داریل کیمبال، کینگستون ریف و شروین طاهران در یادداشتی که اندیشکده کنترل تسلیحات آن را منتشر کرد؛ نوشتند: آمریکا به طور رسمی به دیگر اعضای این پیمان اعلام کرد که اگر روسیه موشک کروز زمینی9M729 با قابلیت هسته ای خود را از میان نبرد، آمریکا در عرض شش ماه از این پیمان خارج خواهد شد. طبق ارزیابی تشکیلات اطلاعاتی آمریکا، این موشک قادر به پرواز فراتر از برد محدود به 500 کیلومتر مقرر در این پیمان است.

این اظهارات، باب تسریع فعالیت ها را به روی آمریکا برای تحقیق و توسعه موشک های ممنوعه در پیمان آی ان اف و به روی روسیه برای استقرار موشک 9M729 و توسعه انواع موشک های جدید ممنوعه بدون محدودیت باز می گذارد. ظاهرا هیچ کدام از طرفین گامی در جهت دیدار رسمی و مذاکره در مورد راه های حل مناقشه پیمان آی ان اف برنمی دارند.

وال استریت ژورنال 31 ژانویه گزارش داد که آژانس های اطلاعاتی آمریکا معتقدند که روسیه در حال حاضر چهار گردان از این موشک های تهاجمی را استقرار کرده است که با احتساب ذخیره ها نزدیک به 100 موشک می باشد. گفته می شود که این موشک ها در مناطقی از روسیه مستقر شده اند که برخی کشورهای عضو ناتو در محدوده برد آن قرار دارند.

گزارش 18 فوریه دیلی بیست (Daily Beast) حاکی از آن است که به باور آژانس های اطلاعاتی آمریکا، موشک   9M729 نسخه ی زمین- پایه ی موشک کروز دریایی کالیبر (Kalibr) روسیه بوده و قابلیت برد آن بالغ بر 2 هزار کیلومتر است.

ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، دوم فوریه دستور آمادگی برای توسعه سامانه های موشکی کروز هوایی و دریایی، نظیر موشک کالیبر، را صادر کرده است تا ظاهرا تا پایان 2019 به موشک زمینی تبدیل شود. همچنین، موشک بالستیک قاره پیمای روسیه نیز که فعلا در حال توسعه است، از قابلیت اصلاح برای پرواز در برد متوسط برخوردار است.

سال گذشته، کنگره [آمریکا] برای تحقیق و توسعه سامانه های تسلیحاتی متعارف، 48 میلیون دلار برای سال مالی 2019 تصویب کرد. نحوه این فعالیت توسعه معلوم نیست. به احتمال زیاد، دولت [آمریکا] در درخواست بودجه سال مالی 2020، که در ماه مارس انجام خواهد شد، بودجه ای اضافی مطالبه خواهد کرد.

آندری تومپسون، معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور کنترل تسلیحات و امنیت بین الملل، 7 فوریه اظهار کرد که این کشور در حال حاضر برنامه ای برای استقرار موشک های ممنوعه در اروپا ندارد، اما اشاره کرد که «گام بعدی توسعه ما با مشورت شرکا و متحدانمان انجام خواهد گرفت».

ینس استولتنبرگ، دبیر کل ناتو، اظهار کرد که «ناتو قصد ندارد سامانه های جدید موشکی زمینی با قابلیت هسته ای در اروپا مستقر کند». وی افزود: «ناتو برای پاسخ از گزینه های مختلف و طیف وسیعی از امکانات برخوردار است و ما مجبور نیستیم از اقدام روسیه تقلید کنیم».

با این حال، در صورت برنامه ریزی آمریکا و ناتو، این اظهارات ناتو و آمریکا احتمال استقرار موشک بالستیک یا کروز میان- برد زمینی غیر- هسته ای در اروپا را رد نمی کند.

ژاسک زاپوتویچ، وزیر امور خارجه لهستان، در کنفرانس امنیت مونیخ در 15 فوریه اظهار کرده است که در خصوص واکنش مشترک به پایان پیمان آی ان اف، لهستان از یافتن یک راه حل مشترک در ناتو حمایت می کند. وی گفت که «ما طرفدار استقرار موشک در خاک خود نیستیم (و قطعا با آن مخالفیم) اما برای حل آن با متحدانمان در ناتو همکاری می کنیم؛ زیرا باید یک واکنش متحد داشته باشیم».

پیمان منع موشک های هسته ای میان- برد

گزینه هایی برای جلوگیری از مسابقه موشکی اروپا؟ تا به حال، در پی پایان احتمالی پیمان آی ان اف، دولت ترامپ هیچ برنامه ای برای مهار استقرار مضاعف موشک کروز زمینی روسیه ارائه نکرده است.

