أحدث المقالات
رویکردهای جدید برای راستیآزمایی فعالیتهای هستهای کره شمالی
وب سایت اندیشکده کارنگی آمریکا در یادداشتی نوشت: در ماه مارس ۲۰۲۱، دولت جو بایدن، رئیس جمهور وقت آمریکا، اعلام کرد قصد دارد یک رویکرد دیپلماسی عملگرایانه را در قبال کره شمالی دنبال کند. در حالی که آمریکا هدف دیرینهاش را در جهت خلع سلاح هستهای شبه جزیره کره حفظ میکند، اذعان میکند که در پی «پیشرفت عملی» در افزایش امنیت آمریکا، نیروهای نظامی خود و متحدانش، از جمله کره جنوبی و ژاپن، در شبه جزیره کره و اطراف آن است. اگر کره شمالی موافقت میکرد که گامهای عملی برای کاهش خطر را دنبال کند، مذاکره کنندگان در حالی که زمینههای جدیدی ایجاد میکردند با چالشهایی مواجه میشدند که یکی از سختترین آنها نیاز به روشهای جدید برای نظارت و بازرسی چگونگی رعایت محدودیتهای مورد توافق بود.
چالشهای بازرسی زرادخانههای کره شمالی
در سالهای اخیر، نیروهای هستهای و موشکی کره شمالی پیشرفتهای کیفی چشمگیری داشتهاند. در سال 2018، کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی، قبل از اینکه به دیپلماسی بینالمللی با کره جنوبی، ایالات متحده، چین و سایرین روی آورد، اعلامیه تولید انبوه “موشک بالستیک و کلاهک هسته ای” را در کره شمالی صادر کرد. پس از آن، ارزیابیهای رسمی توسط انجمن اطلاعاتی ایالات متحده و گروه متخصصان سازمان ملل متحد (بر اساس قطعنامه 1874 شورای امنیت سازمان ملل متحد)، نشان داد که فرمان کیم اجرایی شده و همچنان به قوت خود باقی است. در مانورهای نظامی در اکتبر سال 2020 و ژانویه سال 2021، کیم از قابلیتهای موشکی جدید خود، از جمله موشک بالستیک قاره پیمای جدید که احتمالاً قادر به حمل چند کلاهک است، رونمایی کرد. در عین حال، کیم تأکید کرده است که سلاحهای هستهای سنگ بنای استراتژی دفاعی ملی کره شمالی است. پس از آنکه دامنه سلاحهای هستهای کره شمالی بعد از شکست در مذاکرات بر سر توافق برای محدود کردن نیروهای کره شمالی (از جمله توافقنامه سال ۱۹۹۴ و مذاکرات شش جانبه در اواسط دهه ۲۰۰۰) افزایش یافت، به نظر میرسد برای توافق جامعی که منجر به خلع سلاح کامل و سریع این کشور شود چشم انداز واقع بینانهای نباشد. اگر واشنگتن و پیونگ یانگ مذاکرات دوجانبه مستقیم یا مذاکرات چندجانبه را در مورد خلع سلاح هستهای شبه جزیره کره از سر بگیرند، واقعبینانهترین فرمول پیشرفت شامل محدودیتهای اولیه در بخش هایی از برنامههای مربوط به کره شمالی، از جمله برنامههای هستهای و موشکی آن، قبل از تحرکات طولانی مدت در جهت کاهش و در نهایت حذف آن است.
مذاکرهکنندگان و سیاستمداران تصمیم گیرنده در مذاکره با همتایان کره شمالی، به دنبال به حداکثر رساندن راستی آزمایی هر مرحله از توافق حاصل شده بودند. راستی آزمایی و نظارت نه تنها برای دوام سیاسی توافقهای احتمالی آینده مهم است، بلکه برای ایجاد پیشرفتهای قابل ارزیابی در جهت خلع سلاح هستهای نیز حائز اهمیت است. بر اساس سوابق تاریخی، رویکردهای مرسوم برای راستی آزمایی- بازرسیهای سخت گیرانه در محل و سایر پروتکلهای مشخص- بر ضد پیونگ یانگ است. با وجودی که کره شمالی در بعضی مواقع اجازه بازرسی و دسترسی محدود و موقت در محل را داده بود، اما این امر تنها پس از مذاکرات طولانی و دشوار انجام شد و آخرین بار زمانی این بازرسیها انجام شد که قابلیتهای این کشور بهطور قابل ملاحظهای محدود شده بود. قابل ذکر است که سابقه ی متزلزل همکاری کره شمالی با آژانس بینالمللی انرژی اتمی از زمان اخراج بازرسان آژانس از این کشور در آوریل 2009، هیچ نشانهای از پیشرفت نداشته است. علاوه بر این، با توجه به عدم اعتماد کامل بین ایالات متحده و کره شمالی، سیاستگذاران نمیتوانند انتظار شرایط راستی آزمایی ایده آل برای توافقهای احتمالی کوتاه مدت داشته باشند. با این وجود، آنها باید در نظر داشته باشند که راستی آزمایی به خودی خود یک هدف نیست بلکه ابزاری است برای ارزیابی و اطمینان از رعایت توافقنامههای احتمالی که در عین حال موجب ایجاد اطمینان و پایداری در طول مسیر میشود.
روشهای نوین بازرسی و نظارت بر کره شمالی
برنامه سیاست هستهای بنیاد کارنگی صلح جهانی، در اوایل سال 2021 گروهی از متخصصان بینالمللی را در چندین کارگاه دور هم جمع آوری کرد تا در مورد ابزار و رویکردهای جدید بازرسی و نظارت بر طیف وسیعی از محدودیتهای احتمالی هستهای و موشکی علیه کره شمالی مطالعه کنند.کارشناسان بهطور گسترده موارد احتمالی قابل توضیح در موضوع کره شمالی را بررسی کردند، این موارد شامل بررسی موشکها، ذخایر مواد هستهای و کلاهکها، رویکردهای تدریجی و احتمالی برای اعمال بررسی کلی و پادمانهای هسته ای، تکنیکهای هوش مصنوعی که احتمالا راستی آزماییها و تلاشهای اعتمادسازی را حمایت میکنند، نظارت بر واردات-صادرات، و آموخته هایی از سایر سیستمهای نظارتی، از جمله برنامه جامع اقدام مشترک ۲۰۱۵ با ایران، بود. با توجه به تخصصی بودن این موضوع، اقدامات موجود قابلیت سیاسی توافقنامههای احتمالا خاص یا امتیازاتی را که کره شمالی ممکن است در حین اجرا به دنبال آن باشد ارزیابی نمیکنند. هدف اساسی تسهیل درک سیاست گذاران از طیف وسیعی از رویکردهای بازرسی و نظارت برای ایجاد پیشرفت عملی و افزایشی در خلع سلاح هستهای است.
در حالی که رویکردهای مرسوم بازرسی بدون شک استاندارد مطلوب برای هرگونه توافق احتمالی است، حقایق سیاسی کوتاه مدت مستلزم انعطاف پذیری و انتظارات تعدیلی است. با گذشت زمان، از آنجا که از این رویکردها و ابزار در اجرای توافقنامهها استفاده شده است، ایجاد اعتماد گستردهتر با کره شمالی ممکن است محیط سیاسی مطلوبتری را برای بکارگیری رویکردهای استاندارد بازرسی هموار کند.
0 Comments