بامداد بیرمق
نیویورک – ایرنا- «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه ایران که در نیویورک به سر می برد، در پایان برنامه های سفر کوتاه خود به نیویورک اعلام کرد: در دیدار با آقای آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل، ایده هایی که می تواند توسط او و در هماهنگی با همه کنشگران اصلی موضوع غزه در دست پیگیری قرار گیرد، بحث و تبادل نظر کردیم.
استیون پایفر در مطلبی که اندیشکده بروکینگز منتشر کرد، نوشت: آینده این معاهده مبهم به نظر میرسد، زیرا کرملین هم تهدید به اقدام متقابل کرده است.
تا همین اواخر، مقامات ارشد اروپایی به طور علنی مطالب اندکی درباره الزام روسیه به اصلاح نقض پیمان یادشده توسط این کشور مطرح کردهاند. آنها این امر را به مسئلهای مهم در دیپلماسی خود نسبت به روسیه تبدیل نکردند. در بحثهای اخیر درباره مرگ بالقوه پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد، یک مقام سابق دولت آمریکا سوال کرد که آیا اصلا اروپاییها به این موضوع اهمیت میدهند؟
مسئله اینجاست که اروپاییها اتفاقا باید به این موضوع اهمیت بدهند. باوجود اینکه پیمان مذکور در قواره جهانی است، اما بر تقویت امنیت اروپا متمرکز است. این پیمان به منع و حذف موشکهای زمینپایه میانبرد (500 تا 5500 کیلومتر) آمریکا و شوروی منجر شد، موشکهایی که در دهه 1980 به تعداد زیاد در اقیانوس اطلس و رشتهکوههای اورال مستقر شده بودند.
توسعه و استقرار سامانه موشکی کروز زمینپایه میانبرد توسط روسیه که به موشک 9M729 مشهور است، اکنون از نظر آمریکا، نقض مواد پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد به شمار میآید. مقامات آمریکایی پنج سال است که این نقض را مطرح میکنند، اما فایدهای ندارد.
در اکتبر سال جاری، ترامپ گفت آمریکا از حق خود برای خروج از پیمان فوقالذکر استفاده خواهد کرد.
بسیاری از پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا توقع داشتند اعلام کند براساس مفاد مندرج در پیمان مذکور آمریکا به مسکو اخطار رسمی داده است که ظرف مدت شش ماه از این معاهده خارج خواهد شد. در یادداشت فاش شده به قلم جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا که طرفدار پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد نیست، آمده است که این اخطار باید تا دسامبر ارسال شود و پنتاگون باید هرچه زودتر در صدد توسعه سامانه موشکی زمینپایه میانبرد آمریکا برآید.
در عوض در اظهار نظری که به نظر منعکس کننده مذاکرات بین ترامپ و صدراعظم آلمان در آرژانتین بود، پمپئو دوره 60 روزهای را اعلام کرد که پس از اتمام آن در صورت عدم بازگشت مسکو به پایبندی به پیمان یادشده، آمریکا تعهدات خود ذیل این پیمان را به حال تعلیق در خواهد آورد. تعلیق تعهدات آمریکا، روسیه را از تعهدات خود برای اجرای معاهده خلاص خواهد کرد. پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد از لحاظ فنی پابرجا خواهد ماند، اما هیچیک از طرفین مفاد آن را رعایت نخواهند کرد.
روسیه هیچ نشانهای از آمادگی برای بررسی نقضهایی که این کشور به آن متهم شده، بروز نداده است. علاوه بر این، درحالیکه علاقه به داشتن موشکهای میانبرد در پنتاگون در حال افزایش است، نه ترامپ و نه بولتون علاقهای به حفظ پیمان نشان نمیدهند،.
این وضعیت برای چشمانداز پیمان بد است. اگر متحدان اروپایی آمریکا که از بیشترین منفعت امنیتی از این پیمان برخوردار هستند، بخواهند آن را حفظ کنند باید سه کار انجام دهند:
اول اینکه رهبران اروپایی باید به طور مستقیم و قویا در این مورد با پوتین، رئیس جمهور روسیه وارد تعامل شوند. او باید از زبان خانم مرکل، مکرون، کونته (نخستوزیر ایتالیا) و دیگر رهبران بشنود که موشک 9M729 مشکلی اساسی برای روابط روسیه با کشورهای اروپایی ایجاد میکند.
