جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
اتحاد راهبردی ایران و عراق
جعفر قنادباشی/ کارشناس مسائل خاورمیانه
امضای سندهای جدید همکاری در این سفر، نشاندهنده گوشه هایی از روابط همه جانبه و رو به گسترش ایران و عراق و بیانگر تنها بخشی از مناسبات راهبردی دو کشور همسایه محسوب می شود، ولیکن در همین حال، عزم تهران و بغداد را برای بهره برداری از ظرفیت ها و قابلیت های فوق العاده متقابل جهت تحقق اهداف مشترک و همچنین تأمین بخش بزرگی از نیازهای ضروری دوجانبه نشان می دهد.
ایران و عراق به عنوان دوکشور بزرگ و نفت خیز منطقه، زمینه های بسیار زیادی برای همکاری های راهبردی با یکدیگر دارند؛ به ویژه آنکه علاوه بر انواع اشتراکات فراوان تاریخی، جغرافیایی و فرهنگی به عنوان بستری مناسب جهت ارتقای روابط، وجود ساختارهای سیاسی مردمسالار و متکی به آراء مردم در دو کشور نیز، مسیر همکاری های دوجانبه را در عرصه های اقتصادی، تجاری، سیاسی، فرهنگی هموار کرده و شرایط بسیار مساعدی را برای حرکت به سوی تشکیل بازار مشترک منطقه ای و برپایی نهادها و سازمان های مرتبط با آن، به وجود آورده است. در این خصوص امضای معاهداتی در خصوص حذف تعرفه های گمرکی، رایگان شدن ویزا و از آن مهمتر اتصال خطوط راه آهن دوکشور به یکدیگر، طلیعه های تحقق اهداف راهبردی مشترک در افزایش انواع تبادلات اقتصادی، تجاری و فشرده تر شدن انواع همکاری های مفید فرهنگی را جلوه گر می سازد. این در حالی است که همکاری های راهبردی در عرصه انرژی و انواع آن تنها یکی از اقلام همکاری های فراوان دوکشور است و مشارکت در پروژه های عمرانی، کشاورزی و برخورداری از ظرفیت های متقابل بخش خصوصی دو همسایه برای رونق بخشیدن به روند توسعه اقتصادی و پیوند آن به دیگر اقتصادهای منطقه ای از دیگر زمینه های این نوع همکاری ها با اهداف میان مدت و دراز مدت به حساب می آید.
از این رو، ورود دو کشور به فاز همکاریهای راهبردی کلان که در سفر آقای روحانی مراحلی از آن تحقق پیدا کرد نه تنها امکانپذیر بلکه از جمله ضروریات حیاتی برای دو کشور و تامین کننده بسیاری از اهداف سیاست خارجی و منطقهای ایران و عراق است و معاهدات و اسنادی که در سفر رئیسجمهور کشورمان به عراق به امضا رسید به مثابه، سنگاولیه بنای پایداری است که در میان مدت و درازمدت ثمراتش را متوجه دو ملت خواهد کرد و تنها به برآورده کردن نیازهای کنونی و کوتاه مدت متقابل محدود نمیشود.
روندی که می توان گفت موانع قابل ملاحظه ای در برابر آن قرار ندارد، چراکه طی دو دهه گذشته، وجود پتانسیل های قوی برای همگرایی و همکاری بین دوملت ایران و عراق، بسیاری از موانع ذهنی وعینی موجود در مسیر نزدیکی روابط دوجانبه را از میان برداشته و همزمان موجب شناخت قابلیت ها و ظرفیت های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی متقابل جهت تامین نیازها و مشارکت های عملی در این عرصه ها شده است؛ چرا که عراق به عنوان یکی از ثروتمندترین کشورهای منطقه(سوم از نظر ذخایر نفتی) درآمدهای ارزی لازم برای تامین هزینههای نوسازی و بازسازی زیرساختهای اقتصادی تخریب شده این کشور (در جنگهای مختلف داخلی و خارجی) را به خوبی دارا ست و در مقابل ایران نیز به مرحلهای از تولید و برخورداری از فناوری فنی و مهندسی رسیده است که میتواند اکثر آنچه را که عراق در شرایط کنونی به آن در عرصه های سازندگی نیاز دارد تامین کند. به خصوص که مراودات تجاری و تبادلات اقتصادی ایران و عراق به دلیل همسایگی دو کشور فاقد هزینههای سنگین حمل و نقل و بیمههای مرتبط با آن است.
و اما در عرصههای سیاسی نیز مناسبات راهبردی دو کشور تنها به تبادل و انتقال تجربیات برپایی مردمسالاری دینی در منطقه محدود نمیشود و در اغلب صحنههای تصمیم گیری و اتخاذ مواضع سیاسی به ویژه در رابطه با سرنوشت منطقه و نحوه شکلگیری معادلات سیاسی، دستهبندیها و یارگیریهای منطقهای، تداوم و تعمیم مییابد. امری که درجهان امروز از جمله ضرورت های برقراری ثبات وامنیت منطقه ای است و می تواند بازدارندگی اطمینان بخشی را در مقابل انواع هجمه های مداخله جویانه وسیاست های سلطه طلبانه تحقق بخشد. این درحالی که ایران و عراق، بر انواع تفرقه افکنی های مذهبی، قومی و زبانی و سیاست های استعماری دویست ساله مرتبط با آن، فائق آمده و اینک اتحاد راهبردی را در چشم انداز روابط با یکدیگر جستجو می کنند؛ امری که می توان گفت از جمله دستاوردهای سفر ریاست جمهوری کشورمان به عراق است و همزمان از تثبیت معادلات منطقه ای به نفع کشورهای محور مقاومت و به زیان قدرت های فرامنطقه ای ومتحدین منطقه ای آنان، حکایت دارد.
0 Comments