جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
احیای روابط عربستان و ترکیه؛ نیاز راهبردی بنسلمان و اردوغان
ترکیه و عربستان مدت زیادی است که در خاورمیانه در تقابل با یکدیگر قرار گرفته بودند. تیرگی روابط ترکیه و عربستان از دوران بهار عربی در سال 2011 شروع شد. سالی که محمد مرسی، رئیس جمهور مصر که مورد حمایت اردوغان بود، از سوی ژنرال السیسی که مورد حمایت ریاض بود، برکنار شد.
عربستان از السیسی رهبر مصر که ترکیه او را به کودتاگری متهم میکرد، حمایت میکرد و در لیبی و حتی در سوریه در مقابل ترکیه قرار گرفت. در سال 2017 و تحریمهایی که از سوی عربستان و مصر و امارات علیه قطر وضع شد، ترکیه به کمک قطر آمد. یک سال بعد و پس از ماجرای جمال خاشقچی که در کنسولگری عربستان در استانبول کشته شد، روابط بهوضعیت انجماد کامل رسید. ماجرای قتل خاشقچی اوج بحران در روابط دو طرف بود.
اگرچه اخیرا بررسی پرونده دعوای اقامه شده علیه عربستان بهخاطر قتل خاشقچی متوقف شد، اما نام بنسلمان با تلاشهای ترکیه بهعنوان یک قاتل در تاریخ ثبت گردید. اما با توجه به اینکه ترکیه دلایل و شواهد دست اول در مورد این جنایت را به عربستان تحویل داد، دیگر هیچ تهدیدی برای محمدبن سلمان باقی نمانده است.
سفر بنسلمان به آنکارا، بخشی از راهبرد ترکیهی آسیب دیده بهلحاظِ اقتصادی محسوب میشود که درصدد جذب سرمایهگذاری سعودیها است. اردوغان به خوبی دریافته است که با دیپلماسی تهاجمی خود به بنبست خواهد رسید و تلاش میکند روابط تیره خود را با امارات، مصر و در همین حال، رژیم صهیونیستی بهبود بخشد.
برای ترکیه که با مسائل جدی نظیر افت بیسابقه ارزش لیر ترک در ماههای اخیر و افزایش نرخ تورم دست و پنجه نرم میکند، سرمایهگذاری عربستان به لحاظ برخورداری از منابع زیرزمینی در بین کشورهای خلیجفارس، میتواند در کوتاه مدت تاثیر مثبت داشته باشد.
انتظار میرود درآمد امسال عربستان از فروش نفت که قیمت آن بهخاطر جنگ اوکراین افزایش یافته است، به بیش از 400 میلیارد دلار برسد. از این رو عربستان بهدنبال فرصتهایی برای افزایش سرمایهگذاریهای خارجی است.
قبل از این سفر، مقامات ترکیه فعالیتهایی در راستای امضای قرارداد و توافقنامهها با ریاض در عرصههای مختلف و در راس آن تجارت و انرژی انجام داده بودند، ولی این فعالیتها ثمربخش نبوده است. یکی از موضوعات اصلی دیدار بنسلمان و اردوغان لغو تحریم عربستان بر صادرات ترکیه بوده است. گفته میشود بهزودی این تحریمها برداشته میشود.
در جریان این سفر توافقات جدیدی در حوزه اقتصادی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و با افزایش سرمایهگذاری در ترکیه موافقت شد. ترکیه دوران سختی را به لحاظ اقتصادی سپری میکند، لذا برای قراردادها و همکاریهای احتمالی اقتصادی اهمیت خاصی قائل است.
ریاض به شرکتهایی که در صندوق دارایی ترکیه قرار دارند، چشم دوخته و برای ورود منابع مالی سعودی به بازار سرمایه ترکیه، نقشه کشیده است. ارزی که احتمالاً بههمراه منابع مالی خواهد آمد میتواند حمایت از اردوغان قبل از انتخابات سرنوشت ساز ژوئن 2023 را تقویت کند.