استولتنبرگ، دبیر کل ناتو، مدعی است که وی از گسترش این پیمان به اعضای جدید، نظیر چین، «استقبال» می کند. با این حال، این امر عدم پایبندی روسیه را حل نکرده و هیچ برنامه عملی برای کشیدن چین به پیمان آی ان اف وجود ندارد که چین را به نابودی 95 درصد از ذرادخانه موشکی بالستیک این کشور ملزم سازد.

ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، دوم فوریه ظاهرا در جلسه عمومی با سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه، و سرگئی شویگو، وزیر دفاع، با طرح پیشنهادی گفته است: «ما با این فرض پیش می رویم که روسیه در صورت تولید تسلیحات میان- برد و کوتاه- برد، تا زمانی که آمریکا این نوع تسلیحات را در اروپا و جای دیگر مستقر نکند، روسیه آنها را در مناطق متناظر جهان استقرار نخواهد کرد». به نظر می رسد که طرح پوتین شامل موشک های 9M729 روسیه نمی شود که ظاهرا تا به حال مستقر شده اند.

الریچ کان، کارشناس موسسه پژوهش صلح و سیاست امنیت در دانشگاه هامبورگ و پژوهشگر مهمان بنیاد کارنگی برای صلح بین المللی، در مقاله ای کوتاه که درباشگاه بحث والدبی منتشر شده است، «پنج راه نجات میراث آی ان اف» را توصیف کرده است.

ارائه لایحه در کنگره [آمریکا] برای ممنوعیت موشک های میان- برد هسته ای

دموکرات ها در سنا و مجلس نمایندگان [آمریکا] در واکنش به تهدید دولت ترامپ برای فسخ پیمان آی ان اف، لایحه ای ارائه کرده اند که از تامین بودجه سامانه موشکی ممنوعه در پیمان آی ان اف جلوگیری می کند. «قانون جلوگیری از مسابقه تسلیحاتی 2019» (S. 312 and H.R. 1231) تامین بودجه خرید، تست پرواز، و راه اندازی این سامانه های تسلیحاتی را ممنوع و منوط به ارائه گزارشی حاوی چندین شرایط خاص، ازجمله معرفی یک کشور متحد آمریکا با درخواست رسمی برای میزبانی از این سامانه، از طرف دولت کرده است که البته درخواست یک کشور اروپایی هم مستلزم موافقت کلی ناتو است.

لویس فرنکل نماینده (D-Fla.) متعاقب تصویب لایحه سنا (S.312) درمجلس نمایندگان در بیانیه ای اظهار کرده است که «خروج از پیمان آی ان اف قبل از مشورت با متحدانمان در مورد راهبرد سیاسی فراگیر، تنها به تحریک روسیه برای استقرار بدون محدودیت سامانه های هسته ای مضاعف منجر خواهد شد».

علاوه بر این، تولسی گابارد نماینده (D-Hawaii) به ارائه «قانون 2019 پایبندی به پیمان آی ان اف» (H.R. 1249) پرداخته است که تامین بودجه فعالیت های ناقض پیمان آی ان اف (خرید، آزمایش، راه اندازی) و همچنین تحقیق و توسعه مرتبط با آن را ممنوع می سازد.

[پیمان] استارت نو

نگرانی سنا از روسیه در مورد تبدیل تسلیحات هسته ای- به- غیر هسته ای

اگرچه آمریکا و روسیه محدودیت های اصلی پیمان جدید کاهش تسلیحات راهبردی 2010 (استارت نو) را رعایت کرده اند اما روسیه همچنان اظهار نگرانی می کند که آمریکا با ارائه یک سازوکار، از برخی تسلیحات هسته ای دور- برد خود شانه خالی می کند که موضوع این پیمان بوده و مستقر شده اند.

گزارش 15 ژانویه مایکل گوردون در وال استریت ژورنال حاکی از آن است که در روابط دیپلماتیکی بین مقامات آمریکا و روسیه در موضوع تبدیل [تسلیحات] در پیمان استارت نو، روسیه نگرانی های خود را طی یک گزارش فوق العاده 11 صفحه ای به کمیته روابط خارجی سنای آمریکا ارائه کرده است.

نگرانی های روسیه در مورد پروسه تبدیل آمریکا در مورد تجهیزات پرتاب فوری، بمب افکن های بی-52 و زیردریایی های راهبردی این کشور قابل درک است، اما فصل  IV پروتکل این پیمان به طرفین اجازه می دهد تا پروسه تبدیل خود را انجام دهند. بر اساس این گزارش و طبق منابع آمریکایی که در این رابطه با انجمن کنترل تسلیحات تبادل نظر کرده اند، هر دوطرف روسی و آمریکایی به تبادل ایده هایی پرداخته اند که شالوده های حل این نگرانی ها را در اختیار می گذارد؛ از جمله اینکه یک مقام در کابینه آمریکا اطمینان داده است که این سامانه ها به هسته ای تبدیل نخواهند شد.

