دونالد ترامپ شخصاً این نکته را بیان کرده است. در ماه آوریل او با شی جین پینگ، رئیس جمهور چین، در اقامتگاهش در فلوریدا در مار لاگو ملاقات کرد. در زمان استقبال از وی، ترامپ به مهمانش اعلام کرد که به تازگی چندین موشک کروز را به پایگاه سوریه پرتاب کرده است تا دمشق را به علت استفاده از سلاح های شیمیایی تنبیه کند. شی جین پینگ سکوت کرد. سوریه نخستین دغدغه وی نیست. برعکس اگر دونالد ترامپ تهدیداتش بر ضد کره شمالی را با حمله «شدید و خشمگینانه» عملی کند، چینی ها احساس می کنند به طور مستقیم درگیر می شوند.
همان گونه که یک کارشناس آمریکایی مسایل آسیا می گوید، در بحران کنونی، چین «هم کلید و هم قفل است». چین بهترین یا تنها متحد کره شمالی است. چین نفت و مواد غذایی کره شمالی را تأمین می کند. ٩٠ درصد تجارت کره شمالی از طریق همسایه بزرگش انجام می شود و صادرات چینی ها به کره شمالی تا ١٧ درصد در سال افزایش یافته است. مرز رودخانه یالو محل عبور و همه خرید و فروش های قانونی و غیرقانونی است. بدون حمایت چین رژیم کیم جونگ سقوط خواهد کرد. این فروپاشی به نفع چینی ها نیست چرا که آنها از دو فاجعه می ترسند: موج مهاجرت ٢۵ میلیون نفر از کره شمالی و ورود سربازان آمریکایی مستقر در کره جنوبی به مرزهای آنها. بدین ترتیب آنها نمی توانند پیونگ یانگ را رها کنند.
اما پکن همزمان از گسترش یک قدرت جدید هسته ای در مرز خود با رژیم و خاندان حاکم غیرقابل کنترل و غیرقابل پیش بینی کیم جونگ، نوه بنیانگذار جمهوری خلق کره شمالی، کیم ایل سونگ، نگران است. افزایش تنش بین دیکتاتور کره شمالی و رئیس جمهور آمریکا هدف چین را برهم می زند تا خود را به عنوان قدرت بزرگ منطقه ای و سپس جهانی نشان دهد که قادر باشد قانون خود را تحمیل کند اما نگران است مسئول به نظر برسد.
قدرت چین باید به اندازه کافی همسایگانش را تحت تأثیر قرار دهد تا آنها با خواسته پکن مخالفت نکنند اما خواسته چین نباید بسیار تهدید کننده به نظر برسد و باعث شود تا آنها آمریکا پناه ببرند. در کنفرانس اخیر آسه آن (اتحادیه کشورهای آسیای جنوب شرقی) در مانیل (فیلیپین) کشورهای منطقه به جز ویتنام، رقیب سنتی چین، از دیدگاه پکن حمایت کردند. چینی ها راهبرد خود را در دریای چین جنوبی اجرا کردند و جزایر را به پایگاه های نظامی تبدیل کردند و در واقع در جزایر حاکمیت مورد مناقشه را ایجاد کردند.
چالش برای آمریکایی ها
از زمان بیل کلینتون روسای جمهور پی در پی خواستند تا اولویت راهبردی را به منطقه اقیانوس آرام بدهند، آنچه که باراک اوباما «محور برای آسیا» نامید. دونالد ترامپ می خواهد این سیاست را نقض کند. یکی از نخستین اقدامات وی قطع مذاکرات درباره پیمان تجارت آزاد با کشورهای اقیانوس آرام بود که توسط سلف وی تدوین شده بود. تحریکات کیم جونگ اون وی را مجبور کرد تا به سوی آسیا بازگردد اما در موضع دفاعی که او را بیش از پیش وابسته به پکن ساخت.
رئیس جمهور آمریکا گزینه های زیادی در اختیار ندارد، اگر بخواهد از تبدیل شدن کره شمالی به قدرت هسته ای که قادر باشد به آمریکا حمله کند، جلوگیری کند. گزینه های نظامی خطر به آتش کشیدن شدن حداقل منطقه را در بر دارد که همه مشاورانش – اکثراً ژنرال هستند – همچنین رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه، از راه حل دیپلماتیک طرفداری می کنند. این راه حل از طریق چین انجام می شود. چین به تنهایی قادر است فشار کافی را بر پیونگ یانگ وارد کند تا بازگشت کره شمالی را بر سر میز مذاکره به دست آورد. این راه حل بدون غرامت نخواهد بود.
