌نظامیان طرابلس شود.

بنابراین، دلایلی برای ازسرگیری یک گفتگوی رسمی دیپلماتیک بین قاهره و آنکارا وجود دارد. در جریان گفتگوهای دوجانبه سطح بالا که در ماه می در قاهره برگزار شد، دو طرف زمینه‌های اصلی همکاری برای آینده نزدیک را تعیین کردند که عبارت بود از لیبی و نیاز مشترک برای دستیابی به ثبات بیشتر در منطقه مدیترانه شرقی.

بااین‌حال، مصر تاکنون بااحتیاط به اقدامات ترکیه واکنش نشان داده است، زیرا علیرغم زمینه‌های مثبت «معامله بزرگ» احتمالی بین دو کشور، منافع متضاد به‌خصوص در مورد لیبی هنوز هم وجود دارد. در سطح نظامی، ترکیه می‌تواند خروج هزاران مزدور سوری موردحمایت ترکیه از لیبی را قبول کند (ارزیابی دقیق این تعداد دشوار است)، بااین‌وجود یک حضور نظامی پایدار را طبق توافقنامه دفاعی 2019 بین ترکیه و لیبی حفظ می‌کند. این موضع برای دولت مصر کاملاً غیرقابل‌قبول است، زیرا از شرط خود مبنی بر اینکه نیروهای ترکیه و مزدوران وابسته باید کشور را ترک کنند عقب نخواهد نشست.

مصر می‌ترسد که حمایت نظامی آنکارا از طرابلس همراه با حمایت طولانی‌مدت ترکیه از اخوان‌المسلمین بتواند یک دولت اسلامی در طرابلس ایجاد کند. این خطری است که رئیس‌جمهور مصر نمی‌خواهد، حتی در ازای یک توافق کلی با آنکارا، آن را اجرا کند زیرا این وضعیت را تهدیدی برای امنیت ملی خود می‌داند. مصر همچنان وضعیت لیبی را از دریچه امنیتی مشاهده می‌کند. علی‌رغم فشار دیپلماتیک، روند تصمیم‌گیری مصر همچنان تحت کنترل یک وسواس امنیتی است – تا جایی که سیاست خارجی لیبی به‌جای وزارت خارجه توسط دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی نزدیک به سیسی شکل می‌گیرد.

توافق با ترکیه می‌تواند نقش نظامی، سیاسی و اقتصادی مصر را در لیبی حفظ کند و فرصتی برای تقویت روابط اقتصادی با لیبی فراهم کند. علاوه بر این در صورت اقدام هم‌زمان قاهره و آنکارا، توانایی یکپارچه کردن یک‌راه حل سیاسی در لیبی شکننده دوچندان می‌شود، به‌طوری‌که هیچ بازیگر منطقه‌ای یا اروپایی توانایی انجام این کار را ندارد.