جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
ضرورت بازنگری در شراکتهای آمریکا با متحدانش در خاورمیانه
وبسایت اندیشکده رند آمریکا در یادداشتی نوشت: همانند دولتهای پیشین، اهمیت خاورمیانه برای دولت جدید آمریکا احتمالاً بیش از اهمیت آسیا و اروپا خواهد بود. بااینحال، دستورالعمل موقت دولت بایدن بر «تقویت و تجدید ائتلافها و شراکتهای آمریکا در سراسر جهان» تأکید کرده است.
شراکتهای آمریکا در خاورمیانه بهطور ویژهای نیازمند نوسازی است و دولت بایدن میتواند از این فرصت برای ارزیابی مجدد روابط خود با شرکای سنتی بهرهبرداری کند. ارزیابی ثبات منطقهای بهعنوان مهمترین منافع آمریکا در خاورمیانه و پیشبرد این هدف با ابزارهایی فراتر از همکاری نظامی، شروع خوبی برای دولت بایدن خواهد بود.
بهطور تاریخی، شراکتهای آمریکا در خاورمیانه برای ایجاد ائتلافی از کشورها در برابر کشوری دیگر برای مقابله با تهدیدهای موجود بوده است. بهعنوانمثال، در دهه 1970، دولت نیکسون همکاری با ایران و عربستان را «دو ستون» راهبرد منطقهای آمریکا و سدی در برابر نفوذ شوروی در خاورمیانه قلمداد میکرد.
همچنین، واشنگتن با اسرائیل نیز روابط ویژهای برقرار کرده و از آن برای مقابله با فعالان پساشوروی و ملیگرای عرب، نظیر مصر و سوریه، بهره گرفته است. اگرچه فضای راهبردی متحول شده اما رویکرد آمریکا همچنان ثابت مانده است یعنی؛ ایجاد بلوکی از کشورها برای مقابله و انزوای کشوری دیگر، خواه صدام حسین در عراق خواه ایران بعد از انقلاب اسلامی.
در حال حاضر، شراکتهای منطقهای آمریکا (که در دوره جنگ سرد شکل گرفته است) گرفتار همین نقص فکری میراث گذشته است. بهعنوانمثال، آمریکا هنوز هم به صلح بین «کشورهای خط مقدم» درگیری اعراب-اسرائیل ادامه میدهد درحالیکه این کشورها دیگر تهدید محسوب نمیشوند. هر دو کشور مصر و اردن دههها قبل روابط خود را با اسرائیل عادیسازی کرده و خطر جنگ اعراب-اسرائیل دیگر منتفی است. همچنین، مشکل اعراب-اسرائیل در خلیج [فارس] چندان حاد نیست، اما در آنجا نیز آمریکا با فروش تسلیحات نظامی به تسلیح عربستان و امارات میپردازد. اگرچه این دو کشور شریک آمریکا محسوب میشوند اما وقت آن است که واشنگتن منطق این سرمایهگذاریها را بهروزرسانی کند.
شراکتهای آمریکا در خاورمیانه تا حدی سودمند بوده است. هنگامیکه صدام سال 1990 به کویت حمله کرد، کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا برای اخراج نیروهای عراق از کویت به ائتلاف به رهبری آمریکا پیوستند. همین اواخر، روابط مستحکم آمریکا با کشورهای منطقهای باعث تسهیل دسترسی، استقرار و جنگ هوایی نیروهای آمریکا علیه داعش در عراق و سوریه شده است.
بااینوجود، شراکتهای آمریکا در خاورمیانه هزینههایی نیز داشته است. نخست و مهمتر از همه، شراکت آمریکا با رژیمهای ناقض حقوق بشر خطر تخریب وجهه آمریکا را در پی داشته است که روابط دیرینه آمریکا با عربستان بدترین نوع از این شراکتها بوده و از زمان مداخله نظامی عربستان در یمن نیز در کانون انتقادها بوده است.
علاوه بر این، برخی شراکتهای آمریکا خطر گرفتاری در تله درگیری منطقهای بهویژه با ایران را در پی دارد. برای مثال، حملات اسرائیل به اهداف مرتبط با ایران در سوریه و عراق، به نگرانیها از گسترش این اقدامات به جنگ منطقهای و لزوم مداخله آمریکا در حمایت از شرکای خود، دامن زده است.
در نهایت، رویکرد سنتی آمریکا در شراکتهای منطقهای باعث سوءاستفاده دیگران از ضمانتهای امنیتی آمریکا شده است. بسیاری از شرکای آمریکا در توانمندی دفاعی خود به مقدار کافی سرمایهگذاری نکرده و چنین تصور میکنند که واشنگتن هزینههای تضمین امنیت آنها و دفع تهدیدهای منطقهای را بر دوش خواهد کشید. حتی کشورهایی نظیر عربستان و مصر در رفع نگرانیهای امنیتی ضروری خود وضعیت مطلوبی ندارند.
دستورالعمل راهبردی موقت دولت بایدن تأکید میکند که آمریکا دیگر «چک سفید در اختیار شرکای منطقهای خود قرار نخواهد داد تا سیاستهایی خلاف منافع و ارزشهای آمریکا را دنبال کنند».
دولت بایدن میتواند به ارزیابی مجدد در شراکتهای قدیمی پرداخته و برای دستیابی به منافع راهبردی بلندمدت، سرمایهگذاری در این منطقه را بهینهسازی کند. توصیه میشود که آمریکا کمک به شرکای خود را به نیازهای عاجل ازجمله توسعه اقتصادی، بهینهسازی حکومت و ثبات آنها سوق داده و همزمان، از تأمین سختافزارهای نظامی پیشرفته به این کشورها بکاهد.
شرکای سنتی آمریکا، بازنگری دولت بایدن در شراکتهای راهبردی آمریکا در خاورمیانه را کاهش اهمیت خود برای واشنگتن تلقی کرده و احتمالاً به اقدامات یکجانبه یا گرایش به رقبای آمریکا تهدید خواهند کرد. برخی از این تهدیدها واقعی و برخی دیگر توخالی خواهد بود. درصورتیکه سیاستگذاران آمریکا با گزینه تیرگی روابط یا تداوم وضع موجود مواجه شدند، باید خاطرنشان کرد که شراکت فینفسه یک هدف نیست بلکه وسیلهای برای تأمین منافع متقابل شرکاست. آمریکا باید هنگامی در این شراکتهای سرمایهگذاری کند که معیارهای خود در آنها لحاظ شده باشد.
0 Comments