جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
ارزیابی اروپا از چین؛ شریک، رقیب و حریف
اَندرو اسمال در مطلبی که شورای روابط خارجی اروپا آن را منتشر ساخت، نوشت: همهگیری ویروس کرونا توازن در فرضیهها را برهم زده است. چنین اتفاقی دلبخواهی نیست. سیاستمداران اروپایی در تلاش برای رفع چالشهای اقتصادی و بهداشتی مبتلابه بدون رقابت ژئوپلیتیکی هستند. همکاری عملگرایانه با چین برای دستیابی به تجهیزات پزشکی در صدر دستور کار دوجانبه تعدادی از کشورهای اروپایی قرار دارد، ضمن اینکه نیاز به احیای اقتصادهای آسیبدیده بسیاری از تصمیمات را در ماههای آتی تحت تأثیر قرار خواهد داد.
در بحبوحه بحران همهگیری ویروس کرونا، تلاشهای چین برای بهرهبرداری از آسیبپذیریهای سیاسی و اقتصادی اروپا، اقدام متقابل و مقابله را ضروری ساخته است.
البته بعد از بحران یادشده اروپا تلاشهایی را برای ارزیابی مناسبات فیمابین انجام خواهد داد. یک دهه پیش، نقش کمککننده و مؤثر چین در بحران بدهی دولتی اروپا حسن نیت این کشور را به رهبران اروپا ثابت کرد و از آن زمان تاکنون نفوذ پکن در اروپا افزایش یافته است.
اما بحران همهگیری ویروس کرونا احتمالاً عکس تأثیر بحران مالی 2009 را به دنبال خواهد داشت. بررسیها در اروپا درباره مسائل بلندمدت در ارتباط با چین در فضای بیاعتمادی شدید صورت خواهد گرفت. وابستگی به عرضه کالاهای حیاتی، ازجمله دلایل ارزیابی مجدد مناسبات فیمابین است.
در اوایل بحران همهگیری ویروس کرونا، دیپلماسی ماسک و تجهیزات پزشکی برخی ناظران را به این باور رهنمون ساخت که پکن پیروزیهایی در بخش قدرت نرم در اروپا به دست آورده است. تمجید از چین و برگزاری مراسم استقبال از کمکهای پزشکی این کشور در برخی کشورهای اروپایی همچون صربستان و ایتالیا نمونههایی از تغییر قدرت نرم به نفع چین بهشمار میرود.
سیاستمداران حامی گسترش مناسبات با چین به دنبال استفاده از عرضه کمکهای پزشکی چین برای معتبر ساختن ارتباطات با این کشور بوده و از شرکای اروپایی خود بهواسطه عدم ارسال کمک انتقاد کردهاند.
فقدان همبستگی اروپایی در آغاز همهگیری ویروس کرونا که در قالب بستن مرز میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا و محدودیت در صادرات کالا دیده شد، مشکلات جدی برای کشورهای بسیار آسیبدیده ایجاد کرد.
استفاده چین از تاکتیکهای تفرقهافکنانه در اروپا امر جدیدی نیست. نشست چین با کشورهای مرکزی و شرقی اروپا موسوم به نشست 1+17 و تلاشهای این کشور برای صدور بیانیه این گروه در ارتباط با دریای جنوب چین یا مسائل حقوق بشری نمونههایی از این امر است.
چین از چنددستگی موجود در اروپا بهره برده و بسیاری از کشورهای اروپایی به سمت چین و روسیه کشیده شدهاند. رویکرد روسیه نسبت به اروپا شدیداً خصمانه است. بهعلاوه، مسکو از هرجومرج در اروپا نفع میبرد و شهروندان اروپایی را هدف قرار داده و به دنبال به قدرت رساندن پوپولیستها است. چین متمرکز بر مدیریت تصویر مثبت از خود بوده و در پشتصحنه به دنبال جلب نخبگان سیاسی است.
بسیاری از رهبران اروپایی عمیقاً متأثر از آشفتگی اقتصادی در دهه 2000 بودند و کموکیف مدیریت امور توسط چین از سقوط سرمایهگذاری بانک لمانبرادرز آمریکا در سال 2008 گرفته تا نگرانیهای بازار از بدهیها که در سال 2010 در کشورهای جنوب اروپا آغاز شد، مثبت و سازنده قلمداد شد.
