گزیده‌‎ای از این مطالب برای کمک به غنای مطالعاتی نخبگان و علاقه‌مندان به موضوعات راهبردی بین‌المللی در پی از نظرتان می‌گذرد. رصد و ارائه چکیده‌ای از این مطالب به‌منزله تائید دیدگاه نویسندگان یا این اندیشکده‌ها نیست.

اندیشکده امور بین‌الملل

رونمایی از موشک‌های جدید ایرانی؛ پیام واضح به واشنگتن

ولادیمیر ساژین، پژوهشگر ارشد انستیتوی مطالعات شرقی در آکادمی علوم روسیه

به مناسبت روز صنعت دفاعی در جمهوری اسلامی ایران که در 21 اوت گرامی داشته می‌شود، از موشک‌های نظامی جدیدی رونمایی شد که توسط مجموعه‌های نظامی – صنعتی ایران ساخته شده‌اند. این رونمایی در یک کنفرانس اینترنتی که با حضور رئیس جمهور ایران، حسن روحانی و وزیر دفاع این کشور برگزار شد، صورت گرفت. سرتیپ امیر خاتمی، وزیر دفاع ایران، در این مراسم گفت: برد موشک بالستیک شهید حاج قاسم 1400 کیلومتر و موشک کروز شهید ابو مهدی – 1000 کیلومتر است. این موشک‌ها به یاد قربانیان حمله هوایی آمریکایی در ژانویه سال 2020 در فرودگاه بغداد، نام‌گذاری شدند. مقامات ایرانی بارها تأکید کرده‌اند که این کشور از تقویت پتانسیل نظامی خود، ازجمله قدرت موشکی که کاملاً برای دفاع در نظر گرفته شده است، دریغ نخواهد کرد و هیچ‌گاه در مورد قابلیت‌های دفاعی خود به مذاکره نخواهد پرداخت. سه نکته اصلی را می‌توان از گفته‌های فوق توسط دولتمردان ایران تفکیک کرد: اول اینکه، ایران دو موشک جدید ساخته است. دوم آنکه، صنعت موشکی ایران به خوبی توسعه یافته است و با سرعت شتابان به توسعه خود ادامه می‌دهد و سوم آنکه قدرت نظامی بالقوه ایران در جایگاه و رتبه چهاردهم در میان کشورهای جهان قرار دارد.

موسسه کارنگی مسکو

آتش بس نفتی؛ اتفاقاتی که با حضور روسیه در لیبی رخ می‌دهد

ماریانا بلنکایا، پژوهشگر موسسه کارنگی مسکو

در 21 اوت، دولت وفاق ملی به رهبری فائز السراج در برابر ارتش ملی لیبی به رهبری ژنرال خلیفه حفتر اعلام آتش‌بس کرد. شرط اصلی دولت وفاق ملی برای تداوم آتش‌بس، آن است که درآمد حاصل از فروش نفت لیبی به حساب‌های بانک ملی این کشور واریز شود و پس از دستیابی به توافق‌های سیاسی، در اختیار طرفین قرار گیرند. در بعد خارجی مشخص که ایالات‌متحده واسطه اصلی در آتش‌بس جدید است. این در حالی رخ داد که طی چند ماه گذشته، روسیه و ترکیه تلاش زیادی برای توافق در لیبی کرده بودند. اکنون موفقیت میانجی‌گری واشنگتن باعث شده است تا افراد زیادی در مورد از دست دادن ابتکار عمل این کشورها در لیبی صحبت کنند.

فرسایش قدرت؛ مسمومیت ناوالنی و نظام روسیه

تاتیانا استانووایا، کارشناس مدعو در حوزه سیاست داخلی و نهادهای سیاسی روسیه در مرکز کارنگی مسکو

پس از چند روز انتظار در 24 اوت، پزشکان یک بیمارستان آلمانی، جایی که الکسی ناوالنی، رهبر مخالف کرملین در آن بستری است، اعلام کردند که وی به‌احتمال‌زیاد مسموم شده است. درحالی‌که آلمان در تلاش است تا مشخص کند چه نوع ماده‌ای برای مسمومیت وی استفاده شده، کرملین همچنان وانمود می‌کند که اتفاق خاصی رخ نداده است. بااین‌حال نزدیکان و همراهان ناوالنی اطمینان دارند که وی قربانی مقامات سیاسی شده است. اگرچه دستیابی به حقایق در خصوص این موضوع ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد اما واقعیت اقدام به سوءقصد به ناوالنی یک نشانه مهم است که حکایت از فرسایش منبع قدرت پوتین در روسیه دارد؛ به‌عبارت‌دیگر پوتین باید به دنبال راه‌های خطرناک‌تری برای بقا در قدرت باشد.

