بازاندیشی در نگاه کلاسیک به استراتژی کلان
استیون پیفر در یادداشتی که وبسایت اندیشکده بروکینگز آن را منتشر کرد؛ نوشت: مذاکرات استارت جدید میان واشنگتن و مسکو در 16 اکتبر متوقف شد. اگرچه پوتین با تمدید یک ساله موافق کرده است، اما آمریکاییها پیشنهاد تمدید 5 ساله را دادهاند. رابرت اوبراین، مشاور امنیت ملی کاخ سفید پیشنهاد رئیسجمهوری روسیه برای تمدید یکساله و بدون پیششرط پیمان استارت-۲ را بیسرانجام توصیف کرده است.
اخیراً اوضاع تغییر کرده است. روسها اعلام کردند با تمدید یکساله استارت جدید موافق بوده و آماده بر عهده گرفتن یک تعهد سیاسی مشترک با آمریکا برای منجمد کردن تعداد کلاهکهای هستهای زرادخانههای خود هستند. روسها اعلام کردند این موضع میتواند بهطور کامل و در صورتی اجرا شود که منجمد کردن تعداد کلاهکهای هستهای با هیچ درخواست اضافی طرف آمریکایی همراه نباشد. سخنگوی وزارت امور خارجه ایالاتمتحده نیز بهسرعت واکنش مثبت نشان داد و گفت: ایالاتمتحده آماده است تا با نمایندگان روسیه بهمنظور بررسی امکان تمدید پیمان کاهش تسلیحات راهبردی تهاجمی (استارت-۳) ملاقات کند.
پیمان استارت جدید نیروهای هستهای استراتژیک ایالاتمتحده و روسیه را به پایینترین سطح از دهه 1960 میرساند. بااینحال، وقتی صحبت از کلاهکهای هستهای میشود برخلاف سامانههای پرتابی، این پیمان فقط کلاهکهای استراتژیک «مستقر» را محدود میکند که همان کلاهکهای موشکهای بالستیک قارهپیما (ICBM) یا موشکهای بالستیک زیردریایی (SLBM) مستقرشده هستند. این پیمان شامل کلاهکهای استراتژیک ذخیره یا همه انواع سلاح هستهای غیراستراتژیک (تاکتیکی) نمیشود.
پیشنهاد روسیه برای تمدید یکساله استارت جدید آنهم بعد از یک سال توقف مذاکرات، به معنای موفقیت دولت ترامپ در ترغیب مسکو به مذاکره درباره معاهدهای است که تمام سلاحهای هستهای ایالاتمتحده و روسیه را محدود میکند. درواقع، معاهدهای که تمام سلاحهای هستهای دو طرف را در برمیگیرد، یک گام منطقی پس از استارت جدید است. (رئیسجمهور اوباما چنین مذاکراتی را در سال 2010 پیشنهاد داده بود).
بااینحال سؤالات زیادی همچنان باقی میماند. بیانیه روسیه نشان میدهد مسکو آماده ارائه یک تعهد سیاسی برای فریز کردن کلاهکهای هستهای برای یک سال است. هنوز مشخص نیست مقامات روسی بعدازاین دوره یکساله آماده مذاکره برای یک امضای پیمان قانونی هستند یا نه.
درگذشته، مقامات روسی درخواستهای مختلفی برای مذاکره درباره چنین پیمانی مطرح کرده بودند. روسها خروج سلاحهای هستهای غیراستراتژیک ایالاتمتحده از اروپا (حدود 150 بمب غیر هدایتشونده هستهای) را بهعنوان پیششرط مذاکرات قرار دادند. آنها همچنین اصرار دارند ایالاتمتحده به نگرانیهای روسیه در مورد سامانههای دفاعی دوربرد هدایتشونده و دفاع موشکی پاسخ دهد.
وقتی صحبت از مذاکره درباره یک معاهده میشود، نهفقط محدود کردن آن، آیا مقامات روس بر این خواستههایشان پافشاری خواهند کرد؟ اگر اینچنین باشد، مذاکرات پیچیده، دشوارتر هم خواهد شد. بهعنوانمثال، دولت ترامپ تأکید کرده است با محدودیتهای دفاع موشکی موافقت نخواهد شد.
راستیآزمایی یک چالش سخت دیگر است. اگرچه استارت جدید روشهایی برای شمارش کلاهکهای استراتژیک در موشکهای بالستیک قارهپیما و زیردریاییهای بالستیک در نظر گرفته است، اما این روشها برای شمارش تمام کلاهکهای هستهای روسیه و آمریکا چندان قابلاعتماد نیستند.
مذاکره درباره راستیآزمایی یک فرایند بسیار سخت و زمانبر بوده و احتمالاً به ایجاد فنآوریهای جدید برای اهداف نظارتی نیاز داشته باشد.
و درنهایت، آمریکاییها اصرار دارند پسازآنکه زرادخانه کلاهکهای هستهای ایالاتمتحده و روسیه منجمد شد، در مذاکرات آتی کنترل تسلیحات، چین هم حضور داشته باشد؛ اما پکن همواره شرکت در پیمان تسلیحات سهجانبه را رد کرده است.
بنابراین، به نظر میرسد مذاکرهکنندگان ایالاتمتحده و روسیه هنوز هم برای رسیدن به توافق نهایی با مشکلاتی مواجه هستند.
صرفنظر از توقف مذاکرات، پیمان استارت جدید ارزش تمدید تا 2026 را دارد. تمدید تا سال 2026 به معنای یک محدودیت پنج ساله دیگر برای نیروهای هستهای استراتژیک روسیه است. ضمن آنکه میتواند برای پنج سال دیگر دسترسی ناظران آمریکا به اطلاعات تسلیحات هستهای و بازرسی زرادخانههای کلاهکهای هستهای را فراهم آورد. تمدید این پیمان، هیچ تأثیری در برنامههای نوسازی تسلیحات استراتژیک ایالاتمتحده نخواهد داشت، زیرا این برنامهها متناسب با محدودیتهای پیمان استارت جدید طراحی شده بودند.
و در آخر اینکه اگر طرفی بخواهد از پیمان کنارهگیری کند، باید سه ماه قبل از انجام این کار، به دیگر طرفها اطلاعرسانی کند. اگر مذاکرات بهخوبی پیش نرود و ترامپ بخواهد از آن خارج شود، ایالاتمتحده تا 20 ژانویه 2021 نمیتواند از آن خارج شود. در 20 ژانویه 2021 اگر بایدن کارش را بهعنوان رئیسجمهور آمریکا شروع کند، او بدون هیچ پیششرطی از استارت جدید حمایت خواهد کرد.
0 Comments