تا به امروز انتقاد مستقیم کمتری متوجه پوتین بوده است. اگر رهبران اروپایی میخواهند این توافق را حفظ کنند باید این روند را تغییر دهند.
آنها نباید از پوتین بخواهند اقرار کند که 9M729 تخلف محسوب میشود. در عوض، باید تذکر بدهند که این موشک تهدیدی غیرقابل قبول را متوجه کشورشان میکند و از وی بخواهند تا با حذف این موشک گام مهمی در جهت امنیت اروپا بردارد. او میتواند این امر را بدون اعتراف به اینکه موشک یادشده نقض پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد محسوب میشود و به عنوان اقدامی برای ایجاد اعتماد انجام دهد. آنها همچنین باید این را روشن کنند که اگر پوتین اقدامی نکند این موضوع مسئلهای دشوار در آینده برای وی باقی خواهد ماند.
دوم اینکه، اروپاییها باید نگاه جدی به گامهای نظامی جهت واکنش به موشک 9M729 بیندازند. افزایش فشارهای سیاسی بر کرملین مفید خواهد بود، اما گامهای نظامی فشار بسیار بیشتری، بهویژه بر وزارت دفاع روسیه خواهد بود. روسیه هرگز با پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد موافقت نمیکرد، چنانچه ناتو در دهه 1980 موشک پرشینگ 2 و موشکهای کروز زمینپایه در اروپا مستقر نمیکرد.
آیا متحدان ناتو آماده پشتیبانی از استقرار موشک میانبرد جدید آمریکا در اروپا هستند؟ این امر به طور حتم توجه روسیه را جلب خواهد کرد، اما ممکن است یک پل بیش از اندازه بزرگ باشد. با این وجود متحدان اروپایی میتوانند مذاکرات مفصل و جدی را در مورد گامهای نظامی که ناتو باید برای مقابله با موشک 9M729 روسیه بردارد، شروع کنند. پنتاگون برای تبادل نظر در این زمینه آماده است. با این گفته و اگر دولتها و ارتشهای اروپایی بر اقدامات متقابل نظامی تاکید کنند، این امر تاثیر زیادی بر روسیه خواهد داشت.
سوم اینکه، مقامات اروپایی باید به واشنگتن پیشنهاد دهند که اگر روسیه مسیر خود را تغییر داد و شروع به جدی گرفتن نگرانی غرب در مورد موشک 9M729 کرد، پنتاگون نیز باید راههایی برای رسیدگی به نگرانیهای روسیه مبنی بر اینکه سپر دفاعی موشکی آگیس در رومانی توانمندی حمل موشکهای تهاجمی را دارد، پیدا کند. این امر مشکل حل نشدنی به وجود نمیآورد. آمریکا میتواند این مشکل را به عنوان اقدامی اعتمادساز حل کند.
آیا این اقدامات موفقیتآمیز خواهد بود؟ تاکنون روسیه هیچ آمادگی برای دست کشیدن از سرمایهگذاریهای خود بر روی موشکهای 9M729 نشان نداده است. حفظ پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد مبارزهای دشوار است، اما مبارزهای است که هنوز تمام نشده.
آیا اروپاییها اهمیت قائل میشوند؟ اگر چنین باشد، برلین، پاریس، رم، بوداپست، لاهه و دیگر پایتختهای بزرگ اروپایی باید تصمیم بگیرند که حفظ این پیمان را به اولویتی فوری در روابط خود با مسکو تبدیل کنند. اگر اهمیت قائل نشوند، نتایج آن بسیار روشن است. در اوایل فوریه دولت آمریکا تعهدات خود در قالب پیمان یادشده را تعلیق خواهد کرد و در پی آن روسیه نیز از اجرای تعهدات خود ذیل این پیمان راحت خواهد شد. چنین وضعیتی به معنای مرگ پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد خواهد بود.
0 Comments