جدیدترین مطالب

آیا مقدمات صلح پایدار در قفقاز فراهم می شود؟

آیا مقدمات صلح پایدار در قفقاز فراهم می شود؟

رسول اسماعیل زاده دوزال در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: با توجه به تحلیل ها و گزارش ها و موضع گیری های اخیر پیش بینی می شود در صورتی که دو کشور با یک توافق منطقی و مبتنی بر اصول بین المللی و لحاظ منافع همه کشورهای درون قفقازی و همسایگان قفقاز مانع ورود و دخالت قدرت های بیگانه شوند، این توافق پایدار بستر مناسبی برای صلح دائمی در قفقاز خواهد بود.

ادامه تظاهرات سراسری حمایت از غزه در جهان

تظاهرکنندگان اردنی که سفارت رژیم صهیونیستی در اردن را برای اعلام حمایت از مردم مظلوم غزه محاصره کرده اند، شعار می‌دهند: نه سفارت می‌خواهیم و نه سفیر… برو بیرون‌ ای خوک.

Loading

أحدث المقالات

کلید استانبول به چه فردی می‌رسد؟

در استانبول شهر در تصرف تبلیغات انتخاباتی است. از همین حالا دولت اعلام کرده نوشیدن نوشیدنی‌های الکلی برای روز یکشنبه ممنوع است و پلیس بر سر این موضوع با کسی شوخی ندارد. حکمی که نشان می‌دهد دولت نگران درگیری‌هایی است که امکان دارد میان هواداران گروه‌های مختلف در بگیرد. به ویژه آنکه در روزهای اخیر ویدیویی از مهاجران کرد و ترک تبار ترکیه در بلژیک منتشر شد که نشان می‌داد طرفداران دو طرف منتظر یک جرقه هستند.

آیا ارمنستان توان خروج از پیمان امنیت جمعی روسیه را دارد؟

در حالی که پاشینیان قلباً دوست دارد ارمنستان را به سمت اروپا هدایت کند، اما به‌نظر واقعیت‌های میدانی را درک می‌کند که هیچ مکانیسم آسانی برای خروج ارمنستان از پیمان امنیت جمعی یا اتحادیه اقتصادی اوراسیا وجود ندارد.

Loading

نقش آمریکا در فروپاشی نظام بین‌المللی کنترل تسلیحات

شورای راهبردی آنلاین – رصد: ازسرگیری مذاکرات آمریکا - روسیه در مورد کنترل تسلیحات و ثبات راهبردی در اواخر ژوئن در وین خبر خوشی است. اگر این گفتگوها خوب پیش برود، امید است که پیمان بین آمریکا روسیه در مورد اقدام به محدودسازی و کاهش هرچه بیشتر تسلیحات تهاجمی راهبردی (استارت نو) بالاخره تمدید شود؛ اما اگر طرفین نتوانند به توافق برسند (که احتمال آن نیز بسیار زیاد است) در این صورت، «استارت نو» در فوریه 2021 به سرنوشت «پیمان موشک‌های بالستیک» و «پیمان سلاح‌های هسته‌ای میان برد» بین آمریکا و شوروی و پیمان چندجانبه در مورد تسلیحات نظامی متعارف در اروپا، دچار خواهد شد.

ایگور ایوانف در یادداشتی که وب‌سایت شورای امور بین‌الملل روسیه آن را منتشر کرد؛ نوشت: در آغاز قرن حاضر، تلاش‌های زیادی برای حفظ «پیمان موشک‌های ضد بالستیک» (پیمان ای‌بی‌ام) صورت گرفت. طرف روسی آماده بود تا برای حفظ این پیمان با واشنگتن مصالحه کند. اکثریت قریب به‌اتفاق کشورهای جهان نیز از حفظ پیمان ای‌بی‌ام حمایت کردند. حتی مجمع عمومی سازمان ملل نیز قطعنامه‌ای برای حفظ این پیمان تصویب کرد؛ اما متأسفانه آمریکا در تابستان 2002 به‌طور یکجانبه از آن خارج شد و این پیمان دیگر قابل احیا نیست.

همین اتفاق برای «پیمان تسلیحات نظامی متعارف در اروپا» (سی اف ای) و «پیمان تسلیحات هسته‌ای میان برد» (ای ان اف) نیز خواهد افتاد. به‌احتمال‌زیاد، آمریکا برای حفظ این پیمان‌ها تلاش چندانی نکرده بلکه صرفاً در سطح سیاسی بالا خواستار حفظ آن‌ها شده است، اما پیشرفتی جز اظهار موضع اصلی روسیه در این موضوع، حاصل نشده است. اروپا نیز که منافع امنیتی آن مستقیماً با این پیمان‌ها پیوند خورده و زمانی با تمام توان از آن‌ها حمایت می‌کرد، در این موضوع جانب واشنگتن را گرفته و به‌طور منفعلانه فروپاشی این پیمان‌ها را تماشا کرده است.