چین به آخرین قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد برای افزایش تحریم ها بر ضد رژیم کیم جونگ اون که از سوی واشنگتن تهیه شده بود، رأی داد. او متعهد شده است که این تحریم ها را اجرا کند، موردی که هیچ گاه در گذشته نبوده است. بدون این که چانه زنی رسمی وجود داشته باشد، در ازای آن چین توانست که دونالد ترامپ را وادار کند تهدیداتش مبنی بر افزایش حقوق گمرکی بر آلومینییم و فولادی را که چین از آمریکا وارد می کند و راه اندازی تحقیقاتی درباره اقدامات احتمالی آزادسازی از سوی بانک های چینی را مسکوت بگذارد.
چین نمی خواهد دومین قدرت باشد
شی جین پینگ می خواهد که کشورش دوباره به آنچه که در اوایل قرن نوزدهم بود، یعنی نخستین قدرت جهان، تبدیل شود. اکنون دومین قدرت جهان بودن آنها را راضی نمی کند. و برای گسترش نفوذ چین می تواند پیشنهادات بالاتری را بدهد. علاوه بر اقتصاد و تجارت اختلافات دیگری با آمریکایی ها وجود دارد که می تواند امتیاز به دست آورد: برای مثال تایوان و دریای چین جنوبی.
این راهبرد افزایش قدرت آرام و دائمی مستلزم آن است که تنش ها به جنگ نیانجامد. روزنامه چینی گلوبال تایمز اعلام کرد که اگر کره شمالی موشکی را به آمریکا پرتاب کند، چین بی طرف باقی می ماند، کره شمالی تهدید کرده است جزیره گوام را که پایگاه دریایی مهم آن در آن واقع شده آماج حمله موشکی خود قرار خواهد داد. این روزنامه انگلیسی زبان که به طور کلی دیدگاه های ملی گرایانه ترین جناح حزب کمونیست چین را منعکس می کند، ادامه داد اگر آمریکا و کره جنوبی بخواهند به کره شمالی حمله کنند، به گونه ای از حمله آنها جلوگیری خواهد کرد. پکن و پیونگ یانگ با پیمان دفاع دوجانبه متحد شده اند.
بنا بر این چین به راه حل مذاکره برای حل بحران علاقه مند است. چین «توقف دوگانه» را پیشنهاد می کند، از یک سو برنامه هسته ای کره شمالی  و از سوی دیگر استقرار سیستم ضدموشکی آمریکا و رزمایش های مشترک آمریکا و کره جنوبی که به طور سنتی در ماه اوت برگزار می شوند. در مرحله نخست بعید است که این پیشنهاد مورد توافق قرار گیرد. کره شمالی به اندازه کافی پیشرفته در نظر گرفته نمی شود و آمریکایی ها نمی خواهند اقدامی انجام دهند که نشانه ضعف آنها تعبیر شود.
سوزان رایس، مشاور سابق امنیت ملی باراک اوباما، در مقاله ای که در نیویورک تایمز منتشر شد، اذعان کرد احتمالاً آمریکا باید با کره شمالی دارای جنگ افزار هسته ای، مذاکره کند: «تاریخ نشان می دهد اگر لازم باشد ما می توانیم سلاح های هسته ای کره شمالی را تحمل کنیم» همان گونه که ما به وجود زرادخانه هسته ای عظیم اتحاد جماهیر شوروی تن در دادیم. او همین سیاست «مهار» انجام شده در طول نیم قرن در قبال اتحاد جماهیر شوروی را پیشنهاد می کند. چنین سیاستی که هدف آن محدود یا کنترل کردن توان نظامی کیم جونگ اون است، با تضمین این که فن آوری خود را به کشورهای دیگر یا سازمان های غیردولتی انتقال ندهد، فقط با حمایت چین می تواند موفق شود. به درستی که چین «کلید» مشکل را در اختیار دارد. دونالد ترامپ باید به جای توهین کردن با اثرات فاجعه بار آن تمام تلاش خود را به کار ببرد. اگر به لاف و گزاف بپردازد، اعتبار آمریکا را به خطر می اندازد. اگر تهدیدات خود را عملی کند، خطر واکنش های زنجیره ای غیرقابل کنترل وجود دارد.

 منبع: اداره کل رسانه های خارجی وزارت فرهنگ و ارشاداسلامی