دولت آمریکا، آژانس بین المللی انرژی اتمی را تشویق می کند تا تحقیقات بیشتری را درباره تاسیسات ایران انجام دهد.
به گفته مقامات آژانس بین المللی انرژی اتمی و کارشناسان، دولت آمریکا تلاش می کند تا آژانس را به اعمال فشار به ایران برای پایبندی به تعهدات خود در قبال توافق هسته ای، ترغیب کند و همزمان در جستجوی راهی است که بتواند خود را از این توافق کنار بکشد.
دیپلمات های آمریکا در دیدارهای مستقیم با نمایندگان آژانس، این نهاد بین المللی را برای انجام بازرسی از تاسیسات هسته ای ایران که در برنامه جامع اقدام مشترک ( برجام) بازرسی از آن ها قید نشده است، تحت فشار قرار داده اند .
چنین به نظر می رسد که ترامپ در پی یافتن راهی برای کنار کشیدن آمریکا از توافق هسته ای است اما آژانس همچنان بر این نکته تاکید می کند که ایران به این توافق پایبند است و همین مساله باعث می شود که دولت آمریکا به راحتی نتواند این توافق را دور بیاندازد.
نیکی هیلی، نماینده آمریکا در سازمان ملل متحد در پی دیدار و گفتگو با یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی به خبرنگاران گفت ما آژانس را تشویق می کنیم که تحقیقات بیشتری در ایران به عمل آورد.
وی گفت من به آژانس اعتماد کامل دارم اما این سازمان با کشوری سروکار دارد که سابقه روشنی در دروغگویی و داشتن برنامه پنهان هسته ای دارد.
نیکی هیلی در مصاحبه ٢۵ اوت خود گفت ما از آژانس می خواهیم تا از همه امکانات و اختیارات خود برای جستجوی هر گوشه و کناری، استفاده کند.
آژانس بین المللی انرژی اتمی در واکنش به درخواست های آمریکا ضمن تاکید بر بی طرفی خود با انجام بازرسی های بیشتر مخالفت کرد.
یک مقام آژانس در گتفگو با خبرنگاران در باره رویکردی که آمریکا در پیش گرفته است گفت ما صرفاً برای اینکه پیامی سیاسی ارسال کنیم، از مراکزی همچون پارچین بازرسی نخواهیم کرد. وی گفت اگر آن ها مصمم هستند که توافق را از بین ببرند این کار را خواهند کرد ولی ما نمی خواهیم که چنین بهانه ای به دست آن بدهیم.
دالیا داسه کایه، مدیر اندیشکده رند که مرکزی برای مطالعات سیاسی درباره خاورمیانه است و یک کارشناس مسایل مربوط به توافق هسته ای می گویند ، متوسل شدن آمریکا به آژانس نشان می دهد که ترامپ می خواهد توافق هسته ای را کاملا فسخ کند.
داسه کایه در مصاحبه با المانیتور گفت چنین به نظر می رسد که شخص ترامپ می خواهد راهی برای کنار کشیدن واشنگتن از توافق هسته ای پیدا کند اما آژانس بر ادامه پاینبدی ایران بر مفاد این توافق تاکید می کند و همین امر باعث شده که دولت آمریکا نتواند به سادگی این توافق را بی ارزش و بی اعتبار اعلام کند.
به گفته مقامات پیشین آمریکا و کارشناسان، کاخ سفید افزون بر وارد آوردن فشار بر آژانس، مقامات اطلاعاتی آمریکا را نیز تحت فشار قرار داده است تا برای نشان دادن عدم پایبندی ایران به توافق هسته ای، دلایل موجه پیدا کنند. ترامپ تا کنون بارها گفته است که می خواهد بر به توافق هسته ای با ایران خط بطلان بکشد و در مصاحبه با شبکه تلویزیونی فاکس نیوز، این توافق را بدترین توافقی توصیف کرد که تا کنون دیده است.
وی روز ٢۵ ژوئیه در مصاحبه با روزنامه وال استریت جورنال گفت اگر با من بود ١٨٠ روز پیش اعلام می کردم که ایران این توافق را نقض کرده است.
اما مشاوران ارشد امنیت ملی کاخ سفید بر این باورند که لغو کردن توافق هسته ای بدون اینکه ایران مفاد آن را نقض کرده باشد کار عاقلانه ای نیست. داسه کایه ضمن بیان این نکته می افزاید، به باور من دولت آمریکا راهبرد روشن و مشخصی در قبال توافق هسته ای ندارد. وی در مصاحبه با میدیل ایست آی گفت به نظر من اظهارات تند علیه توافق هسته ای از سوی کاخ سفید ادامه خواهد یافت و دولت آمریکا در واکنش به رفتارهای کلی ایران در منطقه حتی در صورت تداوم توافق هسته ای، تحریم های بیشتری را علیه این کشور برقرار خواهد کرد.
داسه کایه مدیر موسسه رند گفت بدترین سناریوی ممکن آن است که ترامپ، رهنمودهای مشاوران خود را ناشنیده بگیرد و آمریکا را از توافق هسته ای خارج کند. وی گفت ترامپ پیش از این نیز به چنین کاری مبادرت کرده است و به همین علت باید تهدید های او را جدی بگیریم.