آیا استارت نو نیز به همان سرنوشت دچار می‌شود؟ احتمالاً برای چنین قضاوتی زود است، اما واضح است که حتی اگر این پیمان تمدید شود، احیای چارچوب حقوقی چند سطحی و مفصل برای کنترل تسلیحات، چیزی که در نیمه دوم قرن بیستم ایجاد شد و ثبات راهبردی جهان را تأمین کرد، تقریباً غیرممکن است. اگر این واقعیت جاری را بپذیریم، در این صورت دو پرسش عملی مطرح می‌شود: نخست آنکه، آیا وقت آن است که بپذیریم کنترل سنتی تسلیحات هسته‌ای و متعارف را نمی‌توان در آغاز دهه 2020 احیا کرد؟ دوم آنکه، در این شرایط بین‌المللی نوظهور، چه نوع مکانیسم کنترل تسلیحات امکان‌پذیر است؟

بی‌شک، فروپاشی نظام بین‌المللی کنترل تسلیحات تقصیر آمریکاست. پس از جنگ سرد، آمریکا شادمان از «پیروزی»، این مکانیسم‌های بین‌المللی کنترل تسلیحات را سد راه سلطه و آزادی عمل خویش قلمداد می‌کرد؛ بنابراین، آمریکا به‌طور یک‌جانبه از پیمان‌های «ای‌بی‌ام» و «آی ان اف» خارج شد و پیمان «سی اف ای» را نیز تعدیل کرد و از گفتگوهای سازنده در دیگر حوزه‌های کنترل سلاح خودداری نمود. درواقع، در این روند کلی، امضای توافق استارت نو در سال 2010 یک استثنا محسوب می‌شود.

بااین‌حال، معرفی آمریکا به‌عنوان تنها عامل مسئول وضعیت جاری کنترل تسلیحات، بسیار ساده‌انگارانه و خطرناک است. نمی‌توان این واقعیت را نادیده گرفت که پایان جهان دوقطبی پس از پایان جنگ سرد مایه تشدید تهدید هسته‌ای شده است. به لحاظ امنیتی، تهدیدات منطقه‌ای و داخلی نیز به‌اندازه تهدید جهانی و حتی بیشتر از آن در کانون توجه قرارگرفته است. هم‌زمان، اولویت این تهدیدها نیز تغییر کرده و مبارزه با تروریسم، افراط‌گرایی، قاچاق مواد مخدر، مهاجرت غیرقانونی و… در صدر بحران‌ها قرار گرفته است. باید اذعان کرد که پنج عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل تا حدی عامل وضعیت فعلی امور بوده و از دیدگاه امروزی، تاریخچه 50 ساله کنترل تسلیحات ناامیدکننده است.

به‌سختی می‌توان تصور کرد که مسابقه تسلیحاتی نامحدود، در راستای منافع کشورهای جهان باشد. اگرچه هر نوع مکانیسم جدید کنترل تسلیحات راهبردی باید بر ویرانه‌های نظام قدیمی متقابل آمریکا – شوروی بنا شود، اما این نظام‌های دوجانبه دیگر موضوعاتی مربوط به گذشته محسوب می‌شوند. آمریکا به‌طور فزاینده‌ای نگران توسعه زرادخانه‌های هسته‌ای چین بوده و روسیه نیز باید توانایی‌های روزافزون اعضای رسمی و غیررسمی «باشگاه هسته‌ای» را لحاظ کند. ازاین‌رو، نظام‌های کنترل دوجانبه آمریکا – روسیه باید به نظام‌های چندجانبه تغییر یابد. این امر گرچه دشوار است، اما باید انجام شود. در حال حاضر کیفیت زرادخانه‌های هسته‌ای از کمیت آن مهم‌تر بوده و در مذاکرات احتمالی، اشکال چندجانبه انعطاف‌پذیر نظیر توافق هسته‌ای با ایران (برجام) باید جایگزین مدل‌های دوجانبه سنتی شود. اگرچه این نوع توافق‌ها، پایبندی به آن را تضمین نمی‌کند اما فرصتی برای ارائه راه‌حل‌هایی در اختیار می‌گذارد تا تعداد بیشتری از کشورها بتوانند به‌اتفاق نظر رسیده و تنش‌ها را کاهش دهند.

ما شاهد آغاز دوره جدیدی در جهان هسته‌ای هستیم که بیش از جهان قرن بیستم، پیچیده، غیرقابل‌پیش‌بینی و خطرناک است. باید امیدوار بود که آمریکا و روسیه و دیگر کشورهای بزرگ بتوانند سوءظن‌های متقابل خود را کنار گذشته، عظمت خطر فزاینده را درک کرده و تلاش‌های خود را در جهت مدل‌ها و الگوریتم‌های جدید برای کاهش تهدید هسته‌ای و تقویت ثبات راهبردی در سطح منطقه‌ای و جهانی هدایت کنند.

 

0 Comments

یک دیدگاه بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *