جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
تنش و عدم همکاری آمریکا – چین در مقابله با همهگیری ویروس کرونا
ایوان اِی. فیگنبام در مطلبی که بنیاد کارنگی منتشر کرد، نوشت: آمریکا و چین از زمان آغاز و برقراری روابط در سال 1972، درگیر رقابتهای امنیتی و ایدئولوژیکی بودهاند. وقتی که دو کشور در دهه 1990 شروع به مبادله کالا، سرمایه، فناوری و سفرهای مردمی در مقیاس زیاد کردند، برخی از دغدغههای امنیتی و سیاسی را کنار گذاشتند و اجازه دادند نیروی همگرایی اقتصادی به پیش برود.
آمریکا و چین که طی بیست و پنج سال گذشته پیشتاز جهانیشدن اقتصاد جهانی بودهاند، در برقراری و تقویت همکاری و اقدام جمعی برای مقابله با بحران بهداشت جهانی ناشی از همهگیری ویروس کرونا ناکام بودهاند. این دو کشور بجای اقدام جمعی، تا حد امکان به رقابت روی آورده و شیوع ویروس کرونا را از دریچه رقابت ژئوپلیتیکی نگاه میکنند، ضمن اینکه قصد و توان یکدیگر را زیر سوال میبرند.
هماهنگی در میان رقابت
سابقه مناسبات دو کشور نشان میدهد که آمریکا از بسیاری از نگرانیهای خود در باره نظام سیاسی چین در تلاشی برای تضمین همگرایی بیشتر و انزوای کمتر این کشور دست کشیده بود. اما اکنون که چین از حیث اقتصادی بسیار قوی شده است، واشنگتن ناچاراً دست از برخی نگرانیهایش درباره پکن کشیده است.
از سوی دیگر چین بسیار خرسند بود که از دانش و فناوری آمریکا بهره میگیرد. بعلاوه، پکن به شهروندانش اجازه داد برای تحصیل به خارج از کشور، ازجمله به آمریکا سفر کنند.
چین خیلی زود به تقاضای بینالمللی برای رشد اقتصادی و اشتغال بیشتر در بخش تولیدات وابسته شد. این کشور برای خروج از بحران فعلی همچنان باید وابسته به تقاضای بینالمللی باشد. چین علیرغم جاهطلبیهای گسترده و برنامه چنددههای برای جذب و بومی کردن هرچه بیشتر فناوریهای خارجی، مجبور بوده است برای دستیابی به همان فناوریای که امیدوار است بومی سازی کند، مرزهای خود را باز بگذارد.
چین علیرغم برنامه جذب حداکثری فناوری خارجی و بومیسازی آن، همچنان مجبور بود مرزهای کشورش را به روی خارجیان باز بگذارد. پکن به دنبال تبدیل فناوریهای خارجی به فناوری چینی است و فعالیت فزایندهای برای انتقال فناوری، ازجمله بیوتکنولوژی و تجهیزات دارویی و پزشکی انجام داده است. انتقال فناوری به چین، یکی از شروط فعالیت شرکتهای خارجی در چین یا عقد قرارداد است.
با این سابقه، چین و آمریکا در مجموعه مهمی از موضوعات، بهویژه در زمان بحران هماهنگی انجام دادهاند:
- در سالهای 2002 و 2003، کارگزاران بهداشت عمومی چین و آمریکا برای مقابله با شیوع سارس همکاری کردند.
- در سال 2008، در جریان بحران ایمنی غذایی که در چین شروع شد، آمریکا دفاتر غذا و دارو در چین تاسیس کرد.
- در سال 2008، آمریکا و چین برای مقابله با بحران مالی همکاری کردند.
- در سال 2014، آمریکا و چین با دیگر کشورها برای مقابله با ویروس ایبولا همکاری کردند.
اما در بحران فعلی و در جریان پاندمی ویروس کرونا، هیچ همکاری و هماهنگی میان دو کشور وجود ندارد.
ورود به رقابت
تلویزیون دولت چین اعلام داشت که آمریکا خودش منبع انتشار ویروس کرونا و ورود این ویروس به چین بوده است. دیگر رسانههای چینی بهطور ضمنی آمریکا را به استفاده از زنجیره عرضه زیست پزشکی تهدید کردهاند و اینکه آمریکا را به جهنمی از ویروس کرونا تبدیل خواهند کرد.
سفیر چین در آمریکا از این مطالب فاصله گرفت، اما این بیانیهها اثرات تخریبی خود را بجای گذاشت و مانع از شکلگیری هرگونه همکاری با چین در بخش بهداشت عمومی، بهویژه برای مقابله با همهگیری ویروس کرونا شده است. ویلبور راس، وزیر بازرگانی آمریکا پیروزمندانه گفت درگیری چین با همهگیری ویروس کرونا میتواند بازگشت مشاغل در آمریکا را تسریع کند.
دلیل تکرار نشدن مجموعه همکاری و هماهنگی قبلی در سالهای دهه 2010، بین چین و آمریکا برای مقابله با همهگیری ویروس کرونا نتیجه پویاییهای چندگانه است:
- شخصیتها، گرایشات ستیزهگرایانه و الزامات سیاسی داخلی رهبرانی که هم اکنون بر دو کشور حاکم هستند.
- بوروکراسی دو کشور هر چالشی را از لنز رقابت امنیتی نگاه میکند.
- لفاظی ویلبور راس، وزیر بازرگانی آمریکا برای بهرهگیری از وضع دشوار چین در مبارزه با ویروس کرونا.
- تشدید جنگ لفظی بین پکن و واشنگتن بر سر مسئولیتها و تقصیرکار بودن.
- نادیده گرفتن سابقه همکاری مشترک دو کشور برای مقابله با بحرانهای بهداشتی و مالی در سالهای گذشته توسط مقامات طرفین.
نتیجه این عدم هماهنگی بین آمریکا و چین برای مقابله با ویروس کرونا این است که رقابتهای امنیتی به تعاملات طرفین، ازجمله همگرایی اقتصادی، تحقیقات علمی مهم، جلوگیری از عفونتهای بیماریزا و درمان آسیب زده است.
معمای جهانی
تنشهای فعلی سوال دشواری برای بقیه جهان مطرح میسازد که آمریکا و چین دست به چه اقدامی خواهند زد.
واشنگتن برای سازماندهی و پیشبرد واکنش جهانی به بحران بهداشتی و اقتصادی کمکی نکرده است. بحران همهگیری ویروس کرونا از جنگ جهانی دوم تاکنون بیسابقه بوده است. آمریکا و چین نهادهای بینالمللی و ابزارهای بینالمللی مالی و بهداشتی را بسیج نکردهاند. این امر موجب شده تا کشورها به تنهایی برای مقابله با همهگیری ویروس کرونا تلاش کنند.
0 Comments