شورای راهبردی آنلاین – رصد: همانطوری که کشورهای سوسیالیست جهانبینی مشترکی دارند، ویتنام و چین در سطحی از همکاری و مشارکت راهبردی جامع قرار دارند. این سطح از همکاری و مشارکت راهبردی جامع، بالاترین سطح از مناسباتی است که ویتنام با قدرتهای بزرگ دارد.
دِرِک گراسمن در مطلبی که اندیشکده رند آن را منتشر ساخت، نوشت: برای بار دوم در سه سال گذشته، آمریکا در 5 مارس 2020، ناو هواپیمابر تئودور روزولت را به بندر دانانگ ویتنام بهعنوان نمایشی از حسن نیت و تقویت ارتباطات امنیتی بین دو دشمن سابق اعزام کرد.
در بدو ورود ناو هواپیمابر تئودور روزولت به بندر دانانگ، سفیر آمریکا در ویتنام گفت بازدیدهای اینچنینی نهتنها بیانگر تقویت مشارکت آمریکا با ویتنام است، بلکه استمرار تضمین صلح، ثبات و آزادی تجارت در سراسر منطقه است.
اظهارات سفیر آمریکا در ویتنام اشاره به امنیت منطقه هند و اقیانوسیه در سایه قدرت نظامی و اقتصادی فزاینده چین دارد. در بستر کشوری همچون ویتنام، این امر به معنای کمک هانوی برای مقابله با رویکرد تهاجمی فزاینده چین نسبت به ادعاهای سرزمینی در دریای جنوب چین است. اگر از این زاویه به موضوع نگاه کنیم، هدف از برقراری همکاری و مشارکت امنیتی بین هانوی و واشنگتن بازداشتن رویکرد تهاجمی چین در قبال ویتنام در منطقه انحصاری اقتصادی است.
چین بهخوبی نسبت به تحرکات آمریکا – ویتنام آگاه است و بااینحال واکنش پکن به پهلوگیری ناو هواپیمابر تئودور روزولت در بندر دانانگ ویتنام همانند موضع این کشور در قبال پهلوگیری ناو هواپیمابر کارل وینسون در سال 2018 است و به نظر میرسد چین نسبت به اقدام اخیر آمریکا برای اعزام ناو هواپیمابر به بندر ویتنام غافلگیر شد.
البته تحلیلهای چین دراینارتباط و از زمان پهلوگیری ناو هواپیمابر تئودور روزولت در بندر دانانگ ویتنام و ارتباطات امنیتی آمریکا – ویتنام نمایشی از اعتمادبهنفس بوده و هرچقدر این مشارکت قوی باشد هرگز نمیتواند رقیبی برای مشارکت و همکاری چین – ویتنام باشد.
بهعنوانمثال چنگ هانپینگ از دانشگاه نانجینگ در مقالهای در گلوبال تایمز نوشت: «آمریکا و ویتنام از ایدئولوژیهای کاملاً متفاوتی برخوردار هستند و اختلافنظر زیادی در خصوص حقوق بشر، دمکراسی، آزادی مطبوعات و آزادی بیان دارند. این اختلافهای عمیق بهطور ناگهانی و یکشبه با یافتن هدف راهبردی مشترک تغییر نخواهد کرد. مشارکت ویتنام – آمریکا اصلاً شبیه به مشارکت آمریکا با کره جنوبی، ژاپن و حتی فیلیپین نخواهد بود. این مشارکت احتمالاً جدی نخواهد بود.»
لی هایدونگ از دانشگاه روابط خارجی چین در مقاله دیگری در گلوبال تایمز نوشت: «پهلوگیری ناو هواپیمابر تئودور روزولت آمریکا در بندر دانانگ ویتنام سیاست همکاریمحور ویتنام در قبال چین را تغییر نخواهد داد. با توجه به اعتماد سیاسی متقابل، همکاری اقتصادی و همگرایی منطقهای بین چین و ویتنام، طرف ثالث تأثیری بر مناسبات باثبات پکن و هانوی ندارد.»
دولت چین با نوشتهای در مجله ارتش آنلاین چین نسبت به پهلوگیری ناو هواپیمابر تئودور روزولت در بندر دانانگ ویتنام چنین واکنش نشان داد و اعلام داشت: «تشدید ارتباطات نظامی آمریکا – ویتنام یک پدیده معمول بوده، اما مناسبات نظامی نزدیکتر آنگونه که توسط ناو هواپیمابر تئودور روزولت به نمایش در آمد، در سیاست همکاریمحور ویتنام در قبال چین تغییری ایجاد نخواهد کرد.»
بعلاوه، مناسبات و ارتباطات ویتنام و آمریکا در سطح پایینی از مشارکت جامع قرار دارد. ازاینرو، رهبران ویتنام و آمریکا باز هم دیدار خواهند کرد و اگر ویروس کرونا اجازه دهد طرفین قصد دارند مناسبات خود را به سطح مشارکت راهبردی ارتقا دهند. اگر چنین اتفاقی رخ دهد، واشنگتن و هانوی نشان خواهند داد که منافع متقابل بلندمدتی علیه پکن دارند.
ایجد تغییر در اصل ” سه نه” در سیاست دفاعی ویتنام؟
البته ویتنام برای برقراری مشارکت راهبردی با آمریکا باید در محدودیتهای مندرج و مصرح در سیاست دفاعیاش موسوم به «سه نه» تغییر ایجاد کند: نه به اتحاد، نه به پایگاه کشورهای خارجی در خاک خود و نه به همکاری با کشور دیگر علیه کشور ثالث.
به گفته یکی از مذاکرهکنندگان ویتنامی، درج عبارت «سه نه» در سیاست دفاعی ویتنام برای اطمینان دادن به چین است، مبنیبر اینکه ارتباطات ویتنام – آمریکا و ارتباطات هانوی با سایر کشورها بر مناسبات چین – ویتنام اولویت نخواهد یافت.
البته در جدیدترین گزارش دولت ویتنام چنین آمده است: در شرایط و وضعیت خاص، دولت ویتنام برقراری مناسبات نظامی و دفاعی مناسب و ضروری با دیگر کشورها را مورد بررسی قرار خواهد داد.»
این نکته حاکی از آن است که چنانچه فضای امنیت خارجی ویتنام روبه وخامت برود، در آن صورت هانوی این حق را برای خود محفوظ میدارد که در عبارت «سه نه» در سیاست دفاعی خود تغییر ایجاد کند.
0 Comments