جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
چالشهای پیشبرد مکانیسم راهبردی جدید آمریکا و ترکیه
وب سایت اندیشکده کارنگی آمریکا در یادداشتی نوشت: در حالی که جنگ روسیه و اوکراین ادامه دارد و نیاز به حفظ یک جبهه متحد علیه مسکو افزایش یافته است، ترکیه و آمریکا به دنبال این هستند که روابط طولانی مدت خود را در مسیر بهتری قرار دهند. ایجاد مکانیسم راهبردی جدید آمریکا – ترکیه که در اوایل آوریل 2022 اعلام شد، یک گام آزمایشی رو به جلو است.
این مکانیسم ناشی از تفاهم بین رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه و جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا در جریان دیدار آنها در حاشیه اجلاس گروه 20 در اکتبر 2021 در رم است.
رسانههای ترکی و آمریکایی از مکانیسم راهبردی به عنوان یک طرح چارچوبمند صحبت میکنند که در آن میتوان همه موضوعات را با تاکید بر پیشبرد همکاریهای عملی دوجانبه مورد بحث قرار داد؛ اما سطح جاه طلبیهایی که آنکارا و واشنگتن برای پیشبرد آن تعیین خواهند کرد، هنوز مشخص نیست.
چنانچه آنکارا و واشنگتن تعهد مشترکی نداشته باشند، این مکانیسم در شروع به کار خود از بین خواهد رفت. در حال حاضر، ملاحظات ژئوپلیتیکی بیشترین تاثیر را بر میزان و چگونگی تعهد دو کشور خواهد داشت. جنگ روسیه در اوکراین و شکاف جهانی ناشی از تشدید رقابتهای سیستماتیک بر دیدگاه ترکیه و ایالات متحده نسبت به یکدیگر تأثیر گذاشته است.
برای ترکیه، ایجاد تعادل در روابط با روسیه همواره مورد توجه بوده است. همچنانکه از دیدگاه آنکارا، امنیت، بازدارندگی و رفاه اقتصادی آن با عضویت در ناتو، اتحاد با ایالات متحده و باقی ماندن در جمع لیبرال دموکراسیها تقویت میشود. از سوی دیگر، ایالات متحده با این واقعیت دست و پنجه نرم میکند که ترکیه یک قدرت متوسط ژئوپلیتیکی مهم در خاورمیانه و فراتر از آن است، از همین رو، حفظ ترکیه به عنوان متحد آمریکا، اهمیت زیاد دارد.
روابط ایالات متحده و ترکیه از اوایل دهه 2000 به دلیل اختلافات دو کشور در مورد حمله ایالات متحده به عراق در سال 2003 شروع شد. از آن زمان، روند روابط دوجانبه عمدتاً در مسیر نزولی بوده است. انبوهی از اختلافات، از جمله در موضوعاتی مانند بحران سوریه، کودتای 2016 در ترکیه و جنبش گولن روابط دو طرف را مختل کرده است. همچنانکه تصمیم آنکارا برای خرید سامانه دفاع هوایی اس-400 روسیه و نارضایتی کلی واشنگتن از برچیدن تدریجی حکومت دموکراتیک در ترکیه بر دامنه این اختلافات افزوده است.
نتیجه جانبی رکود در روابط آمریکا و ترکیه، کاهش مبادلات دوجانبه بوده است که به آرامی فرهنگ همکاری بین دو کشور را تحت تأثیر قرار میدهد؛ اما مکانیسم راهبردی میتواند این روند را معکوس کند. برای اینکه این اتفاق بیفتد، واشنگتن و آنکارا باید اهداف روشن و مورد توافق دوجانبه را تعیین و اهداف خود را متنوع کنند تا صرفاً از تلاش برای رسیدگی به دستور کار حل و فصل اختلافات موجود اجتناب کنند.
