جدیدترین مطالب
أحدث المقالات
راهبرد تسلیحاتی آمریکا در غرب آسیا
وزارت امورخارجه آمریکا 29 دسامبر 2020 قراردادهای فروش تسلیحاتی به عربستان، کویت و مصر را مورد تایید قرار داد. در ابتدای دسامبر، سناتورهای دمکرات موفق نشده بودند فروش هواپیماهای اف 35 و همچنین پهپادهای مسلح به امارات را مسدود کنند. چند هفته پیش از خروج ترامپ از کاخ سفید، تشکیلات اداری او با فروش تسلیحات به چندین کشورها در منطقه غرب آسیا موافقت کرده بود. حداقل پنج قرارداد فروش تسلیحاتی مورد تایید آژانس امنیتی و همکاریهای دفاعی آمریکا (DSCA) قرار گرفت که شامل بمب و تجهیزات همراه آن به ارزش 236 میلیارد یورو برای عربستان، بالگردهای آپاچی به ارزش 3 میلیارد و 300 میلیون یورو برای کویت، تجهیزات ضد موشکی به ارزش 84 میلیون یورو برای مصر و همچنین تجهیزات هدفگیری هواپیما به ارزش 53 میلیون یورو برای این کشور میشوند.
به ادعای آمریکا، این فروشها «مشارکت در بهبود امنیت کشورهای دوست» است که یک نیروی مهم برای ثبات سیاسی و رشد اقتتصادی منطقه غرب آسیا را تشکیل میدهند. در کنگره آمریکا و جامعه مدنی این کشور، فروش تسلیحات مورد انتقاد قرار گرفت. ویلیام هارتونگ، مدیر برنامه تسلیحات و امنیت در مرکز سیاست بینالملل (CIP) در واشنگتن، گفت: «دسترسی داشتن عربستان به دهها هزار عدد مهمات هدایت شونده و نقطهزنی که تا کنون در اختیار داشته است مانع از کاهش تعداد قربانیان غیر نظامی جنگ یمن نشده است. تاییدیه پنتاگون که بر اساس آن بمبهای نقطه زن، باعث کاهش خسارتهای انسانی میشوند روشی نیست که بر اساس آزمایش صورت گرفته باشد.» همین انتقاد در باره فروش تسلیحاتی به مصر که وارد یک سری اقدامات (به اصطلاح) ضد تروریستی در منطقه «سینا» شده است ولی «خشن و غیر موثر» بودهاند، نیزمطرح است.
در ابتدای دسامبر 2020 با وجود مخالفت ناموفق سناتورهای دمکرات برای جلوگیری از فروش هواپیماهای اف 35 به امارات، ترامپ این قرارداد را در پایان نوامبر نهایی کرد. بر اساس این قرارداد، 50 فروند هواپیمای رادارگریز اف 35 فوقالعاده پیشرفته و 18 فروند پهپاد از نوع MQ- به ارزش 18 میلیارد یورو به امارات فروخته میشوند.
ریاض به دلیل جنگ علیه یمن حدود 70 میلیارد دلار صرف خرید سلاح کرد که این میزان حدود 9 درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور است. از زمان آغاز تجاوز عربستان علیه یمن در سال 2015 این کشور به بزرگترین واردکننده اسلحه در جهان تبدیل شد. آمریکا بزرگترین صادر کننده سلاح به عربستان است به گونهای که از سال 2014 الی 2018 حدود 70 درصد از بازار سلاح عربستان در اختیار آمریکا بوده است. وزارت امورخارجه آمریکا با فروش 3 هزار بمب هوشمند هدایت شونده (PGM) و در قالب توافقنامهای به ارزش 290 میلیارد دلار موافقت کرد. این قرارداد فروش تسلیحاتی شامل سه هزار بمب از نوع GBU-39 (SDB I)، کانتینرهای حامل آن، تجهیزات پشتیبانی، قطعات یدکی و پشتیبانیهای فنی میشود. جو بایدن، رئیس جمهور جدید پیش از انتخابات متعهد شده بود فروش تسلیحات نظامیبه سعودی که از بزرگترین مشتریان آمریکا در غرب آسیا است را به منظور اعمال فشار بر ریاض با هدف پایان دادن به جنگ یمن به عنوان یکی از بدترین بحرانهای بشری در جهان متوقف کند.
این فروشها که از سوی آمریکا بهعنوان یک استراتژی اساسی در برابر ایران معرفی میشوند، از سوی وزارت آمریکا و بعد از عادی سازیهای صورت گرفته در روابط امارات و اسراییل دنبال شدند. اماراتیها از مدتها پیش خواهان خرید این نوع سلاحهای پیشرفته بودند، ولی اسراییل برای داشتن برتری فناوری نظامیبا آن مخالف بود.