یکی از نشانه های جدی بودن ترامپ برای خارج کردن آمریکا از توافق هسته ای تحریم های تازه ای است که آمریکا روز ١٨ ژوئیه علیه ایران برقرار کرد. به تعلیق درآوردن تحریم های آمریکا علیه ایران از جمله نکات بسیار مهمی بود که در گفتگوهای منتهی به توافق هسته ای مطرح بود.
اژانس بین المللی انرژی اتمی در بازرسی از تاسیسات ایران همواره اعلام کرده است که ایران به تعهدات خود در قبال توافق هسته ای پایبند بوده و با درخواست های آمریکا برای بازرسی از تاسیسات خاصی در ایران مخالفت کرده است.
آمانو روز ٣١ اوت در مصاحبه با خبرگزاری اسوشیتدپرس گفت آژانس به همه سایت ها بدون اینکه تمایزی بین سایت های نظامی و غیر نظامی قایل شود، دسترسی دارد.
آژانس در تازه ترین گزارش خود درباره توافق هسته ای اعلام کرده است که ذخیره اورانیوم غنی شده ایران با عیار پائین به مراتب کمتر از آن مقداری است که در برجام قید شده است. در گزارش آژانس آمده است که ذخیره اورانیوم غنی شده با عیار پائین ایران ٨٨ کیلو گرم است که در واقع یک سوم مقداری است که این کشور بر اساس توافق هسته ای مجاز به در اختیار داشتن آن است و کمتر از یک درصد مقداری است که پیش از توافق هسته ای در اختیار داشت.
دولت آمریکا مدارک و شواهدی ارایه نداده است که ثابت کند ایران توافق هسته ای را محترم نشمرده است. در ضمن دولت ترامپ تا کنون دو بار برای کنگره تائید کرده است که ایران به توافق هسته ای پایبند بوده است که بار دوم آن در ماه ژوئیه گذشته بود.
مقامات ارشد ایران در واکنش به سخنان نیکی هیلی اعلام کردند تلاش های دولت آمریکا برای زیر فشار قرار دادن آژانش، خود نقض توافق هسته ای محسوب می شود. حسن فیروز آبادی از مشاور ارشد نظامی آیت الله خامنه ای رهبر معظم ایران گفت درخواست ها هیلی از آژانس نقض پیوست آی (I) تبصره ٧۴ برجام است.

برباد دادن میراث اوباما 
به گفته هنری بارکی ، استاد روابط بین الملل در دانشگاه لیهای و مدیر پیشین مطالعات خاورمیانه در موسسه وودرو ویلسون، سیاست آمریکا در قبال ایران در دوران ریاست جمهوری ترامپ آشفته و غیر قابل پیش بینی بوده و مسیری کاملا مخالف متحدان عمده آمریکا داشته است.
بارکی در مصاحبه با میدل ایست آی گفت موضع دولت آمریکا در واقع حالت بیمارگونه دارد، یعنی از یکسو کاخ سفید می گوید این توافق بدترین توافق ممکن است و از سوی دیگر دست اندرکاران سیاست خارجی آمریکا می گویند توافق هسته ای نخستین اولویت سیاست خارجی آمریکا محسوب نمی شود.
متحدان آمریکا در اروپا در این مورد اتفاق نظر دارند که توافق هسته ای باید حفظ شود.
بارکی می گوید خطری که اقدامات دولت ترامپ در پی دارد این است که اگر نتوانند شواهد ملموسی درباره فریبکاری ایران در رابطه با توافق هسته ای ارایه دهد ، متحدانش را از خود بیگانه خواهد کرد و در بلند مدت اعتبار دولت آمریکا به خطر خواهد افتاد.
هم انگلیس و هم فرانسه به شدت طرفدار وضع موجود هستند. شرکت فرانسوی توتال قراردادی به مبلغ چهار میلیارد و هشتصد میلیون دلار با ایران امضاء کرده است.
حتی در اسرائیل نیز هستند کسانی که از توافق هسته ای حمایت می کنند. آموس یادلین، رئیس پیشین دستگاه اطلاعات ارتش اسرائیل گفته است که توافق هسته ای خطر تبدیل شدن ایران به قدرت نظامی هسته ای را دست کم برای ده سال کاهش داده است.
در پی امضاء توافق هسته ای، ایران دیگر در ردیف خطرهایی که دولت اسرائیل با آن ها روبروست قرار ندارد.
بارکی می گوید دسیسه هایی که دولت آمریکا برای بی اعتبار کردن توافق هسته ای به آن ها متوسل می شود در نهایت ممکن است به جایگاه خود آمریکا آسیب وارد کند. وی می گوید هر چه ترامپ در این زمینه دیوانه بازی در می آورد با مقاومت بیشتر متحدان آمریکا و ایران روبرو می شود به ویژه به این علت که هیچ گونه اطلاعاتی درباره نادیده گرفتن توافق هسته ای از سوی ایران وجود ندارد.
با توجه به موضع گیری های شدید ترامپ احتمال اینکه دولت آمریکا موضع خود را در قبال توافق هسته ای تغییر دهد بعید به نظر می رسد.
بارکی می گوید ترامپ از همان ابتدا تلاش کرده است تا این توافق را به گند بکشند اما مساله اصلی برای او در این زمینه از میان بردن هر گونه میراثی تسن که از دوران اوباما به یادگار مانده و بعید به نظر می رسد که وی نظر خود را در این زمینه تغییر دهد.

منبع: اداره کل رسانه های خارجی وزارت فرهنگ وارشاداسلامی