جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
چالشها و موانع اجرای پروژه خط لوله تاپی در دوران طالبان
دکتر مجتبی نوروزی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به تصمیم افغانستان برای اعزام هیئتی به ترکمنستان برای مذاکره در خصوص موضوعات مربوط به اجرای پروژه خط لوله «تاپی» از جمله قیمت گاز و همچنین درباره شهرک صنعتی طالبان، تصریح کرد: چالشهایی تاکنون اجرای پروژه تاپی را با بنبست مواجه کرده است؛ مسائل مربوط به امنیت سرمایهگذاری در افغانستان و این ابهام که آیا حاکمان این کشور میتوانند امنیت این خط لوله را تضمین کنند، از مهمترین چالشها بوده است.
چالشهای پیش روی اجرای پروژه «تاپی»
وی افزود: گرچه این چالش در پاکستان نیز وجود دارد؛ اما هیچ یک از حاکمان افغانستان تا به امروز نتوانستهاند کشورهای دیگر را قانع کنند که میتوانند تامین امنیت این خط لوله را تامین کنند و نشان دهند این سرمایهگذاری کلان میتواند به نتیجه پایداری منجر شود.
این کارشناس مسائل افغانستان به اختلافات متعدد میان هند و پاکستان اشاره کرد و گفت: پروژه خط لوله «تاپی» زمانی به لحاظ اقتصادی معنادار خواهد شد که بتواند به هند برسد؛ اما بیاعتمادی هند به پاکستان و هراس اسلامآباد از دهلینو به دلیل پیامدهای دسترسی هند به انرژی ارزانتر و قرار گرفتن در مسیر توسعه بیشتر، یکی از چالشهای اصلی این پروژه است که تا به امروز این پروژه را متوقف نگه داشته است. این موضوع کلانی در روابط بینالملل است که مدیریت آن به طور طبیعی خارج از توان طالبان ارزیابی میشود.
نوروزی ادامه داد: با وجود همه شعارهایی که تاکنون در این سالها مطرح شده و به طور مکرر سخن از آغاز عملیاتی شدن آن رفته است، اما هنوز اعتماد لازم میان چهار طرف این پروژه ایجاد نشده و این بیاعتمادی روند سرمایهگذاری را مختل کرده است.
وی درخصوص پیامدهای اجرایی شدن این پروژه خاطرنشان کرد: آنچه تصور میشد میتواند به عنوان کاتالیزور عمل کند تا این پروژه در نهایت اجرایی شود، فشار نیروهای بیرونی بود. این ارزیابی وجود داشت که در دوره حضور آمریکا در افغانستان، به دلیل سیاست و راهبرد کلانی که در منطقه پیگیری میکند، به دنبال حذف جمهوری اسلامی ایران از مسیرهای ترانزیت کالا و انرژی باشد و به اجرایی شدن این پروژه سرعت ببخشد، اما در آن مقطع نیز این پروژه عملیاتی نشد و آمریکا نیز نتوانست آن را تسریع کند.
این کارشناس با یادآوری اینکه هزینه اتمام پروژه خط لوله تاپی حدود ۱۰ میلیارد دلار برآورد شده، افزود: اکنون که قدرتهای بیرونی، نسبت به این موضوع توجهی ندارند، پیشبرد این طرح دشوارتر از گذشته است.
در ادامه، نوروزی با پرداختن به مسائل و چالشهای امنیتی افغانستان، با اشاره به اظهارات مقامات طالبان که عنوان کردهاند به دنبال ایجاد واحد امنیتی ویژه با هدف تامین امنیت پروژه «تاپی» هستند، اضافه کرد: با توجه به توسعه ناامنیهایی که در روزهای اخیر از سوی «داعش» به عنوان رقیب اصلی طالبان در افغانستان رخ داده، به نظر میرسد اعتماد لازم از سوی سایر بازیگران، از جمله ترکمنستان نسبت به عملیاتی شدن این پروژه وجود ندارد.
وی با بیان اینکه افغانستان پیش از این بارها از آغاز ساخت این پروژه سخن گفته، اما همچنان ساخت آن آغاز نشده است، یادآور شد: اساساً پیش از هر چیز، تامین اعتماد لازم نسبت به توان ایجاد امنیت اهمیت دارد و با توجه به اقدامات عملی طرفها، به نظر میرسد سایر بازیگران اصلی برخی ادعاها را باور نکردهاند.
این تحلیلگر مسائل افغانستان به تلاش طالبان برای مشروط کردن اجرای این پروژه به شناسایی سیاسی حکومت آنها اشاره و تاکید کرد: طالبان اکنون در وضعیتی نیست که بتواند برای اجرا شدن این پروژه شرط بگذارد و دست بالا را ندارد تا برای به رسمیت شناختنش شروطی تعیین کند. طالبان بیش از طرفهای دیگر به عواید مالی ناشی از اجرا شدن پروژه «تاپی» نیاز دارد.
پاکستان نگاه مثبتی به «تاپی» ندارد
نوروزی با اشاره به مشکلات زیادی که پاکستان برای تامین امنیت پروژه خط لوله «تاپی» با آن مواجه است، در خصوص امکان همکاری پاکستان و افغانستان برای عملیاتی شدن آن گفت: مسئله در طرف پاکستانی پیچیدگیهای متعددی دارد و پروژه تاپی، در این شرایط توان این را ندارد که بر این مسائل غلبه کند و این کشور را پای کار مستقیم و صادقانه با طالبان بکشاند. عوامل موثر بر تصمیمگیری و جهت گیری برای اجرای خط لوله «تاپی» برای پاکستان نسبت به افغانستان متفاوت است و این پروژه برای پاکستان ارزش چندانی ندارد تا برای آن راهبردهای کلان خود را تغییر دهد.
به گفته این کارشناس مسائل افغانستان، پاکستان نگاه مثبتی به امتداد این پروژه به سوی هند ندارد و به دلیل تهدیداتی که از ناحیه آن احساس میکند، چندان مایل نیست در این زمینه با طالبان همکاری داشته باشد.
نوروزی ادامه داد: پیش از این بانک توسعه آسیایی، تامین مالی پروژه انتقال گاز ترکمنستان از طریق افغانستان به پاکستان و هند را به دلیل به رسمیت نشناختن طالبان متوقف کرده بود. در شرایط فعلی، اجرایی شدن این پروژه حتما به توسعه مشروعیت طالبان در سطح منطقهای و بینالمللی کمک خواهد کرد.
وی افزود: طالبان بیش از هر چیز میخواهند شرایط را به گونهای نشان دهند که احساس شود بازیگران منطقهای به آنها اعتماد دارند و جایگاهشان آنچنان تثبیت شده است که کشورها حاضرند پروژههای کلان را با سرمایهگذاریهای مشترک و درازمدت با آنها اجرایی کنند. در واقع آنها تمایل دارند با بهره گیری از این پروژهها اعتبار خود را توسعه دهند.
0 Comments