أحدث المقالات
تلاش مشترک آمریکا و ژاپن برای مقابله با چین
دکتر نوذر شفیعی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی ضمن اشاره به نشست وزیران خارجه و بازرگانی ژاپن و آمریکا که با هدف عقب راندن چین و مقابله با پیامدهای ناشی از حمله روسیه به اوکراین در واشنگتن برگزار شد، تصریح کرد: بعد از پایان جنگ سرد برای دورهای کوتاه که برخی معتقدند مقطعی استثنایی در تاریخ بوده، آمریکا قدرت را به صورت تک قطبی به دست گرفت. اکنون همکاری آمریکا و ژاپن با هدف حفظ وضع موجود در سیاست بینالملل است. آنها ضمن تلاش برای مقابله با افزایش قدرت چین و روسیه، تاکید دارند که چین به دنبال اصلاح نظم بینالمللی موجود است و با استفاده از نفوذ اقتصادی تلاش میکند منافع استراتژیک خود را تامین کند.
این تحلیلگر مسائل آسیا به توافق آمریکا و ژاپن برای ایجاد یک «سازمان تحقیق و توسعه جدید» با حضور و مشارکت کشورهای همفکر اشاره کرد و گفت: شرق آسیا تبدیل به مرکز ثقل هر آنچه که در سطح سیاست بینالملل رخ میدهد، شده است و چین، آمریکا، روسیه و ژاپن در آنجا با یکدیگر رقابت میکنند. استراتژی اصلی آمریکا در شرق آسیا، استراتژی ایندو-پاسیفیک است که با اینکه در آمریکا پیشینهای دارد، اما ترامپ آن را به این شکل مطرح کرد و بایدن نیز در حال تداوم آن است.
شفیعی با یادآوری اینکه هدف اصلی استراتژی ایندوپاسیفیک مهار چین است که ابعاد و زوایای مختلفی دارد، ادامه داد: اتحادها و ائتلافهای چندگانه، پیچیده و تو در تو، جوهره اصلی این استراتژی را تشکیل میدهد. اگر در گذشته آمریکا استراتژی «چرخ و دنده» را به عنوان ماهیت اتحادها و ائتلافها در منطقه شرق آسیا دنبال میکرد، اکنون این اتحادها پیچیده، تو در تو و شبکهای شده اند. در این مسیر آمریکا محورهای استراتژیکی از جمله با توکیو، سئول و تایپه شکل داده و در کنار آن اتحادهایی مانند اتحاد تایوان – ژاپن –آمریکا، «آکوس» و «کواد» ایجاد کرده است.
وی با بیان اینکه در تمام معادلات امنیتی در شرق آسیا، ژاپن یکی از پایههای اصلی استراتژیهای آمریکا است، اضافه کرد: پیش از این نخست وزیر ژاپن نیز در دیدارش با بایدن اعلام کرده بود آمریکا حضور در منطقه هند-اقیانوسیه را بدون در نظر گرفتن پیامدهایش افزایش میدهد.
این استاد روابط بینالملل، متصلب شدن قطببندیها در شرق آسیا را از جمله پیامدهای همکاری آمریکا و ژاپن علیه چین و روسیه عنوان کرد و گفت: با اینکه در خصوص تحولات منطقه شرق آسیا چشم اندازهای مختلفی از جمله رفتار براساس «تله توسیدید» و یا نوعی جنگ سرد میان آنها ترسیم میشود؛ اما ممکن است چین و آمریکا به این نتیجه برسند که حتی جنگ سرد برای آنها زیانبار است. در این صورت شاهد سیستم «هماهنگی قدرتهای بزرگ» خواهیم بود.
