أحدث المقالات
ناکامی سیاست «فشار حداکثری» آمریکا علیه ایران
راز زیمت در یادداشتی که وبسایت شورای آتلانتیک آن را منتشر کرد، نوشت: اگرچه رهبران ایران شرایط سخت اقتصادی و اجتماعی شهروندان ایران را نادیده نگرفتهاند، اما درهرصورت محدودیتهای داخلی سیاست ایران را تحت تأثیر قرار داده و مقامات تهران را بر آن داشته است تا افکار عمومی را مدنظر قرار داده و سیاست خود را با واقعیات متغیر تعدیل کنند. حتی زمانی که رهبران ایران مجبور به تصمیمگیریهای راهبردی و تغییر سیاست خویش بودهاند، اقتصاد تنها یکی از عوامل متعدد محسوب شده و لزوماً مهمترین آنها نبوده است.
درمجموع اگرچه تحریمها نقش قابلتوجهی در تصمیم تهران برای امضای توافق هستهای داشته است، اما نمیتوان این تغییر جهت سیاسی را صرفاً با عوامل اقتصادی توجیه کرد. بلکه باید تحولات ایجادشده در فضای سیاسی ایران و دستاوردهای فنی در برنامه هستهای جمهوری اسلامی را نیز مدنظر قرار داد. در حوزه سیاسی، انتخاب حسن روحانی فرصتی برای تغییر در سیاست ایران ایجاد کرد و انتقال مسئولیت مذاکرات هستهای از شورای عالی امنیت ملی به وزیر امور خارجه، محمدجواد ظریف، به مذاکرات شتاب بخشید که درنهایت، دو سال بعد به توافق منجر شد. در حوزه هستهای، ایران تا سال 2012 به پیشرفت چشمگیری دستیافت، بهطوریکه این کشور توانست بخشهایی از برنامه خود را موقتاً تعلیق سازد و همزمان مؤلفههای اساسی، نظیر تداوم تحقیق و توسعه تحت محدودیت خاص را حفظ کند و زیرساختهای هستهای داخلی خود را نگه دارد.
طی دو دهه اخیر، علیرغم محدودیتهای زیاد اقتصادی، ایران اهداف راهبردی خود در خصوص برنامه هستهای، توسعه موشکهای دوربرد و فعالیتهای منطقهای را دنبال کرده است. این کشور حمایت از مقاومت در سوریه را افزایش داده، در مبارزه علیه داعش در عراق مشارکت قابلتوجهی داشته و علیرغم تحریمها و شرایط بد اقتصادی به حمایت از گروه شبهنظامی حزبالله لبنان ادامه داده است.
اولویتهای ایران بازتابی از باور مسئولان ردهبالای ایران است که معتقد هستند توانمندیهای راهبردی ایران بهویژه برنامه هستهای و موشکهای دوربرد این کشور، برای تضمین بقای نظام ضروری است. تصمیم آمریکا به خروج از برجام نیز صرفاً باعث تقویت این باور شده است که آمریکا قابلاعتماد نیست و واشنگتن از برنامه هستهای صرفاً بهعنوان دستاویزی برای تضعیف ایران و پیشبرد هدف دیرینه خود برای تغییر نظام استفاده میکند.
یقیناً رهبری ایران نیز از وخامت شرایط اقتصادی شهروندان ایران آگاه است اما وی معتقد است که راهحل این بحران تنها در «اقتصاد مقاومتی» است. ایشان این ادعا را رد میکنند که مشکلات اقتصادی ایران ناشی از تحریمهای آمریکا بوده و ایران برای رفع این مشکلات باید از دستورات غربیها اطاعت کند. ضمن آنکه ازنظر ایشان، بازگشت کنترل نشده شرکتهای خارجی به بازار ایران ممکن است جامعه ایران را در معرض نفوذ سیاسی و فرهنگی غرب قرار دهد.
درنتیجه، تحولات آتی موجب ناامیدی کسانی خواهد شد که معتقدند تشدید تحریمهای اقتصادی بهتنهایی ایران را به تغییر سیاست خارجی خود وادار خواهد کرد.
0 Comments