الکساندر آکسننوف در یادداشتی که وب‌سایت شورای امور بین‌الملل روسیه آن را منتشر کرد؛ نوشت: تنها موضوعی که عمده مردم با آن موافق هستند، این است که کرونا ویروس جهان را در بحران چندوجهی جهانی فرو برده است. تحولات قبل از کرونا ویروس نیز مزید بر علت تشدید این بحران شده است که عبارت‌اند از؛ کاهش رشد اقتصاد جهان، سقوط قیمت نفت، نابرابری اجتماعی- اقتصادی، افزایش سریع بودجه‌های نظامی، جنگ‌های «لاینحل» طولانی و خطر فزاینده احتمال از دست رفتن کنترل در رقابت ژئوپلیتیکی.

در حال حاضر پیش‌بینی دقیق مسیر تحولات جاری و احتمال بروز نقطه عطفی در این تحولات، دشوار است؛ اما درهرحال، دولتمردی، کاردانی و بینش همه رهبران جهان و همچنین توانایی آن‌ها در رسیدن به صلح عاقلانه، به بوته آزمایش گذاشته خواهد شد. این «آزمایش» به‌ویژه در مورد رهبران کشورهای خاورمیانه صدق می‌کند که کشورشان درگیر جنگ‌های گوناگون بوده و در این برهه تاریخی تحت‌فشار داخلی و خارجی زیادی است.

این آزمون در خاورمیانه باتوجه به جنگ‌های داخلی «دیرینه» در سوریه، لیبی و یمن و جنبش‌های اعتراضی از نوع جدید در الجزایر، لبنان و عراق، نسبت به دیگر بخش‌های جهان اهمیت بیشتری دارد. باوجود درخواست دبیرکل سازمان ملل از روسیه، آمریکا و چند کشور مهم اروپایی و دیگر اعضای جامعه بین‌المللی برای حل چالش‌ها، خصومت‌های مسلحانه در خاورمیانه همچنان افزایش می‌یابد. غلبه بر خشونت‌های سیاسی و مقابله با پیامدهای جنگ نظامی در خاورمیانه در بحبوحه همه‌گیری کرونا ویروس نیازمند دولت‌هایی قدرتمند است.

در تصویر کلی جنگ‌های خاورمیانه در بحبوحه کرونا ویروس، سوریه موردی خاص محسوب می‌شود. جنگ داخلی این کشور پیامدهای عظیمی داشته است. اگر یک راه‌حل مسالمت‌آمیز پیدا شود، حل جنگ سوریه احتمالاً تجربه‌ای برای جامعه جهانی و مدل و الگویی مهم برای حل‌وفصل دیگر جنگ‌ها خواهد بود. اکنون درحالی‌که نظام اسد ظاهراً، به لطف عمدتاً روسیه، موقعیت خود را تحکیم بخشیده است، اسد به مردم سوریه و جامعه جهانی هشدار داده است که در صورت افزایش موارد کرونا ویروس، سوریه با «فاجعه انسانی» مواجه خواهد شد. وی اظهار کرد که سطح پایین فعلی در موارد ابتلا به کرونا ویروس (47 مورد تا آن زمان) به معنای عبور سوریه از این خطر نیست. از زمان ثبت اولین مورد ابتلا به کرونا ویروس در 22 مارس، دولت سوریه تجهیزات داخلی خود را در دو حوزه بسیج کرده است: نخست، جلوگیری از شیوع ویروس در مناطق تحت کنترل خود. دوم، کاهش پیامدهای اجتماعی- اقتصادی این همه‌گیری بر نظام این کشور.

بااین‌حال، در خصوص سوریه، رسانه‌های عرب و رسانه‌های غربی به‌جای ارائه تحلیلی متعادل از شرایط و کمک به یافتن راهی برای خروج از این بحرانی که تهدید همه‌گیری کرونا ویروس نیز بر آن افزوده شده است، به دنبال تحریک احساسات جهانی بوده‌اند. همچنان که این رسانه‌ها گام‌های اقتصادی مثبت اخیر دولت سوریه را نادیده گرفته و تنها از منظر مناقشه بین رئیس‌جمهور و رامی مخلوف (پسردایی بشار اسد و ثروتمندترین تاجر سوریه) نشان می‌دهند که چندان اهمیتی ندارد.

علیرغم بسیاری از موانعی که موجب دودستگی جهان در جنگ سوریه شده است، همکاری در مبارزه با همه‌گیری کرونا ویروس «این دشمن مشترک» در حال شکل‌گیری است، هرچند در سوریه اوضاع بسیار پیچیده است. در کنار سازمان بهداشت جهانی، صلیب سرخ و دیگر سازمان‌های بین‌المللی، کمک‌های واقعی به دولت سوریه تنها توسط روسیه، چین و ایران تأمین‌شده و کمک کمی هم از کشورهای عربی و برخی کشورهای اروپایی ارائه می‌شود.

اگرچه اتحادیه اروپا از درخواست دبیرکل سازمان ملل برای لغو تحریم‌ها علیه چند کشور، ازجمله سوریه، برای تأمین کمک‌های پزشکی و انسان دوستانه لازم، اعلام حمایت کرده است، اما در عمل، کمک اروپا در هاله‌ای از ابهام قرار دارد چراکه کشورهای عضو اتحادیه اروپا اولاً در مورد سوریه هم‌عقیده نیستند و ثانیاً شرکت‌های اروپایی از تحریم‌های ثانویه آمریکا (در مورد ایران) بیمناک هستند. از سوی دیگر، موضع دولت ترامپ در خصوص سوریه، همانند بسیاری از دیگر مسائل سیاست خارجی، (اگر نگوییم منافقانه) کاملاً مبهم است. بسیاری از اظهارت جیمز جفری، نماینده رسمی آمریکا در تعامل سوریه، در ماه‌های اخیر تناقض و سردرگمی صرف بوده است.

واقعیت این است که در بحبوحه تنش‌های اجتماعی و جنگ لاینحل، زیرساخت‌های ویران شده، ذخایر محدود داخلی و کمبود منابع مالی، همه‌گیری کرونا ویروس نیز سوریه را دربرخواهد گرفت. در چنین شرایطی، ما باید در این وضع اضطراری بدانیم که روش‌های برون‌رفت از آن، یا اقدام ساده تأمین نیازهای ضروری مردم، مستلزم پیشبرد صحیح چند حوزه است: بسیج منابع اقتصادی داخلی، فراهم کردن یک محیط امن برای بازگشت پناه‌جویان و ایجاد فضایی مناسب برای آشتی ملی. امر لازم ازلحاظ سیاسی این است که این اقدامات باید مطابق با قطعنامه 2254 شورای امنیت سازمان ملل تحقق یابد.