با این وجود، با توجه به اینکه تا تاریخ انقضای این پیمان در فوریه 2021، تنها چهار دیدار برنامه ریزی شده در بدنه اجرایی استارت نو (کمسیون شورای دوجانبه) باقی مانده است، هر دو طرف باید بطور حرفه ای و کارآمد با هم همکاری کنند تا اطمینان حاصل شود که این موضوع باعث دشواری تصمیم به تمدید این پیمان نخواهد شد.

طفره رفتن تومپسون، معاون وزیر امور خارجه آمریکا، از پاسخ به پرسش در مورد استارت نو

آندری تومپسون، بالاترین مقام وزارت امور خارجه آمریکا در امور کنترل تسلیحات، در مصاحبه ای رو در رو با نیک شریفین، خبرگزار PBS، از پاسخ به این پرسش طفره رفت که آیا آمریکا از توصیه جان بولتون پیروی خواهد کرد که قبل از پیوستن به دولت از ترامپ خواسته بود تا «پیمان استارت نو را فسخ کند».

تومپسون در پاسخ اظهار کرد: «من قصد ندارم امروز به آن بپردازم. هنوز دو سال دیگر وقت داریم. همچنین، در فرایند بین سازمانی نیز به آن می پردازیم. آنچه برای امنیت و ایمنی مردم آمریکا بهتر است، اساس کار ماست. فضای امنیتی پیچیده شده است. باید دید که در سال 2021 چه پیش می آید».

معاهده آسمان های باز

طرفین در مورد سهم پرواز برای سال 2019 توافق دارند.

به نظر می رسد که اجرای معاهده آسمان های باز (Open Skies Treaty) اکنون بار دیگر به قوت خود باقی است. مناقشه بین گرجستان و روسیه در مورد احتساب سهم پروازهای جاسوسی روسیه بر فراز گرجستان در این پیمان، مانع از توافق در مورد سهم پرواز در سال 2018 شده و باعث توقف پرواز های همه کشورهای عضو شده بود. ظاهرا پس از موافقت کشورهای عضو در دیدار کمسیون شورای معاهده آسمان های باز، تشکیلات اجرایی این معاهده، در 22 اکتبر برای فعال کردن پروازهای نظارتی، پروازهای عادی در سال 2019 از سرگرفته می شود.

معاهده آسمان های باز که از سال 2002 اجرایی شده و دارای 34 عضو می باشد، راه را برای پروازهای نظارتی هوایی بر روی تمام اعضا به منظور جمع آوری اطلاعات باز کرده و به دنبال افزایش اعتماد و شفاف سازی فعالیت های نظامی بویژه در اروپاست. اعضا بطور سالانه سهم پروازهای نظارتی و جاسوسی داشته و باید اطلاعات بدست آمده را در اختیار همه اعضا قرار دهند. به عنوان مثال، این معاهده به کشورهای عضو اجازه می دهد تا 42 پرواز جاسوسی بر فراز روسیه داشته باشند که 16 مورد از این پروازها می تواند توسط آمریکا انجام گیرد.

پس از توافق بر سر سهم [پرواز جاسوسی] برای سال 2019، آمریکا ماه سپتامبر تصمیم گرفت تا به یک هواپیمای روسی مجهز به دوربین دیجیتال پیشرفته الکترونیکی اوپتیکال برای پروازهای موضوع این معاهده مجوز ندهد، اما این تصمیم چند روز بعد عوض شد.

برگه اطلاعات: پیمان آی ان اف در یک نگاه

پیمان 1987آی ان اف همه موشک های آمریکا و شوروی با برد 500 تا 5500 کیلومتر را ممنوع می سازد. نقشه زیر موشک های مستقر شده ی هر کدام از طرفین تا 1 نوامبر 1987، کمی پیش از امضای این پیمان، را نشان می دهد. در نتیجه ی این این پیمان، 2692 موشک آمریکا و شوروی، ازجمله 430 موشک آمریکا و 979 موشک شوروی که مستقر نشده و یا در ذخیره بودند، تا سال 1991  از میان برداشته شد.این پیمان از استقرار برنامه ریزی شده ی 208 موشک کروز زمینی (GLCM) مضاعف آمریکا در هلند، بریتانیا، بلژیک، آلمان و ایتالیا جلوگیری کرد. همچنین، طبق توافق آمریکا و آلمان غربی برای کنترل مشترک تسلیحات، موشک های پرشینگ IA نیز برچیده شدند، هرچند که پیمان آی ان اف به طور رسمی شامل آنها نمی شد.

تقویم

رویدادها و تاریخ های مهم مربوط به خلع سلاح و کنترل تسلیحات آمریکا- روسیه