شورای روسی امور بین‌الملل

بحران نظم جهانی و آینده جهانی شدن

آندری کورتونف، مدیرکل و عضو هیئت رئیسه شورای روسی امور بین‌الملل

جهانی‌شدن در سکوت وارد عرصه‌های مختلف جهان شد و ما حتی نمی‌دانیم دقیقاً چه زمانی اتفاق افتاده است. اختلافات درباره آنچه باید به‌عنوان نقطه شروع فرآیندهای اتحاد بشریت در نظر گرفته شود، همچنان ادامه دارد و دامنه اختلاف‌نظر در مورد این موضوع بسیار زیاد است. برخی شروع جهانی‌شدن را به اواخر قرن بیستم نسبت می‌دهند و برخی دیگر آن را با ایجاد نهادهای حاکمیت جهانی پس از جنگ جهانی دوم مرتبط می‌کنند. ازنظر ایدئولوژیک، جهانی‌شدن از اوایل دهه 90 میلادی با پیروزی لیبرالیسم سیاسی شدت یافت و به‌عنوان مکانیسمی برای گسترش هنجارها و ارزش‌های لیبرالیسم به سایر نقاط جهان در نظر گرفته شد. اینک بحران نظام‌مند جهانی که در سال 2020 پدیدار شده، تأثیر بسزایی در مفهوم جهانی‌شدن داشته و آینده این رویکرد را زیر سؤال برده و در معرض تجدیدنظر بی‌رحمانه پارادایم‌های اساسی قرار داده که تا سی سال پیش غیرقابل شکست به نظر می‌رسیدند. دراین‌بین کاهش سرعت جهانی‌شدن، فرصت‌های تاکتیکی جدیدی را برای مسکو ایجاد می‌کند.

روسیه و ایالات متحده: زمان جستجو برای سازش

ایگور ایوانف، وزیر امور خارجه روسیه (1998-2004) و رئیس شورای روسی امور بین‌الملل

کنوانسیون‌های احزاب دموکرات و جمهوری‌خواه در ایالات‌متحده برگزار شده و هر دو حزب تلاش کردند در روزهای پیش از انتخابات ریاست جمهوری نوامبر، موازنه قدرت را به نفع خود تغییر دهند. همان‌طور که انتظار می‌رفت، جمهوری خواهان به‌اتفاق آرا از رئیس‌جمهور فعلی دونالد ترامپ حمایت و دموکرات‌ها به جو بایدن معاون رئیس‌جمهور سابق اعتماد کردند. در مسکو، مانند سایر نقاط جهان، روس‌ها بیانیه‌ها و برنامه‌های نامزدهای انتخابات را در حوزه‌های مربوط به سیاست خارجی و امنیت بین‌المللی از نزدیک دنبال کردند. بااین‌حال هیچ نکته جدیدی در برنامه‌های نامزدها وجود نداشت. هر دو نامزد دموکرات و جمهوری‌خواه با روش و سبک خود به تعیین مواضع دیرینه خود یعنی رهبری آمریکا در جهان پرداختند. در مورد روابط با روسیه، هر دو نامزد با اشاره به حوادث بلاروس به‌جای ارائه پیشنهاد‌های سازنده مبنی بر گفتگو و مذاکره، خط‌ونشان کشیدند و از مجازات سخن گفتند.

بلاروس: لوکاشنکو در جستجوی “راه سوم”

آرکادی ندل، استاد زبان شناسی در دانشگاه دولتی مسکو

در شانزدهم مارس سال 2020، الکساندر لوکاشنکو در جلوی هواداران خود سخنرانی کرد. سخنان وی احساسی بود تا حدودی شبیه به سخنان خوان پرون قبل از مجلس قانونگذاری در تاریخ 1 مه 1948 و در یکی از کنفرانس‌های بین‌المللی در سپتامبر همان سال، جایی که رهبر آرژانتین دکترین خود را تحت عنوان «راه سوم» اعلام کرد. «راه سوم» پرون، مفهومی که او در کتاب خود در سال 1947 بیان کرد، تلاشی برای یافتن بدیل کمونیسم (مارکسیسم) و سرمایه‌داری (لیبرالیسم) و هدایت آرژانتین به سمت یک استقلال اقتصادی و فرهنگی بود. از سوی دیگر وی قصد داشت هم با ایالات‌متحده و هم اتحاد جماهیر شوروی روابط خوبی برقرار کند. در بلاروس نیز اگرچه در آغاز دهه 2000، لوکاشنکو با «چرخش به چپ» خود را به سمت سوسیالیسم دولتی متمایل کرد اما چنین چرخشی به معنای کلاسیک بازگشت به دوران شوروی نبود. از سال 2014 با وقوع بحران اوکراین، لوکاشنکو که اقتصاد بلاروس را وابسته به روسیه می‌دید، تلاش کرد با غرب به‌خصوص اتحادیه اروپا روابط خود را گسترش دهد. بااین‌حال او برخلاف رئیس‌جمهور سابق آرژانتین، فاقد ایده ملی است و قادر به متحد کردن مردم نیست. به همین دلیل «راه سوم» وی مسدود شده است.