کمک چین به تسهیلات ثبات مالی اروپا و چند بیانیه دلگرمکننده این کشور و نیز خرید اوراق قرضه توسط پکن بهسختی تصویری نجاتدهنده از چین داشت؛ اما این امر وقتی با مشوقهای اقتصادی چین همراه شد، تأثیری ماندگار بر رهبران اروپایی بهجای گذاشت.
شریک، رقیب و حریف
برداشت از چین بهعنوان قدرت تجدیدنظرطلب، اما نه کنشگر مخرب، سیاست اروپایی را تحت تأثیر قرار داده است. در سالهای اخیر اروپا به دلایل مختلف، رویکردش را نسبت به چین سختتر کرده است. ازجمله دلایل سختتر شدن رویکرد اروپا نسبت به چین میتوان به ناامیدی نسبت به اصلاحات اقتصادی در چین، گسترش رویههای سیاسی و اقتصادی این کشور در دیگر مناطق از طریق ابتکار یک کمربند یک راه و شتاب در دستورکار فناورانه – ملیگرایانه پکن در قالب استراتژی «ساخت چین سال 2025» و «برنامههای استاندارد چین سال 2035» اشاره کرد. در این چارچوب، در دو سال اخیر، سیاستگذاران اروپایی برای پایان دادن به باز گذاشتن طولانیمدت و نامتقارن دروازههای کشورهایشان به روی چین گامهایی برداشتهاند.
اروپا همچنین با موازنه جدیدی از فرصتها و تهدیدها در برخورد با چین در نهادهای چندجانبه مواجه است. صرفنظر از درست یا غلط بودن رفتار سازمان بهداشت جهانی، اعتماد به صداقت و استقلال نهادهای چندجانبه آسیبدیده است. این امر استدلال اروپاییها درباره پیامدهای دست کشیدن آمریکا از نهادهای چندجانبه و واگذاری آنها به چین را تقویت میکند. این وضعیت میتواند ناشی از خروج آمریکا از نهادهای بینالمللی یا عدم حصول توافق با متحدان بر سر نامزدهای مناصب مهم و یا بیتوجهی به ائتلافسازی میان اعضای این سازمانها باشد.
درنتیجه باید از این نوع شکست مفتضحانه که سال گذشته در سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد اتفاق افتاد، جلوگیری کرد که در جریان این امر عدم تمایل آمریکا به حمایت از تنها نامزد اروپا برای منصب عالیه در سازمان یادشده موجب شد تا نامزد چین برای منصب مذکور انتخاب شود.
تهدیدهای آمریکا برای عدم پرداخت حقالسهم عضویت در سازمان بهداشت جهانی ضربه جدی به پیکره نهادهای چندجانبه بوده و این نهادها را از درون تهی خواهد ساخت. در چنین شرایطی اروپاییها همچنان خود را متعهد به چندجانبهگرایی در حوزه تجارت و حفظ سازمان تجارت جهانی میدانند.
منافع مهم
قبل از همهگیری ویروس کرونا، اروپا مصمم به تقویت ارتباطات اقتصادیاش با چین بود. این امر به معنای سرمایهگذاری و حضور اقتصادی بیشتر در چین و افزایش تجارت دوجانبه با این کشور بوده است.
ابزارهای جدیدی که سیاستمداران اروپایی از خرید گرفته تا اقدامات ضدتراست بهکار گرفتهاند، تأسفآور قلمداد شد، اما این ابزارها در کوتاهمدت به این معنا است که به پکن نشان دهند که اروپا از تمام توانش برای مقابله استفاده خواهد کرد. برخی پیشبینی کردهاند که چنین اقداماتی توسط اروپا تغییر گستردهای در رویههای اقتصادی چین ایجاد نخواهد کرد. متقاعد ساختن پکن برای بهبود ملموس در دسترسی شرکتهای اروپایی به بازار چین هدف اولیه اروپاییها برای مذاکره است.
0 Comments