آیا مقدمات صلح پایدار در قفقاز فراهم می شود؟
نجیب میقاتی، نخست وزیر لبنان هنگام استقبال از جورجیا ملونی، نخست وزیر ایتالیا در بیروت گاف عجیبی داد و به اشتباه با یک زن دیگر روبوسی کرد. میقاتی که در مقابل پلههای هواپیما ایستاده بود تصور کرد که یکی از زنان دیپلمات ایتالیایی، جورجیا ملونی است و به گرمی از او استقبال کرد، اما لحظاتی بعد به او گفته شد که این زن نخست وزیر ایتالیا نیست.
رویکردی که آمریکا در سالهای اخیر در قبال کشورهایی همچون کوبا، نیکاراگوئه و ونزوئلا در پیش گرفت ادامه و تشدید سیاست تحریم است. سیاستهای ویرانگر آمریکا در قبال این کشورها بهویژه در دوران ریاست جمهوری ترامپ شدت بیشتری گرفت. با پیروزی بایدن در انتخابات، سیاستهای تحریم نه تنها تغییر نکرد بلکه ادامه یافت. تحریمها علیه سه کشور در حالی ادامه یافت که کمیسیون اقتصادی حوزه آمریکای لاتین و کارائیب (سپال -CEPAL) سال گذشته را سال برونرفت منطقه از بحران ناشی از همهگیری و پیامآور توسعه بازسازی اقتصادی اعلام کرده بود، اما این کشورها که با مشکلات عدیده اقتصادی روبهرو بودند از همهگیری ویروس کرونا نیز اثرات زیانبار و خسارات زیادی را متحمل شدهاند.
توافق کوبا و آمریکا در دسامبر 2014 با حضور اوباما و رائول کاسترو با روی کار آمدن ترامپ بهصورت یکجانبه از سوی آمریکا لغو شد. ورود جو بایدن به کاخ سفید، سیاستهای واشنگتن در دوره باراک اوباما در قبال کوبا را احیا نکرد. اگرچه کاهش تنش میان دولتهای دو کشور بخشی از وعدههای انتخاباتی بایدن بود اما او نسبت به انجام وعدههای خود اقدامی انجام نداد و تحریمها همچنان ادامه یافت. در دوران ترامپ 243 مورد تحریم از سوی او به اجرا گذاشته شد و بیش از 50 مورد از آنها در دوران همهگیری کرونا بود. با اعتراضات اخیر کوبا مقامات آمریکا ضمن حمایت از معترضین کوبایی، مدعی شدند در حال بررسی موضوع «کمک به مردم کوبا هستند! کشوری با دولتی شکست خورده که به مردمش ظلم میکند».
در طول سالهای گذشته بهدلیل تحریمهای آمریکا وضعیت اقتصادی کوبا سختتر شد و کرونا نیز موجب پیچیدهتر شدن اوضاع اقتصادی کوبا شد. تحریمهای آمریکا بهبهانه سلب آزادی و حقوق کوباییها از طریق ادامه ارعاب، حبس ناعادلانه و احکام شدید، با اقداماتی برای اعمال محدودیتهای ویزا ادامه یافت.
پس از تحریمهای آمریکا طرح همکاری بین کوبا و چین برای ارتقای مشترک ابتکار کمربند اقتصادی جاده ابریشم و جاده ابریشم دریایی قرن بیست ویکم به امضا رسید. سند مزبور مکانیسم اجرای یادداشت تفاهم امضا شده میان دو دولت (در ماه نوامبر 2018) جهت الحاق کوبا بهطرح راه ابریشم نوین است. طرح همکاری شامل اهدافی برای تقویت و ارتقای همکاریهای دو جانبه در بخشهای اولویتدار برای کوبا مانند توسعه زیرساختها، آموزش، فرهنگ، بهداشت و بیوتکنولوژی، ارتباطات، علم و فناوری و جهانگردی است. روسیه نیز محمولههایی به وزن 24 تن را برای مقابله با بحران بهداشتی (مواد غذایی و پزشکی) و برای مقابله با کووید-19 بههاوانا ارسال کرده است.
پیروزی «دانیل اورتگا» رئیس جمهوری چهار دوره قبل نیکاراگوئه در انتخابات اخیر و کسب 75 درصد آراء، دستاویزی برای حملات و اتهامات واهی از سوی واشنگتن علیه اورتگا شد. او با توجه به در دفاع از حاکمیت نیکاراگوئه و تامین منافع این کشور، موفقیت در حوزه انرژی و مبادلات تجاری و عملکرد مثبت در سکانداری کشورش همچنان از محبوبیت بالایی بین اکثریت رأی دهندگان این کشور برخوردار است.
پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری نیگاراگوئه، جانشین معاون وزیر خارجه آمریکا با تاکید بر حفظ روابط دیپلماتیک این کشور با نیکاراگوئه، اطمینان داد که خدمات ارائه شده توسط سفارت این کشور در ماناگوا تداوم خواهد داشت. اما آمریکا همزمان با مراسم تحلیف اورتگا، نام 110 نفر از مقامات نیکاراگوئه از جمله وزیر دفاع را در فهرست محدودیت روادید آمریکا به لیست تحریم خود اضافه کرد و آنها را «همدستان تضعیف دموکراسی در نیکاراگوئه» خواند. همچنین اتحادیه اروپا و آمریکا نام 12 نفر از مقامات و همچنین فرزندان اورتگا، رئیس شورای عالی انتخابات، پلیس، سازمان مخابرات و پست و شورای عالی انتخابات را در فهرست تحریمهای خود قرار دادند.
نیکاراگوائه در انتهای فهرست کشورهای منطقه (19 کشور) از نظر رشد اقتصادی در سال 2022 قرار دارد. سپال برای نیکاراگوائه 1.8 درصد و ونزوئلا 1 درصد رشد اقتصادی در سال آینده میلادی پیشبینی میکند. اما به گفته مرکز امور صادرات نیکاراگوئه، ارزش صادرات این کشور (بدون در نظر گرفتن مناطق آزاد) در 11 ماهه اول سال 2021 به 3 میلیارد و 291 میلیون دلار رسید که نسبت به دوره مشابه سال گذشته بیش از 20 درصد رشد داشت.
روسیه نیز اخیرا با نیکاراگوئه در حوزههای مختلف از جمله تامین مواد غذایی، کشاورزی، حمل ونقل و بهویژه در حوزه مقابله با کرونا شامل صادرات و ساخت واکسن در نیکاراگوائه همکاری داشت، اما کانادا و انگلیس ضمن حمایت از تحریمهای آمریکا و اتحادیه اروپا، تحریمهایی علیه مقامات نیکاراگوئه اعمال کردند.
تثبیت انتخابات منطقهای ونزوئلا موجب تقویت چاویسم و طرفداران «نیکلاس مادورو» رئیس جمهوری این کشور شد. انتخابات محلی و منطقهای ونزوئلا که در آبان گذشته و با حضور بیش از 300 ناظر بینالمللی برگزار شد با پیروزی حزب متحد سوسیالیست(PSUV) در 20 منطقه از 23 منطقه کشورهمراه بود. بایدن فشارهای آمریکا را بر ونزوئلا حفظ کرد و خرید نفت از شرکت ملی نفت ونزوئلا را ممنوع و خریداران را مشمول جریمه و تحریم کرد. تشدید تحریمها، تلاش برای کودتا و براندازی، تقویت مخالفان داخلی و در اختیار قرار دادن بودجه و امکانات به آنها، از جمله دیگر اقدامات آمریکا علیه ونزوئلا بود.
در شرایطی که بحران اقتصادی ونزوئلا و تحریمهای آمریکا ادامه دارد، رئیسجمهور ونزوئلا، در گزارش سالانه خویش به پارلمان ملی مدعی شد ما گام به گام، در حال پیشرفت واقعی در زمینه اقتصاد هستیم. میزان رشد اقتصادی در سه ماهه سوم سال 2021 از 7.6 درصد فراتر رفت. او دستیابی به این میزان از رشد اقتصادی را دستاوردی شگفتانگیز برای ونزوئلا میداند. پس از گذشت پنج سال از اعمال تحریمها و محاصره اقتصادی و تجاری اعمال شده از سوی آمریکا، ونزوئلا اعتقاد دارد بر شرایط فائق آمده و مصرف خانوارها به میزان 4.9 درصد افزایش یافت. البته گزارشهای منتشره در داخل این کشور از استمرار افزایش نرخ تورم در این کشور حکایت دارد.
واشنگتن با هدف اعمال فشار اقتصادی، تحریمهای مختلفی را علیه کاراکاس به اجرا گذاشت. شواهد نشان میدهد تا زمانی که مادورو انعطافناپذیری داشته باشد و بر موضع خود باقی بماند، بسیار بعید است تحولی در روابط دوجانبه آمریکا و ونزوئلا پدید آید. در حال حاضر روسیه، چین، آمریکا و اتحادیه اروپا چهار بازیگر اصلی در ونزوئلا هستند که در این بین روسیه اخیرا حضور نظامی خود را در این کشور تقویت کرده و قراردادهای متعددی در حوزه نظامی، انرژی و داروسازی بین دو کشور به امضا رسید. ونزوئلا با اتخاذ سیاستهای جدید و توسعه روابط سیاسی و اقتصادی با کشورهای روسیه، چین و ایران تلاش دارد تا کمبودها را رفع کرده و به گشایشهایی در زمینههای مختلف دست یابد.
0 Comments