جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
چرا بایدن عجله چندانی برای واکنش به کلهشقیهای نتانیاهو ندارد؟ / ۳ پیش فرض نادرست بایدن درباره رایدهندگان یهودی انتخابات آمریکا
برای اسرائیل باید روشن باشد که وقتی حمایت چاک شومر را از دست میدهد، یعنی حمایت کل آمریکا را از دست داده است. با این حساب، همچنان به نظر میرسد که دولت بایدن تا حدودی نسبت به اقدامات اخیر دولت نیانیاهو بی تفاوت است و عجله چندانی برای واکنش نشان دادن به بی توجهی، کله شقی و بی اعتنایی وی نسبت به منافع آمریکا ندارد.
شرطبندی آمریکا در توافق صلح با طالبان
حوریت کامینگا در مطلبی که موسسه امور بینالملل هلند منتشر کرد، نوشت: متعاقب امضای توافق بین آمریکا و طالبان در 29 فوریه 2020، همه صحبت از برقراری صلح در افغانستان میکنند. واقعاً چه اتفاقی رخ داده است؟
یک توافق صلح؟ نه. توافق آمریکا – طالبان اساساً برای خروج نیروهای آمریکا از افغانستان است. اوباما تلاش کرد تا نیروهای آمریکا را به خانه بازگرداند، اما موفق به انجام این کار نشد. اینک ترامپ میخواهد به وعده انتخاباتی خود جامعه عمل بپوشاند و نیروهای آمریکا را به خانه بازگرداند. مابهازای خروج نیروهای آمریکا از افغانستان تضمین طالبان است که افغانستان هرگز بار دیگر محل یا سکویی برای تروریسم بینالمللی نخواهد بود.
توافق بین آمریکا و طالبان چگونه منعقد شد؟ در سپتامبر 2018، ترامپ زلمای خلیلزاد، سفیر سابق آمریکا در افغانستان را به عنوان نماینده ویژه آمریکا در امور افغانستان منصوب کرد تا با طالبان به توافق دست یابد. ماه بعد، مذاکرات وی با طالبان انجام شد.
روند گفتگوهای آمریکا با طالبان برای حصول توافق در 11 دور و طی 17 ماه انجام شد. مذاکرات دوبار به دلیل حملات طالبان در سپتامبر و دسامبر 2019 متوقف شد؛ اما در پایان، آمریکا به دلیل منافع داخلی برای خاتمه دادن به جنگ افغانستان، مذاکرات را ازسرگرفت.
توافق آمریکا – طالبان درباره چیست؟ اگرچه تمامی جزئیات توافق آمریکا – طالبان منتشر نشد، آمریکا بهطور اساسی متعهد به خروج نیروهایش از افغانستان طی 14 ماه است (حدود 12 هزار نیرو). انتظار میرود اولین گروه از نیروهای آمریکا (8600 نفر) طی 135 روز بعد از اعلام توافق در اواسط ژوئیه 2020 خاک افغانستان را ترک کنند.
توافق آمریکا – طالبان همچنین درباره مبادله 5 هزار زندانی این گروه با 1000 سرباز دولت افغانستان و نیز خارج ساختن نام طالبان از فهرست تحریمهای سازمان ملل متحد است.
نکته آخر اینکه، توافق آمریکا – طالبان به عنوان گام اول به سمت مذاکرات موسوم به گفتگوهای صلح بین گروههای مختلف افغانستان است که در نظر است از مارس 2020 آغاز شود.
توافق آمریکا – طالبان گامی به سمت صلح در افغانستان؟ در بهترین حالت، گام بسیار کوچکی محسوب میشود. گفتگوهای صلح بینالافغانی در راه است، اما مشکل این است که طالبان گفتگوهای صلح با دولت فعلی افغانستان را نمیپذیرد. علیرغم نامعلومی و اختلافنظر درباره نتایج انتخابات ریاست جمهوری سپتامبر 2019، دولت فعلی افغانستان همچنان مشروعترین کنشگر دمکراتیک است که جامعه بینالمللی از آن از سال 2001 حمایت کرده است.
آمریکا به جای اینکه دولت افغانستان را در جایگاه اصلی قرار دهد، طالبان را در مذاکرات برجسته ساخت که این امر موقعیت دولت فعلی افغانستان را خیلی ضعیف ساخته است.