بر اساس آمارهای منتشر شده از سوی موسسه تحقیقات صلح استکهلم (SIPRI) در سال 2019، صنایع نظامی آمریکا 61 درصد بزرگترین فروشندگان بزرگ تسلیحات جهانی را در دست داشتند. آمار منتشر شده از سوی این انستیتو نشان میدهد، در مجموع 12 شرکت آمریکایی در بین 25 تولید کننده بزرگ تسلیحات جهان حضور دارند.
طبق اعلام موسسه بینالمللی تحقیقات صلح استکهلم، صادرات اسلحه به غرب آسیا در 5 سال گذشته 87 درصد افزایش داشته و در حال حاضر بیش از یک سوم تجارت جهانی اسلحه را تشکیل میدهد. عربستان در سالهای 2014 تا 2018 در قیاس با هر کشور دیگری در جهان، بیشتر تسلیحات وارد کرده و خرید تسلیحات سعودی در این مدت 192 درصد نسبت به 5 سال پیش از آن افزایش داشته است. آمریکا بهعنوان بزرگترین فروشنده اسلحه در جهان است و بیش از نیمی از صادرات اسلحه آن در سالهای 2014 تا 2018 به غرب آسیا انجام شده و عربستان وارد کننده 22 درصد از صادرات نظامی آمریکا در جهان بوده است.
سیاست خارجی ترامپ در غرب آسیا سه هدف را دنبال کرده است: روابط با همپیمانان سنتی آمریکا از جمله اسرائیل، عربستان و مصر بهتر شود. قرارداد اتمی با ایران لغو شود تا با این کار بتوان سیاست تهران در منطقه را مهار کرد و همزمان یک قرارداد اتمیبهتر با آن منعقد کند و پیشرفتی را در مذاکرات صلح بین اسرائیل و فلسطین بهوجود آورد. روابط آمریکا با سران کشورهای همپیمان این کشور در دوره چهار ساله او بهتر شد، اما این امر، بر منافع آمریکا در درازمدت نتیجه خسارت باری داشت. ترامپ قرارداد اتمیبا ایران را لغو و تحریمهای شدیدی علیه تهران اعمال کرد، ولی در اصل نتیجه این امر درست بر خلاف دو هدف فوقالذکر بود. موضوعی را که باید اعتراف کرد اینکه آنچه دولتهای زیادی در آمریکا موفق به آن نشدند، ترامپ موفق به انجام آن شد، یعنی عادیسازی روابط برخی رژیم های عرب با رژیم صهیونیستی. این امر امروز با امارات، بحرین، سودان و مراکش به واقعیت در آمد.
بسیاری از روسای جمهور در آمریکا در آرزوی عادیسازی روبط بین اعراب و اسرائیل بودهاند ولی ترامپ حاضر به معامله بود و قول فروش سلاح میداد، ولی بعید به نظر میرسد در دوره ریاست جمهوری بایدن چنین چیزی ممکن باشد. احتمالا بایدن هم مانند ترامپ میخواهد به جنگهای پایان ناپذیر پایان بدهد و حضور آمریکا در غرب آسیا را کاهش دهد. عربستان در یمن این درس را گرفته که جنگ را خیلی آسان میتوان آغاز کرد، ولی پایان دادن آن بسیار دشوار است.
جدای از حجم خرید و فروش تسلیحات در غرب آسیا، مسئله دیگری که باید مورد توجه قرار بگیرد موارد سلاحهای متعارف فروخته شده در منطقه است. بیشتر سلاحهای آمریکایی در منطقه در سرکوب شدید و نقض حقوقبشر از جمله در مصر، سرزمینهای فلسطینی و در حملات اسرائیلی، و در سالهای اخیر در بزرگترین فاجعه بشری یعنی حمله ائتلاف تحت رهبری عربستان به یمن استفاده شدهاند. عربستان و امارات برای به دست آوردن نفوذ در یمن سلاحهای ساخت آمریکا را به شبه نظامیان در این کشور داده و برخی از این سلاحها به دست سلفیهای افراطی افتاده است.
روشها و انگیزههای آمریکا در فروش سلاح به غرب آسیا بیشتر در راستای ایجاد کسب و کار برای پیمانکاران دفاعی است تا اقدامی برای ایجاد امنیت در غرب آسیا. سال گذشته ترامپ یک قطعنامه دو حزبی که به حمایت آمریکا از جنگ سعودی در یمن پایان میداد را وتو کرد، کنگره را دور زد و مراحل عادی تصویب توافق 8 میلیارد دلاری تسلیحاتی با عربستان را نادیده گرفت. بسیاری از موارد تجارت اسلحه در غرب آسیا مشکلساز و بیثبات کننده بوده است.
0 Comments