بازاندیشی در نگاه کلاسیک به استراتژی کلان
اندیشکده استراتفور در تحلیلی راهبردی نوشت: دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا طرح سازش اسرائیل – فلسطین را در 28 ژانویه 2020 منتشر کرد و ظاهراً قصد دارد طرفین را راضی نگه دارد، اما این طرح در لفافه همان طرح تشکیل یک دولت است. طرح ترامپ بهشدت طرف اسرائیل را میگیرد و هیچ توجهی به مطالبات فلسطینیها ندارد.
طرح ترامپ برای برقراری صلح نیست، بلکه برای قانونی ساختن وضع موجود است. نکته قابلتوجه در زمانبندی ارائه طرح این است که طرح یادشده بُعد انتخاباتی دارد و برای تقویت موقعیت ترامپ و نتانیاهو رونمایی شده است که هر دو برای انتخاب مجدد با چالشهای سیاسی مواجه هستند. نتانیاهو در 28 ژانویه اعلام داشت که به دنبال الحاق سریع مناطقی است که در چارچوب طرح ترامپ چنین الحاقی پیشبینی شده است.
اگرچه طرح ترامپ در ظاهر بر پایه بنیانهای مشابه مذاکرات قبلی استوار است، اما این طرح مطالبات فلسطینیها درباره بیتالمقدس را نادیده میگیرد. این طرح در ظاهر سرزمین بیشتری به فلسطینیها در مقایسه با آنچه در حال حاضر برخوردار هستند میدهد و امتیازهای اقتصادی در قالب کمکهای بلاعوض ارائه میکند، چنانچه آنها با شرایط طرح موافقت کنند و دست از مقاومت بکشند؛ اما این موارد فقط بر روی کاغذ و به شکل تئوری برای فلسطینیها خوب است.
درواقع وعدههای مطرحشده در طرح ترامپ برای فلسطینیها هیچ شانسی برای موفقیت ندارد و در حقیقت آمریکا در چارچوب این طرح و با تطویل وضع موجود به دنبال سوق دادن فلسطینیها به سمت راهحل تشکیل یک دولت است.
اگرچه بر اساس طرح ترامپ، پیشنهاد معاوضه زمین برای فلسطینیها، خوب به نظر میرسد و در چارچوب این معاوضه زمینهای بیشتری به فلسطینیها ازآنچه در حال حاضر دارند میدهد، اما در این معاوضه فلسطینیها زمینهای زراعی و حاصلخیزی همچون دره رود اردن را باید بدهند و بجای آن صحرا تحویل بگیرند، چراکه طرح یادشده حق الحاق دره رود اردن را به اسرائیل میدهد. نکته مهمتر اینکه در طرح ترامپ هیچ اشارهای به بازگشت آوارگان فلسطینی نشده است.
بهعلاوه، در طرح ترامپ کمک بلاعوض به فلسطینیها در ازای دست کشیدن از مقاومت و موافقت با طرح یادشده مطرح شده است، اما معلوم نیست از جیب چه کسی این کمکها اعطا خواهد شد. شاید ترامپ قصد دارد از جیب کشورهای عربی خلیجفارس چنین امتیازی به فلسطینیها بدهد. لازم به ذکر است همه گروههای فلسطینی از همان آغاز با طرح ترامپ مخالفت کردهاند.
خطرهای فوری و پیامدهای میانمدت
طرح ترامپ واکنش منفی فوری به شکل سیاسی و درگیری از سمت گروههای فلسطینی در کرانه باختری و نوار غزه را به همراه خواهد داشت. البته این امر بستگی به این دارد که اسرائیل چگونه و با چه سرعتی بخشهایی از طرح ترامپ را اجرا نماید. کاخ سفید به اسرائیل فشار وارد میکند که بخشهایی از طرح ترامپ را در چند هفته آتی اجرایی کند.
بدترین حالت از دید رهبران فلسطین که مایلاند الحاق سرزمین توسط اسرائیل پایان یابد این است که طرح ترامپ فقط بهانهای برای اسرائیل جهت پیشبرد الحاق بخشهایی از کرانه باختری خواهد بود. نتانیاهو در 28 ژانویه 2020 اعلام داشت که در هفتههای آتی الحاق دره رود اردن و دیگر شهرکهای کرانه باختری را اجرایی خواهد ساخت.
رهبران فلسطین قصد دارند «الحاق سرزمینی» را به عقب برانند، اما توانایی آنها برای انجام این کار محدود است. البته گروههای فلسطینی در تلاشاند تا حمایت کشورهای عربی و دیگر کشورهای اسلامی را به دست آورند؛ اما هیچیک از کشورهای عربی از مقاومت گروههای فلسطینی در برابر اسرائیل حمایت نمیکنند.
ترامپ با ارائه طرح موسوم به معامله قرن، به دنبال جلب حمایت یهودیهای مقیم آمریکا در انتخابات ریاست جمهوری در نوامبر 2020 است.
پیامدها و تأثیرات بلندمدت
طرح ترامپ بهطور گسترده از سیاستهای نتانیاهو حمایت میکند و این امر بر گفتگوهای سازش بین تشکیلات خودگردان فلسطین و رژیم صهیونیستی در زمینههای مختلف که سالها در جریان است اثر خواهد گذاشت. کفه چنین اثرگذاری به نفع سرزمینهای اشغالی خواهد بود تا مردم فلسطین؛ بهعبارتدیگر، طرح ترامپ از تمامی سیاستهای فعلی نتانیاهو در تمامی زمینهها حمایت میکند. این قبیل قانونگذاری بدین مفهوم است که هرگونه تغییر آتی در ارکان اصلی گفتگوهای سازش در آینده دشوار خواهد بود.
بهعلاوه، ترامپ قصد دارد با پیشبرد طرح خود برای سرزمینهای اشغالی، روند الحاق سرزمینی کرانه باختری و اشغال سرزمین فلسطینیان را مشروعیت ببخشید.
طرح ترامپ برای سرزمینهای اشغالی میتواند مشکلات جدی بین کشورهای عربی و فلسطینیها ایجاد کند که تاکنون فقط از حمایتهای شعاری کشورهای عربی برخوردار بودهاند.
کشورهای عربی خلیجفارس برای مخالفت بیدرنگ با طرح واشنگتن تقلا خواهند کرد. سفرای بحرین، عمان و امارات در واشنگتن در مراسم معرفی طرح ترامپ شرکت داشتند. هیچکدام از کشورهای عربی قصد ندارند آشکارا با مطالبات سرزمینی فلسطینیها مخالفت کنند، اما هیچیک از این کشورها مایل نیستند موقعیت دیپلماتیک و اقتصادی خود را در ارتباط با آمریکا در حمایت از فلسطین از دست بدهند. حتی کشورهایی همچون عربستان سعودی و امارات حرکت چشمگیری در حمایت از فلسطین انجام نخواهند داد.
0 Comments