آیا این امر پیروزی برای طالبان است؟ به یک معنا پیروزی است، چراکه مشروعیت طالبان به هزینه دولت دمکراتیک افغانستان تقویت شده است. اگرچه زلمای خلیلزاد با اشرف غنی، رئیسجمهور افغانستان مشورت کرده و وی را از جزئیات توافق با طالبان مطلع ساخته است، اما در توافق آمریکا – طالبان، دولت افغانستان بهطور کامل به حاشیه رفته است.
به علاوه، طالبان بهطور کامل از تمامی نقاط ضعف آمریکا در مذاکرات بهره گرفت. نقاط ضعفی همچون: فشار زمان، بیصبری در داخل آمریکا و عجله ترامپ برای حصول بهرههای انتخاباتی. نمونه بارز بهرهگیری طالبان از نقاط ضعف دولت ترامپ این است که آمریکا و دولت افغانستان نتوانستند موافقت طالبان را برای آتشبس قبل از حصول توافق به دست آورند. در عوض تعهد مبهم طالبان به کاهش خشونت را پذیرفتند.
آیا بدیلی وجود داشت؟ هم بله، هم خیر. در فوریه 2018، اشرف غنی، رئیسجمهور افغانستان گفتگوهای بیقیدوشرط صلح با طالبان را در چارچوب روند کابل برای همکاری امنیتی و صلح ارائه کرد. پیشنهاد خیلی خوبی بود، چراکه پیشنهاد مذکور شامل شناسایی طالبان به عنوان طرف سیاسی مشروع و آزادی زندانیان بود.
مشکل این بود که طالبان مذاکره با دولت افغانستان را نپذیرفت و دولت را غیرمشروع قلمداد میکرد. در عوض، آمریکا را مذاکره کننده اصلی پذیرفت. دو هفته قبل از پیشنهاد دولت افغانستان به طالبان در چارچوب روند کابل، گروه یادشده نامه سرگشادهای منتشر ساخت که در این نامه از مردم آمریکا و کنگره خواست برای انجام مذاکره به ترامپ فشار وارد سازند.
تاثیر این نامه مشخص نیست، اما حقیقت این است که آمریکا مذاکرات سری با طالبان در ژوئیه 2018، انجام داد. از این تاریخ به بعد، واشنگتن تمامی توجهات خود را به طالبان معطوف ساخت.
اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان چه اقدامی میتواند در قبال توافق آمریکا – طالبان انجام دهد؟ اشرف غنی در موقعیت ضعیفی قرار دارد. بخشی از این امر ناشی از مذاکرات آمریکا – طالبان و بخشی دیگر ناشی از نتایج انتخابات ریاست جمهوری سپتامبر 2019 است که عبدالله عبدالله خود را پیروز انتخابات میداند. وی حتی شروع به تعیین استانداران در برخی استانهای شمالی کرد.
غنی اهرم فشارهایی دارد، اما طالبان دولت وی را مشروع نمیداند. البته دولت غنی را نمیتوان بهطور کامل از مذاکرات صلح بینالافغانی کنار گذاشت. اولین اهرم فشار در اختیار دولت غنی بلافاصله پس از امضای توافق آمریکا – طالبان ظاهر شد و آن اهرم فشار، امتناع دولت وی برای آزادی 5 هزار زندانی طالبان بود که طالبان آن را پیششرط مذاکرات صلح بینالافغانی میداند.
نکته مثبت چیست؟ البته هرگونه اقدامی برای کاهش خشونت و در نهایت حرکت به سمت آتشبس دائمی باید بهتر از وضع موجود قلمداد شود؛ اما نباید تصور کنیم که مذاکرات صلح بینالافغانی آسان خواهد بود.
گام بعدی چیست؟ در بحبوحه استمرار رقابت بین اشرف غنی و عبدالله عبدالله، اختلاف سیاسی گسترده که فائق آمدن بر آن دشوار است و امتناع طالبان برای مذاکره با دولت افغانستان، جملگی چالش عظیمی برای ورود به مرحله بعد گفتگوهای صلح بینالافغانی و تعیین اینکه چه کسانی دور میز مذاکرات حضور یابند است.
حتی اگر روند صلح آغاز شود، احتمالاً چند روند به موازات هم پیش خواهد رفت. طالبان بهعنوان بازیگر سیاسی مشروع به صحنه سیاسی افغانستان بازگشته است و نواحی قابل توجهی را در تسلط خود دارد. در چنین شرایطی نوعی تقسیم قدرت در قالب کرسیهای تضمینشده در دو پارلمان میتواند راهگشا باشد.
0 Comments