اردوغان که 20 سال پیش و در وضعیت بد اقتصادی ترکیه بهقدرت رسیده بود میخواهد اثبات کند که حاضر است هر نوع امتیازی بدهد تا صندوقهای کشور را پر کند. دولتی که با ناامیدی بهدنبال صندوقهای مالی خارجی است، امیدواریهایش را به بنسلمان گره زده است. او وقت کمی تا انتخابات دارد تا به رایدهندگانش اطمینان بدهد قدرت خریدشان را حفظ میکنند.
نظرسنجیها نشان میدهد که حزب عدالت و توسعه در شرایط دشواری برای کسب مجدد قدرت قرار دارد. ذخایر بانک مرکزی ترکیه در وضعیت اسف باری قرار دارد. ترکیه به پول نیاز مبرم دارد. از این رو دیدارها در مورد سواپ با عربستان مهم خواهد بود. قرارداد سواپ با بانک مرکزی عربستان، ذخایر بانک مرکزی ترکیه را تقویت میکند، ضریب ریسک را تا حدودی کاهش میدهد و برای دولت اردوغان زمان خواهد خرید.
اگر قرارداد سواپ میان ترکیه و عربستان امضا شود، چانه زنی سعودیها نتیجه خوبی خواهد داشت.
همچنین برای آنکارا پروژه انتقال گاز طبیعی استخراج شده از دریای سیاه به اروپا از طریق جزیره قبرس و امضاء قرارداد خط لوله EastMed میان مصر، یونان، قبرس و رژیم صهیونیستی برای انتقال گاز این رژیم، حائز اهمیت است.
آنکارا بر این باور است که در سایه خطوط لوله موجود میتواند نقش کلیدی در انتقال ذخایر زیرزمینی عراق و حتی رژیم صهیونیستی بازی کند. ریاض میتواند نقش تسهیل کننده برای نزدیکی مصر به ترکیه ایفا نماید.
در دورهای که بازارهای جهانی انرژی در وضعیت شکننده قرار دارند، مهمترین دستور سفر جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا به عربستان در ماه ژوئیه، درخواست افزایش عرضه انرژی از عربستان و کشورهای نفت خیز خلیجفارس خواهد بود تا وابستگی به انرژی روسیه به صفر برسد.
ریاض میخواهد هم به بازیگران جهانی و هم منطقهای یادآوری کند کشوری است که در دوران بحران همه باید با آن همکاری کنند. با کاهش اعتماد به آمریکا، ریاض و سایر کشورهای خلیجفارس برای دوره بعد از کاهش تاثیرگذاری آمریکا آماده میشوند. در این دوره ریاض میخواهد روابط با کشورهای منطقه را گسترش دهد. بنسلمان میخواهد چندین دستاورد از سفر به آنکارا داشته باشد. یکی از اینها تقویت جایگاه خود در مقابل بایدن است. او میخواهد نشان دهد که نه تنها توان جلوگیری از برخی اتفاقات را دارد، بلکه میتواند گامهای جدیدی هم بردارد.
هدف از این سفر آغاز روند عادیسازی کامل است. با این حال، بهنظر میرسد سفر بنسلمان به آنکارا آنگونه که انتظار میرفت، نتیجهبخش نبود. احزاب مخالف اردوغان انتقادهای تندی علیه این سفر داشتند.
تلاشهای اردوغان در حالی است که سیاستهای اردوغان نتوانسته است رضایت افکار عمومی را درپی داشته باشد. نتایج مؤسسه افکار سنجی متروپل نشان میدهد چرخشهای اردوغان در سیاست خارجی با اقبال آنها روبهرو نبوده است. 60 درصد به نزدیکی به عربستان، 48 درصد به روابط با امارات، 67 درصد به بهبود روابط با رژیم صهیونیستی و 56 درصد به روابط با مصر رای منفی دادهاند.
0 Comments