جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
تأثیر سیاست بایدن در یمن بر عربستان سعودی
احمد ناجی در یادداشتی که وبسایت اندیشکده کارنگی آمریکا آن را منتشر کرد؛ نوشت: در ظاهر، اظهارات بایدن در خصوص یمن، از تغییر بزرگ سیاسی حکایت میکند. در عین حمایت از عربستان سعودی در برابر هر نوع حملات، توقف حمایت از حمله نظامی به رهبری عربستان در یمن، مهمترین اقدام بایدن به شمار میرود. این تصمیم به همراه انتصاب «تیموتی لندرکینگ» بهعنوان فرستاده ویژه آمریکا در یمن، بهوضوح نشان داد که آمریکا خواهان بازگشت به دیپلماسی است. لغو فرمان دولت قبلی مبنی بر قرار دادن انصارالله در لیست گروههای تروریستی، گامی ضروری برای هموار ساختن راه مذاکرات بود.
عربستان در واکنشی محافظهکارانه، از همکاریهای هرچه بیشتر دفاعی و انتصاب یک فرستاده ویژه استقبال کرده است. این لحن آرام عربستان چند دلیل احتمالی دارد. اول اینکه، معلوم نیست که دولت بایدن به چه نوع فروش تسلیحاتی متمرکز شده و چه تعریفی از تسلیحات «تهاجمی» یا «دفاعی» خواهد داشت. دوم اینکه، اگرچه ریاض از تعیین انصار الله بهعنوان یک گروه تروریستی آشکارا حمایت کرده بود اما این صرفاً خواسته دولت یمن و آمریکا بوده است. تعیین انصار الله بهعنوان یک گروه تروریستی باعث میشود که عربستان نتواند این گروه را برای قطع روابط با ایران در ازای حمایت کامل عربستان، بهراحتی تحتفشار بگذارد. سوم آنکه، علیرغم دیدار ظاهراً صمیمانه وزیر امور خارجه عربستان با لندرکینگ، افزایش تعامل دیپلماتیکی آمریکا، باعث بلاتکلیفی در مذاکرات پنهانی سعودیها با انصار الله میشود.
آیا توقف حمایت نظامی بایدن، راهبرد نظامی عربستان را تحت تأثیر قرار خواهد داد؟
یکی از دلایل واکنش نرم عربستان این است که راهبرد نظامی این کشور در حال تغییر بوده و در راستای تغییرات سیاسی بایدن بوده است. از اواسط 2019، عربستان تغییر از راهبرد مداخله سخت به مداخله نرم را آغاز کرده و عملیات نظامی آن علیه انصار الله کاهش قابلملاحظهای داشته است.
مخصوصاً با بروز همهگیری کرونا ویروس، هزینههای اقتصادی، انسانی و سیاسی بسیار بیشتر شده و غیرقابلدفاع گشته است. همچنین بودجه نظامی عربستان نسبت به تولید ناخالص داخلی نیز پیوسته بالا بوده (13 درصد در آغاز جنگ یمن در سال 2015) و درصد آن حتی از قدرتهای جهانی نظیر آمریکا (3.5 درصد در سال 2015) بسیار بیشتر بوده است.
با توجه به این هزینهها و شکستهای پیدرپی در توقف پیشروی انصار الله، دیدگاه فعلی عربستان بهجای شکست انصار الله به تضعیف آنها متمرکزشده است. حملات مستقیم ائتلاف به رهبری عربستان علیه انصار الله طی چند سال اخیر کاهش چشمگیری داشته است. بازی بلندمدت ریاض، تقویت نفوذ خود در میان همه جناحهای یمنی است؛ بنابراین، تعجبی ندارد که عربستان اکنون فعالانه به دنبال مذاکره با انصار الله است.
این روند ظاهراً مثبت است اما بسته به جزئیات کاهش حمایت نظامی بایدن، عربستان احتمالاً به دنبال تأمین تسلیحات موردنیاز خود از جای دیگر مثلاً روسیه و چین خواهد بود. معاملات تسلیحاتی در چین و روسیه بیسروصدا و بدون فشار سازمانهای حقوق بشری خواهد بود.
درنهایت، عربستان سعودی از منافع خود حفاظت کرده و احتمالاً حملات نظامی خود را دفاعی قلمداد خواهد کرد؛ بنابراین، این کشور به دنبال تسلیحات لازم برای اقدامات تلافیجویانه علیه حملات انصار الله با پهپادهای پیشرفته و دیگر اقدامات تهاجمی خواهد بود.
گفتگوهای صلح به رهبری آمریکا چقدر مؤثر خواهد بود؟
انتخاب یک فرستاده ویژه آمریکا کانالهای گفتگو با انصارالله را بازخواهد کرد؛ اما در کل، گفتگو با این گروه قبلاً نیز انجام گرفته و سعودیها با انصار الله، علیرغم خصومتها، گفتگوهای مخفیانهای از طریق میانجیگری عمان یا خط ارتباط قدیمی بین طرفین، انجام دادهاند. تأثیر دیپلماتیکی این ارتباطات گاهی مشهود بوده است، ازجمله در اکتبر 2019 پس از اعلام آتشبس توسط انصار الله، طرفین اظهارت مثبتی داشتهاند.
گفته میشود که گفتگوها با رهبری یک قدرت خارجی سازندهتر خواهد بود. در راستای توافق استکهلم با حمایت سازمان ملل در مورد یمن، اسرا در اقدامی برای نمایش حسن نیت، مبادله شدند و عربستان اجازه داد از فرودگاه تحت کنترل انصار الله در پایتخت یمن امدادرسانی پزشکی صورت گیرد. بااینحال، این پیشرفتها با بروز درگیری بین عربستان و انصار الله بهراحتی از بین خواهد رفت.
اگر آمریکا به راهبرد فراگیری مجهز شود، قادر به ایفای نقش مهمی خواهد بود. انصار الله در جنگ پیشرویهای زیادی داشتهاند و بعید است که حاضر به تقسیم قدرت باشند، همچنین، مداخله دیگر بازیگران خارجی نیز وجود خواهد داشت. راهبرد جدید آمریکا در یمن احتمالاً روسیه و چین را بر آن خواهد داشت تا از نفوذ خود در میان انصار الله استفاده کرده و تعامل آمریکا را دشوار سازند.
آیا عربستان درنهایت شانسی برای خروج از یمن خواهد داشت؟
پاسخ اجمالی عبارت است از خیر. حتی اگر اقدامات آتی آمریکا به نفع عربستان باشد، هزینههای امنیتی ترک یمن بیشتر از هزینههای عدم خروج از این کشور است. ریاض احتمالاً در جنگ نیابتی پنهانی سرمایهگذاری کرده و مداخله نظامی مستقیم خود را کاهش خواهد داد. امارات نیز احتمالاً راهبرد مشابهی خواهد داشت.
0 Comments