شورای راهبردی آنلاین - رصد: گفتوگوهای صلح بینالافغانی بعدازآن که در تاریخ ۲۵ ژانویه بین دولت افغانستان و طالبان از سر گرفته شد، پیشرفت اندکی داشت و بعدازآنکه دولت بایدن اعلام کرد که توافق صلح ۲۰۲۰ آمریکا-طالبان را موردبازنگری قرار خواهد داد، دو طرف با یکدیگر دیداری نکردهاند.
مخفی عزیزی در گزارشی که در وبسایت اندیشکده شورای آتلانتیک منتشر شد، نوشت: درحالیکه تیم دولت افغانستان منتظر ازسرگیری گفتوگوها در دوحه است، رهبران طالبان به سراسر منطقه سفرکرده با مقامات ایران روسیه و پاکستان دیدار داشته و برای جلب حمایتشان تلاش کردهاند.
در زمان امضای توافق ۲۰۲۰ به ریاست دولت ترامپ، بسیاری در دو سوی آتلانتیک آن را توافقی دارای نواقص خواندند؛ بهویژه به این دلیل که زنان افغان و جامعه مدنی را شامل نمیشود. ازنظر بسیاری از کارشناسان در افغانستان و جامعه بینالملل این توافق بیشتر به نفع طالبان بوده است.
اقدام دولت بایدن برای بازنگری در این توافق با استقبال بسیاری روبرو شد. درحالیکه همه منتظر نتایج این بازنگری هستند و انتظار اتخاذ مسیر جدیدی را در دولت بایدن ندارند، باید دید که افغانها چه انتظاراتی دارند و چه تغییراتی را خواستارند؟
میرآغا، پوپل مدیر اخبار طلوع نیوز معتقد است که اینیک توافق یکطرفه است که منافع اکثریت مردم افغان را شامل نمیشود و به ارزیابی دقیق برای بازنگری نیاز دارد. از زمان امضای این توافق خشونتها افزایشیافته و به ناامیدی مردم افغانستان دامن زده است. با توجه به افزایش سطح خشونت و ناامنی، تجارب گذشته و نبود اراده از جانب همه طرفهای درگیر، بهزحمت میتوان تصور کرد که این روند در آینده نزدیک موفق شود.
دولت جدید آمریکا باید تعهدات طالبان را قاطعانه ارزیابی و این گروه را پاسخگو کند. باید بررسی شود که آیا طالبان به تعهداتش درباره قطع ارتباط با گروههای تروریستی بینالمللی عمل کرده است یا خیر؟ مردم برای اینکه به روند صلحباور داشته باشند باید تأثیر گفتوگوهای صلح را در زندگی خود ببینند.
ازنظر پوپل، بحران افغانستان راهحل نظامی ندارد و این معضل باید از طریق یکراه حل سیاسی رفع شود اما طالبان باید بداند که نمیتواند به قدرت برگردد و انتظار داشته باشد که مانند قبل از سال ۲۰۰۱ حکومت کند.
با توجه به تحولات اخیر در این روند بهویژه بازنگری این توافق، بهدشواری میتوان باور داشت که پیشرفت قابلتوجه به سمت صلح در آینده نزدیک ایجاد شود. این روند به تأخیر افتاده و گفتوگوهای بینالافغانی به بنبست کامل رسیده است.
نجیب ایوب، مدیرکل سازمان خدمات توسعه و بشردوستانه برای افغانستان معتقد است: توافق دوحه از همان ابتدا دارای مسائلی بود. یک مسئله مهم این بود که آمریکاییها فقط توانستند طالبان را متقاعد کنند که بهعنوان بخشی از این توافق به آنها حمله نکند. آمریکا باید برای تحتفشار گذاشتن طالبان بهمنظور متعهد شدن به آتشبس و توقف کشتن افغانها از هرگونه اهرمی که در دسترس دارد استفاده کند.
طالبان دستکم دو شرط از چهار شرط مندرج در این توافقنامه را رعایت نکرده است. سطح خشونت افزایشیافته و آنها روابطشان با دیگر گروههای تروریستی را قطع نکردند. نبود سازوکار نظارتی برای راستیآزمایی اینکه آیا وعدهها محقق شده است یا خیر یک مشکل بزرگ این توافق بوده است.
بازنگری توافق توسط دولت بایدن فرصت خوبی را برای بازنگری در رفتار طالبان در سال گذشته و ارزیابی اینکه آیا به وعدههایشان عمل کردند یا خیر، فراهم میکند. راهحل برای بحران کنونی فقط یکراه حل سیاسی است.
بازنگری باید متکی بر تحلیل دقیق متن توافقنامه باشد. بازنگری باید طوری باشد که اجازه تفاسیر مختلف از متن را ندهد.
بازنگری این توافق به مردم افغانستان امید داده است که اقدامات خشن طالبان مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت و سطح خشونت و تهدید تحت کنترل درخواهد آمد و سازوکاری نظارتی برای نقض مفاد توافق ایجاد خواهد شد.
عبید علی، پژوهشگر ارشد و تحلیلگر سیاسی، شبکه تحلیلگران افغانستان میگوید: انتظار میرود در این بازنگری بخشهایی از توافق تعدیل و متوازنتر شود. بازنگری باید هر دو طرف بحران را در کشتار و مسلح ساختن غیرنظامیان مسئول بداند و مقرراتی را برای حفاظت از غیرنظامیان در تمام نواحی تحت کنترل به اجرا درآورد.
فرمول دولت موقت مغایر با برقراری صلح و امنیت دائم
توافق دوحه پشت درهای بسته و در نبود دولت افغانستان تدوین و منعقد شد. مسائل منعکس در آن کمابیش بر منافع طالبان مبتنی است و این امر مشروعیت دولت افغانستان را تضعیف کرده است. دولت جدید آمریکا باید در بازنگری به فراتر از بازیگران سیاسی نگاه کند. درحالیکه بازنگری در حال انجام است و آمریکاییها به دنبال بررسی گزینهها هستند فکر نمیکنم فرمول دولت موقت به برقراری صلح و امنیت دائم کمکی کند.
سید محمدباقر کاظمی، استاد دانشگاه جهان میگوید: یکی از خواستههای اصلی مردم افغانستان از روند دوحه، احیا و تقویت امنیت در این کشور است. طالبان، باوجود تعهدشان به آمریکا بر اساس این توافق، هیچ اقدامی در جهت برقراری صلح انجام ندادهاند. در عوض یک تاکتیک جدید کشتن و ترور هدفمند را دنبال کردهاند. اگر طالبان واقعاً به دنبال صلح است باید به خواسته مردم افغانستان توجه کند و خشونت علیه مردم را متوقف کند. رسیدن به صلح واقعی بدون صلح و توقف کشتارها غیرممکن است.
امیدواریم در بازنگری توسط دولت بایدن سطح واقعی خشونتی که ما در افغانستان تجربه میکنیم مشخص و طالبان به گفتگو با دولت افغانستان متعهد شود. بحران افغانستان چندوجهی است و چند دهه جنگ آن را پیچیدهتر هم کرده است.
0 Comments