اوکراین موضوع اصلی بحث آمریکا و ترکیه در این مکانیسم خواهد بود. معماری امنیتی یوروآتلانتیک آینده و نقش روسیه در آن و همکاری دوجانبه ایالات متحده و ترکیه در بازسازی اوکراین جنگ زده دو موضوعی است که باید در دستور کار قرار گیرد. با توجه به اینکه ایالات متحده به دومین تامین کننده گاز ترکیه پس از روسیه تبدیل شده است و تجارت دوجانبه آمریکا و ترکیه در سال گذشته 30 درصد افزایش یافته و به رکوردهای بیسابقهای رسیده است، انرژی و تجارت دو زمینه امیدوارکننده برای همکاری هستند که مکانیسم راهبردی میتواند به تحکیم آنها کمک کند.
جاهطلبیهای بلندپروازانه ترکیه در آفریقا و ردپای رو به رشد آن در این قاره و همچنین تلاشهای مجدد آنکارا برای ترمیم اختلافات با ارمنستان، فرصتهای بیشتری برای همگرایی با ایالات متحده ایجاد میکند. ضمن آنکه علیرغم برخی اختلافات جدی در مورد سوریه، مقامات ترکیه و ایالات متحده باید به بررسی گزینههایی برای تسهیل حل و فصل سیاسی به شکلی که امکان بازگشت داوطلبانه پناهندگان سوری به کشورشان را بدهد، ادامه دهند.
اگر آنکارا و واشنگتن بتوانند در برخی از این زمینهها همکاریها را بهبود بخشند، شراکت آنها از نظر کیفی نیز بهبود مییابد. مکانیسم راهبردی میتواند به گسترش این رابطه و انعطاف پذیری بیشتر کمک کند.
اگر قرار است مکانیسم راهبردی به تعمیق روابط ترکیه و ایالات متحده کمک و همکاریهای عملی را تقویت کند، باید حل و فصل اختلافات دوجانبه در دستور کار قرار گیرد. این در حالی است که بین آنکارا و واشنگتن نه تنها از نظر محتوای سیاسی، بلکه روشهای مذاکرات دیپلماتیک نیز ناهماهنگی وجود دارد.
نخست، در حالی که جنگ روسیه علیه اوکراین بر روابط آنکارا و واشنگتن تاثیر منفی داشته است، هم ترکیه و هم ایالات متحده باید مراقب باشند که میدان اوکراین به صحنه رقابت آنها تبدیل نشود. اگر ترکیه و واشنگتن بخواهند آثار منفی اختلافات خود را حل کنند یا حداقل کاهش دهند، نقطه شروع آنها نمیتواند این باشد که هر یک از طرفین احساس کنند دست برتر را دارند و اکنون میتوانند اراده خود را بر دیگری تحمیل کنند، بلکه هر دو کشور باید درصدد رسیدن به یک هدف مشترک درباره بحران اوکراین باشند.
دوم، اگرچه مکانیسم راهبردی زمینهای برای حل و فصل اختلافات دوجانبه است، اما فرض اینکه این اختلافات به سادگی حل و فصل شوند، اشتباه خواهد بود. در حال حاضر معمای خرید اس-400 و اختلافات در سوریه باید در اولویت مذاکرات دو کشور باشد. در مورد اول، واقعیتهای سیاسی و عملیاتی ناشی از جنگ روسیه در اوکراین باید به بحثها درباره مصلحت افزودن سیستمهای تسلیحاتی روسی به ذخایر تسلیحات دفاعی ترکیه پایان دهد. با این وجود، مکانیسم راهبردی میتواند راه حلهایی برای حل و فصل سریعتر آن ارائه کند.
در همین حال، یافتن راهی درباره سوریه بسیار مهم خواهد بود. تصور ترکیه درباره اینکه ایالات متحده از حزب کارگران کردستان (پکک)، به عنوان یک گروه شبهنظامی جداییطلب که ترکیه را هدف قرار میدهد، حمایت میکند، تاثیر مخربی بر روابط آنکارا و واشنگتن داشته است. اگرچه آمریکا بارها به ترکیه اطمینان داده که حمایت آنها از کردها موقتی و تاکتیکی بوده و صرفاً برای مبارزه با تهدید داعش طراحی شده است، اما امروز فرصت مناسبی است تا ایالات متحده، چگونگی کاهش تعامل خود با عناصر کرد در سوریه را در دستور کار قرار دهد.
0 Comments