وب‌سایت اندیشکده دوستان اروپا در یادداشتی نوشت: اقدامات اتحادیه اروپا برای مقابله با کرونا ویروس تاکنون باعث ایجاد اعتمادبه‌نفس در مورد توانایی اتحادیه اروپا به‌عنوان یک بازیگر دوره بحران نشده است. در میان کشورهای اروپایی، اسپانیا و ایتالیا بیشترین آسیب را از شیوع این بیماری دیده‌اند. نظرسنجی‌های اولیه نشان می‌دهد ایتالیایی‌ها دیگر عضویت در اتحادیه اروپا را مزیت نمی‌دانند. درمجموع افزایش حمایت مردمی از اتحادیه اروپا در طول این بحران کاهش پیداکرده است.

ایده اتحادیه اروپا به‌عنوان ابزاری برای همبستگی، با واقعیت اجرای سیاست‌های اتحادیه دموکراتیک ناسازگار است

از سوی دیگر، تمام هدف اتحادیه اروپا این است که در یک وضعیت بحرانی بتواند موانع و محدودیت‌ها را رفع کند. مدافعان اتحادیه اروپا بدون شک بر این واقعیت تأکید خواهند کرد که بهداشت عمومی، امنیت ملی و سیاست‌های مالی تحت نظارت اتحادیه اروپا نیستند، بلکه بیشتر مسئولیت‌های ملی هستند. آن‌ها همچنین محدودیت‌های نهادینه شده در اتحادیه اروپا و رویه‌های پیچیده تصمیم‌گیری در آن را برجسته خواهند کرد. علاوه بر این، آن‌ها استدلال می‌کنند که بروکسل مقصر نیست، بلکه صرفاً دلیلی برای رهبران ملی است تا ذهن افکار عمومی را از ناکافی بودن منابع در کشورهای خود منحرف کنند.

دقیقاً نکته اینجاست. اتحادیه اروپا هنگام نیاز به تصمیم‌گیری‌های شجاعانه سیاسی، در پشت پرده رویه‌ها و نقش سنتی خود پنهان می‌ماند. گم شدن در باتلاق رویه‌ها، بروکراسی‌ها و مسئولیت‌های نهادی، باعث می‌شود که هدف اصلی در مسیر رسیدگی‌ها کم‌رنگ و بی‌اهمیت بماند. حال‌آنکه بخش اعظم مشروعیت ایده اروپایی در ایدئالیسم مرتبط با پروژه وسیع اروپایی است؛ بنابراین، اتحادیه اروپا فقط یک سری مجموعه قوانین نیست، بلکه وظیفه دارد در مواقع نیاز به اعضای خود کمک کند. از همین رو نیز احتکار تجهیزات پزشکی، امتناع از پذیرش بیماران در خارج از مرزها و یا بستن یک جانبه مرزها ماهیت اتحادیه اروپا را زیر سؤال برده است. وقتی اتحادیه اروپا نتواند یکی از دلایل اصلی وجود خود یعنی گرد هم آوردن کشورهای اروپایی در مواقع بحران با هدف مشترک را محقق سازد؛ دیگر دلیل وجود آن همه نهاد، قوانین و تعهدات چیست؟

البته ایده اتحادیه اروپا به‌عنوان ابزاری برای همبستگی، با واقعیت اجرای سیاست‌های اتحادیه دموکراتیک ناسازگار است. در عمل، تصمیم‌گیری‌ها اغلب پشت درهای بسته و توسط سیاستمداران ملی انجام می‌شود که سیاست‌های داخلی و انتخاباتی خود را در ذهن دارند؛ اما بدون وجود هیچ واحد اجرایی که بتواند مستقیماً مورد اعتماد شهروندان باشد، اروپا همواره در تلاش خواهد بود تا اعتماد رأی‌دهندگان را کسب کند.

لووک ون میدلار در کتاب تحسین‌شده خود Alarums & Excursions اظهار داشته است که طی یک دهه گذشته، شورای اتحادیه اروپا در جلسات ویژه این شورا، مسیر خود را برای کسب مشروعیت بهبود بخشیده است، اما هم‌اکنون که سران دولت‌ها به‌صورت مجازی با یکدیگر ملاقات می‌کنند و سیاستمدارانی مانند آنگلا مرکل در قرنطینه خانگی قرار داده‌اند، چه کسی این نقش را در شرایط بحران کرونا ویروس بر عهده خواهد گرفت؟ چه کسی به‌عنوان نماینده اتحادیه اروپا صحبت می‌کند؟ این معضل اصلی کروناویروس برای اتحادیه اروپا است.

مشکل اروپا این است که درحرکت سریع خود به سمت «اتحادیه سیاسی هر چه بسته‌تر»، توانایی نهادی و پاسخگویی دموکراتیک محقق نشده است. اگرچه اتحادیه اروپا برای رسیدن به ادغام سیاسی و اقتصادی حرکت کرده است اما هنوز برای رسیدن به آن نقطه، ضعیف و تکه تکه است. اتحادیه اروپا به‌عنوان یک بازیگر بحران برخی از وظایف یک دولت را به عهده می‌گیرد، اما در هر صورت وظیفه انجام وظایف یک دولت را ندارد. اختلافات سیاسی و جغرافیایی که در این قاره جریان دارد باعث شده است که مردم نظرات و انتظارات بسیار متفاوتی از اتحادیه اروپا داشته باشند. نتیجه نهایی این است که اتحادیه اروپا تقریباً هیچ‌کس را راضی نمی‌کند، همچنان که این عدم رضایت در رابطه با یورو به اوج خود می‌رسد. نواقص ارز واحد که ناکارآمدی خود را در بحران مالی یونان نشان داد، اکنون با توجه به فشارهای گسترده‌ای که تعطیلی‌های ناشی از شیوع کروناویروس به اقتصاد تحمیل کرده است دوباره به شکل جدیدی ظاهر شده است. جایی که اتحادیه اروپا می‌تواند اعتماد کسب کند به نحوه‌ی عملکرد آن در مقابله با ویروس کرونا مربوط است. اتحادیه اروپا نه‌تنها باید بتواند در مورد یورو موفق و مؤثر عمل کند بلکه باید سیاست‌های اقتصادی درستی را در دیگر مناطق دنیا به کار گیرد. بار دیگر سرنوشت اتحادیه اروپا و یورو به هم گره خورده است. اتحادیه اروپا باید اقدامات بزرگی برای نجات اروپا و یورو انجام دهد.

در حال حاضر کرونا ویروس، بحران رهبری و عدم وجود چشم‌انداز برای آینده اتحادیه ایجاد کرده است. برای اینکه اعتبار اروپا در امان بماند و به خاطر این ویروس اعتبارش از بین نرود، لازم است رهبران سیاسی صادقانه با شهروندان خود گفت‌وگو کرده و شکل‌دهنده افکار عمومی باشند. چراکه رهبران سیاسی باید انتخاب‌های سختی انجام دهند. ژان مونه، یکی از بنیان‌گذاران اتحادیه اروپا گفته است: «بحران بزرگ‌ترین وحدت‌آفرین است». این گزاره در بحران‌های سال‌های گذشته مورد ارزیابی قرار گرفته و در بحران کرونا ویروس نیز مورد آزمایش قرار خواهد گرفت.