جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
کرونا ویروس؛ افول دموکراسی و بروز شکافهای سیاسی در اروپا
ریچارد یانگز در یادداشتی که وب سایت اندیشکده کارنگی آن را منتشر کرد؛ نوشت: حال که دولتها محدودیتها را کاهش دادهاند، شکافهای سیاسی نیز دوباره ظهور کردهاند. این شکافها روی بستههای حمایتی اقتصادی دولتها متمرکز است. این تغییر، چشمانداز سالم بحث باز و پلورالیستی را تا حدی دوباره مطرح کرده و نیروهای اپوزیسیون، دولتها را برای احیای کامل حقوق دموکراتیک تحتفشار گذاشتهاند.
بااینوجود، بحثهای نوظهور در مورد برقراری مجدد دموکراسی، دارای جنبههای نگرانکننده و بدخیم نیز هست. در طرح این اتهامات علیه دولتها، احزاب راست افراطی پیشتاز هستند درحالیکه روایت دموکراسی آنها فرصتطلبی بوده و با هویت غیر لیبرال این احزاب سازگار نیست. برخی احزاب محافظهکار جریان اصلی اپوزیسیون نیز از ابزار گفتمان دموکراسی استفاده کرده و با این همهگیری، بازی سیاسی مذبوحانهای انجام میدهند.
عمده نیروهای ترقیخواه تابهحال به جنبههای اقتصادی حمایتی پسا ویروس اولویت داده و خطر از دست دادن روایت دموکراسی برای آنها محتمل است. تمرکز بر احیای مجدد حقوق دموکراتیک در سراسر اروپا بسیار ضروری است اما این امر باید از لحاظ قضایی صورت گیرد و سیاسی کردن آن اقدامی نابهجاست.
مجادله جناح راست
ویژگی قابلتوجه بحثها در مورد لغو محدودیتها در این است که بسیاری از احزاب جناح راست دیدگاه احیای دموکراسی را در پیش گرفتهاند. نگرانیها از عدم بازگشت کامل حقوق دموکراتیک در همه طیفهای سیاسی مشهود است اما تعدادی از احزاب جناح راست تبوتاب ویژهای برای این موضوع دارند.
ناامیدی به معترضان خیابانی هم کشیده شده و در فرانسه، آلمان، لهستان و اسپانیا، معترضان خواستار رفع محدودیتها و لغو شرایط فوقالعاده دولتی شدهاند. در برخی از موارد، گزارشها از ارتباط احزاب سیاسی جناح راست با این اعتراضات و یا بهرهبرداری آنها از این اعتراضات حکایت میکند. اگرچه آنها مداخله خود را تکذیب میکنند اما این احزاب عموماً از محکومیت آشکار اقدام معترضان خودداری کردهاند. بسیاری از این اعتراضات رنگ و بوی راستگرای ناسیونالیستی دارند.
در سطح حزبی و سیاسی، روندی موازی در حال ظهور است. در آلمان، حزب راست افراطی «آلترناتیو آلمان» در طرفداری از لغو هرچه زودتر محدودیتهای حقوق مدنی پرسروصدا بوده است. چنین امری در ایتالیا، هلند، استرالیا و اسپانیا نیز صادق است.
فشار فزاینده از جانب راستگراها، پرسشهای دشواری برای دموکراسی مطرح میکند. طرح اتهامات درباره افراط در کنترل اجرایی، مسلماً تا حدی صحت دارد؛ اما خصومت احزاب راست با تشدید اختلافات گزنده در خصوص اقدامات بهداشتی کرونا ویروس، متأسفانه باعث سیاسی شدن برقراری دموکراسی شده و خطر اصلی اینجاست که مبحث دموکراسی گرفتار پویایی سیاسی تفرقهآمیز خواهد شد.
استدلال ترقی خواهان
بهطورکلی، احزاب چپ نگرانیهای درستی را مطرح کردهاند اما بیشتر بر جنبههای اقتصادی حمایتی پسا ویروس تأکید داشتهاند. آنها بهجای برقراری سریع حقوق سیاسی لیبرال، به مداخله اقتصادی و بازتوزیع تأکید بیشتری دارند. این امر احتمالاً بازتاب درستی از اولویتهای عاجل امروزی است اما این اولویتهای سیاسی بدین معناست که نیروهای ترقیخواه روایت باز برقراری دموکراسی را به نیروهای مهاجم راست افراطی خواهند باخت. از سوی دیگر، شکاف راست-چپ بهواسطه شکاف دولت-اپوزیسیون و ویژگیهای خاص آن ناپدید خواهد شد.
سیاست جدید دموکراسی
اگرچه اتفاقنظر ناشی از وضع اضطراری کرونا ویروس کاملاً ازهمگسیخته نشده است اما تنشها و اختلافات سیاسی حاد بار دیگر سر برآوردهاند. برخی از این اختلافها به زمانبندی و جزئیات لغو محدودیتها مربوط است، اما برخی دیگر نیز حول احیای حقوق دموکراتیک میچرخد.
احزاب اپوزیسیون، دولتها را به لغو اقدامات اضطراری محدودکننده وادار کردهاند. این امر بیانگر شکاف اپوزیسیون- دولت است که تا حدی از ایدئولوژی سیاسی فراتر رفته اما مؤلفههای شکاف چپ – راست در آن بروز میکند. ظاهراً تصویر ناراحتکننده و پیچیده ناشی از تحولات این است که گروههای راست افراطی پرچمدار برقراری هنجارهای دموکراتیک هستند. این شکاف در هر یک از کشورهای اروپایی تفاوتهای خاص خود را دارد اما به نظر میرسد که خوراک رقابت چپ-راست پسازاین همهگیری است.
این وضعیت در چشمانداز بازگشت آرام به فرایند کامل دموکراتیک در سراسر اروپا ممکن است غیرقابلحل و فصل باشد. موضع فعالان راست افراطی در مورد برقراری دموکراسی بسیار فرصتطلبانه و نسبتاً ظاهری بوده و دارای ناسازگاریهایی است. همین ویژگیها، به برخی جریان اصلی اپوزیسیون محافظهکار نیز تا حدی قابل اطلاق است.
اگر جریان اصلی و بهویژه نیروهای سیاسی ترقیخواه بهسرعت دستبهکار نشده و کنترل روایت دموکراسی را از دست فرصتطلبان غیر لیبرال خارج نکنند، این روندها ممکن است به ضعفی بزرگ تبدیل شود. اگر دولتها نتوانند در برابر حملات مقابله کنند، احتمالاً راه را برای بازگشت پوپولیستها به صحنه سیاسی باز خواهند گذاشت. سیاستمداران دموکراتیک باید در این مورد راهبرد روشنی ترتیب دهند که چگونه باز برقراری دقیق دموکراتیک خود میتواند به جامعه در مدیریت مسئولانه چالشهای بلندمدت کرونا ویروس کمک کند.
0 Comments