جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
ارزیابی اروپا از توسل بیاساس آمریکا به مکانیسم ماشه
میشل دوکلو، سفیر پیشین فرانسه و تحلیلگر ارشد موسسه مونتنی در تحلیلی که اندیشکده شورای آتلانتیک منتشر کرد، نوشت: در حال حاضر روندی که دولت ترامپ طی میکند، منجر به انزوای بیسابقه ایالات متحده آمریکا شده است. جامعه بینالمللی نه راضی به اعمال مکانیسم ماشه شده و نه برقراری مجدد تحریمها به خواست آمریکا را به رسمیت شناخته است.
این نخستین باری نیست که دولت ترامپ خواسته باقی جهان را به چالش بکشد. با این حال شاهد وضعیت عجیبی هستیم که در آن آمریکا واقعیتی موازی را شکل داده؛ آن هم در حالی که جامعه بینالمللی از نظر حقوقی در سوی مخالف قرار گرفته است. «واقعیت واقعی» این است که در عمل امکان تجارت در حدی بسیار اندک با ایران به دلیل وضع مجدد تحریمهای آمریکا مقدور است. در نتیجه تصمیم آمریکا بیشتر نمادین بوده است.
سوال کلیدی اکنون این است که ایران چگونه پاسخ خواهد داد. چند ماه پیش میشد پیشبینی کرد که ایران به خروج آمریکا از برجام واکنش نشان خواهد داد؛ اما این سناریو اکنون بعید است. اول اینکه ایران همچون دیگر اعضای جامعه بینالمللی بر این عقیده است که اعمال دوباره تحریمهای سازمان ملل برخلاف تخیل دولت ترامپ اتفاق نیفتاده است. دوم اینکه از ماه ژانویه جمهوری اسلامی ایران سیاستی نسبتاً کم سر و صدا را در قبال آمریکا اتخاذ کرده است. به نظر میرسد که این اقدام به معنای انتظار آنها برای مشخص شدن نتیجه انتخابات ماه نوامبر در آمریکا است.
در همین حال باید در نظر داشت که ایران همچنان در منطقه فعال است، نیروهای نیابتیاش نیز به فعالیت خود مشغولند و برنامه هستهای این کشور هم ادامه دارد.
در همین حال آلمان، انگلیس، فرانسه و اتحادیه اروپا چارچوب حقوقی کافی را برای برجام حفظ کردهاند که بتوان با دولت دموکراتها در آمریکا برای بازگشت به آن به توافق رسید.
در واقع به نظر میرسد که سه کشور اروپایی توانستهاند اعتبار خود را نزد ایرانیها حفظ کنند و درک کردهاند که تلاش اروپا برای مقاومت در برابر تحریمهای تسلیحاتی آمریکا واقعی بوده است.
تحول در وضعیت کنونی میان آمریکا و اروپا؟
در صورتی که دونالد ترامپ مجدد در انتخابات آمریکا پیروز شود، واضح است که فضای اندکی برای همکاری فرا آتلانتیکی در خصوص ایران باقی خواهد ماند. تا جایی که به اروپا مربوط میشود این نگرانی در صورت انتخاب دوباره دولت ترامپ، موضوعی ثانویه محسوب خواهد شد، چرا که مسائلی همچون مناقشه تجاری، حملات جدید به اتحادیه اروپا و ناتو و اتخاذ سیاستهای مخاطرهآمیز در خصوص چین و روسیه موضوعات مهمتری هستند.
فعال بودن ایران در منطقه و تداوم برنامه هستهای
اما ممکن است این تحلیل خوشبینانه را هم داشت که معماران راهبرد فشار حداکثری احتمالاً درک کنند که متحدانشان از آمریکا در اجرای این راهبرد حمایت نخواهند کرد.
اگر جو بایدن انتخاب شود لزوماً به آن معنا نیست که موضوع ایران یا روابط فرا آتلانتیک به راحتی قابل حل و فصل خواهد بود. بایدن به صورت علنی اعلام کرده است که در صورت پایبندی ایران به برجام، پیگیر بازگشت به این توافق هستهای خواهد بود.
اما از نگاه اروپا این خطر وجود دارد که دولت احتمالی بایدن بر این باور باشد که نیازی به تخصص اروپا ندارد، زیرا بسیاری از کارکنان بایدن تجربه دست اولی از خدمت در دولت اوباما دارند. این در حالی است که منطقه پرتنش خاورمیانه، پیچیدگی موضوعات مرتبط با برجام و چالشهای جدید ممکن است نقش اروپا را برای دولت بایدن بیش از هر زمان دیگری مفید سازد.
در صورت احیای گفتگوهای فرا آتلانتیکی، واقعیتهای سیاسی ایران نیز باید مد نظر قرار گیرد. در آستانه انتخابات ریاست جمهوری در ایران، سیاست فشار حداکثری آمریکا موجب تقویت این دیدگاه در تهران شده است که نیازی به مذاکرات جدید نیست.
در کنار این، این مسئله مطرح است که پیامدهای عادیسازی روابط اسرائیل و دولتهای عربی برای آینده مذاکرات با ایران چه خواهد بود. فرض کلی این است که آمریکا دست برتر را در مذاکره با تهران خواهد داشت، اما افزایش تنش میان ایران و همسایگانش، کار دولت بایدن را پیچیدهتر خواهد ساخت.
0 Comments