شفیعی به ابتکاراتی که چین و آمریکا در نظام بینالملل برای مهار یکدیگر در دستور کار قرار دادهاند، اشاره کرد و افزود: از سال 1978 به بعد روابط آمریکا و چین، خصوصا در بعد اقتصادی، بسیار عمیق شده و آنها سالانه حدود 700 میلیارد دلار با یکدیگر تجارت میکنند. از این رقم، حدود 200 میلیارد دلار به نفع آمریکا و 500 میلیارد دلار به نفع چین بوده است و تراز تجاری چین نسبت به آمریکا 300 میلیارد دلار مثبت است، در واقع آمریکا با دست خود توانمندی اقتصادی چین و به تبع، توانمندی نظامی و سیاسی است را افزایش میدهد. به این دلیل بود که ترامپ تلاش کرد بدون درنظر گرفتن رژیمهای اقتصادی بینالمللی، مانند سازمان تجارت جهانی تحریم های یک جانبهای را علیه چین اعمال کند که با پاسخ متقابل چین مواجه شد.
وی با بیان اینکه آمریکا تلاش میکند خلاء ناشی از حذف چین را به واسطه افزایش همکاریها با ژاپن جبران کند، خاطرنشان کرد: در سطح کلان بینالمللی، ژاپن پایه بسیار قوی برای پرکردن خلاء تجاری آمریکا با چین دیده شده و پایهای قوی برای پرکردن خلاءهای استراتژیکی است که در سطح جهان اتفاق میافتد، مانند چالشهایی که در نتیجه جنگ اوکراین برای امنیت غذایی اتفاق افتاده است.
شفیعی به اظهارات وزیر تجارت ژاپن مبنی بر اینکه توکیو به سرعت در زمینه تحقیقات نیمههادی نسل بعدی اقدام خواهد کرد اشاره کرد و گفت: اصلیترین کالاهای صادراتی چین براساس ارزش آنها در سال 2020 عمدتا مربوط به کالاهایی است که ریشه در فناوری دارند، مانند گوشی موبایل، کامپیوتر، مدارهای الکتریکی، دیودهای برق خورشیدی، نیمههادیها و قطعات و لوازم جانبی خودرو. ضمن اینکه در این موارد، آمریکا اصلی ترین مشتری کالاهای چینی است.
این تحلیلگر مسائل آسیا اضافه کرد: بعد از آن نیز به ترتیب هنگ کنگ، ژاپن، ویتنام، کره جنوبی، آلمان، هلند، انگلستان، هند، تایوان، سنگاپور و مالزی اصلی ترین خریداران کالاهای چینی پس از آمریکا بوده اند. بنابراین به نظر میرسد ژاپن و آمریکا تلاش دارند آغازگر تغییراتی در این شرایط باشند تا ضمن ارائه فناوریهای نوین، چرخه کاملی از تولید و مصرف را شکل دهند و با استراتژی رشد صادرات چین مقابله کنند.
وی با اشاره به تشدید تنشها میان چین و آمریکا بر سر تایوان گفت: اکنون آمریکا تلاش دارد با همکاری ژاپن، بازار تولید تراشه را تنظیم کند. تایوان یکی از تولیدکنندگان پیشرو در زمینه تراشههای کامپیوتری است. با توجه به اهمیت این تراشهها در اقتصاد دیجیتال، تراشهها به عنوان بخشی از مذاکرات پیمان ایندوپسیفیک در نظر گرفته شدهاند. آمریکا در این زمینه به دنبال مذاکره مستقیم با تایوان است و ذیل مذاکرات برای دستیابی به فناوری پیشرفته و تامین نیمه هادی ها، سیاستهای خود را نیز پیش میبرد. موضوعی که انتقاد چین را به دنبال داشته است.
این استاد دانشگاه با یادآوری اینکه آمریکا در تلاش است در سازمان تجارت جهانی اصلاحاتی صورت دهد که انجام آن به ضرر چین است و ژاپن میتواند در پیشبرد این اصلاحات به ژاپن کمک کند، افزود: چین در سال گذشته میلادی شریک اول تجاری بسیاری از کشورهای منطقه اقیانوس هند و آرام از جمله برخی متحدان آمریکا مانند استرالیا و کره جنوبی بوده است. در این راستا، سیاست بینالمللی آمریکا در آسیا مبتنی بر ادغام بیشتر اقتصادهای هند و اقیانوس آرام، تنظیم چارچوبها و قوانین، به ویژه در عرصههای نوین مانند اقتصاد دیجیتال و تلاش برای اطمینان از وجود زنجیرههای تامین ایمن و انعطاف پذیر است.
0 Comments